๗๒. เจ้าพระยาพระคลังและเจ้าพระยานครศรีธรรมราชยกกองทัพไปปราบแขกในหัวเมืองฝ่ายใต้

ฝ่ายกองทัพเจ้าพระยาพระคลัง ปรึกษาด้วยเจ้าพระยานครพร้อมกันแล้ว ได้ยกลงไปเมืองตานีเมื่อณวันเดือน ๘ ขึ้น ๓ ค่ำ[๑] แยกย้ายกันไปทุกทาง พวกแขกสืบรู้ว่าทัพหัวเมืองและทัพกรุงมาสมทบกัน คนประมาณ ๓๐,๐๐๐ และทัพเรือก็จะมาปิดปากน้ำด้วย แขกไม่สู้รบ พากันหนีเข้าป่าและออกทะเลไปสิ้น กองทัพยกไปตั้งอยู่เมืองตานีพร้อมแล้ว ปรึกษากันว่าจะไปตีเมืองกลันตัน ด้วยพระยากลันตันเป็นใจกับพระยาตานี ด้วยพระยาตานีเป็นหลานเขย ให้พระยาบาโงย พระยาบานทะเลผู้น้อง พระยาบาโงยเป็นแม่ทัพ คุมเรือรบ ๕๐ ลำ พระยาบานทะเลเป็นแม่ทัพบกยกมาช่วยพระยาตานี ครั้นหนีก็รับเอาพระยาตานีไปด้วย เมืองตรังกานูนั้นก็ให้ตนกูดาแร เจะกูหลง หวันกามา เจสมาแอคุมเรือรบ ๓๐ ลำมาช่วยพระยาตานี

ฝ่ายพระยากลันตันรู้สึกตัวว่าทำผิด จึ่งแต่งเจะหลง เจะยาบามาขอถ่ายเมืองเป็นเงิน ๓๐,๐๐๐ เหรียญ ทั้งค่าโสหุ้ยแจกแม่ทัพนายกองอีก ๒๐,๐๐๐ ทั้งจะส่งพระยาตานีซึ่งหนีไปอยู่เมืองกลันตันให้ด้วย และขอเป็นเมืองขึ้นตามเดิม เมืองตรังกานูนั้นจะยกทัพไปลงโทษเสีย ก็เห็นว่าเป็นเมืองขึ้นประเทศราชอยู่ จึ่งให้นายทัดมหาดเล็ก ขุนวิจิตรวาที ถือหนังสือลงไปว่ากล่าวพระยาตรังกานู ดูท่วงทีจะว่าประการใด

นายทัดมหาดเล็ก ขุนวิจิตรวาที ลงไปถึงเมืองตรังกานู ๆ ก็แต่งคนมาแห่หนังสือขึ้นไปที่หอนั่ง ครั้นได้ฟังหนังสือเจ้าพระยาพระคลังแล้ว พระยาตรังกานูก็ไม่พูดว่ากระไรแต่สักคำ ๑ ลุกเข้าเรือนเสีย ตั้งแต่วันนั้นมาก็บอกป่วย ข้าหลวงไปหา สีตะวันกรมการก็ผัดว่าพระยาตรังกานูยังป่วยอยู่ออกมาไม่ได้ คอยอยู่ช้าถึง ๗ วันแล้วก็ไม่ได้พบพระยาตรังกานู นายทัดมหาดเล็ก ขุนวิจิตรวาที ก็พากันกลับมา

เจ้าพระยาพระคลัง นายทัพนายกอง ปรึกษากันเห็นว่าพระยาตรังกานูทำผิดมาก จะยกทัพลงไปตีก็จะหนีไปแดนอังกฤษสิ้น จะได้แต่เปลือกเมืองเท่านั้น จึ่งคิดให้พระยาสงขลามีหนังสือไปเกลี้ยกล่อมตนกูอุมา ซึ่งเป็นวงศ์ญาติกับพระยาตรังกานูไม่ชอบกัน ไปอาศัยอยู่เมืองลิงา ก็ยอมรับจะเป็นเจ้าเมือง เห็นความดังนั้น จึ่งได้บอกเข้ามาณกรุงเทพพระมหานครทั้งเรื่องเมืองกลันตันด้วย ฝ่ายที่กรุงได้ทรงทราบแล้ว มีตราออกไปว่าจัดงานการทั้งปวงก็ชอบด้วยราชการแล้ว จึ่งให้พระยาสงขลามีหนังสือไปเกลี้ยกล่อมตนกูอุมา ๆ ก็ยอมรับจะเป็นเจ้าเมือง ครั้นภายหลังจึ่งโปรดให้ถอดพระยาตรังกานูออกเสีย ให้ตนกูอุมาเป็นเจ้าเมืองตรังกานูสืบมา และเจ้าเมืองแขกที่เป็นกบฏ พระยาสาย พระยารามัญ พระยาระแงะ ยอมเข้าหากองทัพ พระยาตานีนั้นพระยากลันตันส่งตัวมา แต่พระยายะลาจับได้ พระยาหนองจิกป่วยตาย ยะริงเจ้าเมืองเป็นไทยหาได้เป็นกบฏไม่ พลเมืองเป็นแขกก็เข้าด้วยพวกกบฏ เจ้าเมืองที่เข้าหาก็โปรดยกโทษให้ ที่ไม่เข้าหาก็พาตัวมาจำไว้ณกรุง กองทัพกวาดต้อนครัวได้มากแล้ว ก็ยกทัพกลับเข้ามาณกรุงเทพพระมหานคร



[๑] เสาร์ที่ ๓๐ มิถุนายน

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ