๒๕๙. ยกบ้านขึ้นเป็นเมือง

ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระทุทธเจ้าอยู่หัว ได้ทรงจัดการบ้านเมืองทุกสิ่ง ได้ทำปืนจ่ารงครํ่าเงิน กระสุน ๔ นิ้ว ๕ นิ้วขึ้นไว้ก็มาก ได้ยกบ้านขึ้นเป็นเมืองก็หลายตำบล

เมืองขึ้นมหาดไทย บ้านกบแจะยกขึ้นเป็นเมืองประจันตคาม ๑ ยกด่านหณุมานขึ้นเป็นเมืองกระบินทรบุรี ๑ บ้านหินแร่ยกขึ้นเป็นเมืองอรัญญประเทศ ๑ บ้านทุ่งแขยกขึ้นเป็นเมืองวัฒนานคร ๑ บ้านท่าสวายเป็นเมืองศรีโสภณ ๑ บ้านขั้วเป็นเมืองอำนาจเจริญ ๑ บ้านช้องนางเป็นเมืองเสนางคนิคม ๑ บ้านลำเนาหนองปรือเป็นเมืองลำเนาหนองปรือ[๑] ๑ บ้านโพธิ์แล่นช้างเป็นเมืองภูแล่นช้าง ๑ บ้านท่าขอนยางเป็นเมืองท่าขอนยาง ๑ บ้านแซงบาดาลเป็นเมืองแซงบาดาล ๑ บ้านกุจฉินารายน์เป็นเมืองกุจฉินารายน์ ๑ บ้านคางรายเป็นเมืองเรณูนคร ๑ บ้านนาเมืองรามเป็นเมืองรามราช ๑ บ้านนาลาดควายเป็นเมืองอาทมาต ๑ บ้านท่าม่วงเป็นเมืองอากาศอำนวย ๑ บ้านหนองคายเป็นเมืองหนองคาย ๑ บ้านโพนแพงเป็นเมืองโพนพิสัย ๑ บ้านปากน้ำสงครามเป็นเมืองไชยบุรี ๑ บ้านคำแก้วเป็นเมืองคำเขื่อนแก้ว ๑ บ้านสวยหางเป็นเมืองสะเมียะ ๑ บ้านภูเวียงเป็นเมืองภูเวียง ๑ บ้านปากเหืองเป็นเมืองเชียงคาน ๑ บ้านคำทองน้อยเป็นเมืองคำทองน้อย ๑ บ้านเซสำเภาเป็นเมืองเซสำเภา ๑

ตำบลซึ่งขึ้นฝ่ายกรมพระกลาโหมนั้น บางตะพานตั้งเป็นเมืองกำเนิดนพคุณ

หัวเมืองกรมท่านั้น พวกลาวอาสาปากน้ำตั้งขึ้นเมื่อครั้งในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ภายหลังเมื่อปีชวดสัมฤทธิศก พวกลาวไม่สบายขอไปตั้งอยู่ที่เมืองพระรถ จึ่งโปรดให้ตัดเอาแขวงเมืองชลบุรี เมืองฉะเชิงเทรามาตั้งเป็นเมืองขึ้นชื่อเมืองพนัศนิคม เจ้าเมืองชื่อพระอินทรอาษา รวมยกบ้านขึ้นเป็นเมือง ๒๘ หัวเมือง



[๑] ตำนานเรื่องวัตถุสถานต่างๆ ที่ทรงสร้างในรัชชกาลที่ ๓ ว่า “ตั้งบ้านดอนมะเกลือ เป็ฯเมืองลำเนาหนองปรือ”

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ