๓๑. กรมพระราชวังบวรสถานมงคลยกทัพออกจากกรุง

ในเดือน ๓ ปีจอนั้น พระยาไชยวิชิตผู้รักษากรุงเก่าบอกลงมาว่า ราชวงศ์ลงมากวาดต้อนครัวเมืองสระบุรี พวกลาวนิยมยินดีพากันอพยพขึ้นไปหมด ได้ทรงทราบในหนังสือบอกก็โปรดให้จัดแจงตกแต่งพระนครที่จะสู้รบข้าศึกศัตรู ให้เสนาบดีไปตั้งค่ายที่ทุ่งวัวลำพองรายไปจนทุ่งบางกะปิตลอดถึงแม่น้ำเหนือกรุงทางที่ลาวจะยกลงมาทางบก แล้วให้มีตราเกณฑ์กองทัพปักษ์ใต้ฝ่ายเหนือเข้ามา โปรดให้กรมพระราชวังบวรสถานมงคลยกเป็นจอมพยุหขึ้นไปทางเมืองสระบุรีก่อน ได้ยกพยุหยาตราทัพออกจากกรุงเทพมหานครณวันเสาร์เดือน ๔ ขึ้น ๖ ค่ำ[๑] แล้วพระสุริยภักดีลงมาถึงเข้าเฝ้ากราบทูลประพฤติเหตุที่ได้ทราบลงมา แล้วกราบทูลว่าได้เฝ้าพระเจ้าอยู่หัวกรมพระราชวังบวรสถานมงคลที่กรุงเก่า ได้กราบทูลความให้ทรงทราบแล้ว สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรับสั่งว่าพระสุรียภักดีเป็นคนรู้การงานที่เมืองลาวอยู่ ให้พักหาบ่าวไพร่ผลัดเปลี่ยนเสียใหม่แล้วให้ยกตามกองทัพหลวงขึ้นไป ฝ่ายกรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสด็จขึ้นไปตั้งค่ายอยู่ท่าเรือพระพุทธบาท คอยกองทัพหัวเมืองและกองทัพกรุงที่ต้องเกณฑ์ผู้คนยังมิพรักพร้อม ครั้นคนพรักพร้อมแล้วจึงจัดทัพให้พระยาจ่าแสนยากร พระยากลาโหมราชเสนา พระยาพิชัยบุรินทรา พระยาณรงค์วิไชย ทัพหน้าที่ ๑ กรมหมื่นนเรศรโยธี กรมหมื่นเสนีบริรักษ์ ทัพหน้าที่ ๒ กรมหมื่นเสนีเทพเป็นกองทัพสำหรับทัพหลวงทัพ ๑ กรมหมื่นนรานุชิต กรมหมื่นสวัสดิวิไชย เป็นปีกซ้ายปีกขวา กรมหมื่นรามอิศเรศร กรมหมื่นธิเบศรบวร เป็นยกกระบัตรจเรทัพ กรมหมื่นเทพพลภักดิ์ เป็นกองเกียกกาย พระนเรนทรราชาบุตรเจ้าตากเป็นทัพหลัง จะเสด็จยกพยุหยาตราขึ้นไปทางดงพระยาไฟ ให้เจ้าพระยามหาโยธาคุมรามัญทัพ ๑ ขึ้นทางดงพระยากลาง เจ้าพระยาอภัยภูธรที่สมุหนายกคุมทัพกรุงทัพหัวเมืองทัพ ๑ คน ๕,๐๐๐ ขึ้นทางเมืองเพ็ชรบูรณ์ พระยาเพ็ชรพิชัย พระยาไกรโกษา คุมทัพหัวเมืองฝ่ายเหนือ ๓,๐๐๐ คนขึ้นทางเมืองพิษณุโลกเมืองนครไทย ให้เดินมาตีราชวงศ์ซึ่งตั้งอยู่เมืองหล่มศักดิ์พร้อมด้วยเจ้าพระยาอภัยภูธรเป็นศึกขนาบ พระยาราชนิกูล พระยารามกำแหง พระยารองเมือง พระยาจันทบุรี คุมไพร่พลไปทางเมืองบัตบองขึ้นไปเมืองสุรินทร์ เมืองสังขะ เกณฑ์เขมรป่าดงไปทัพ ๑ แล้วโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดกองทัพยกไปทางเมืองปราจีนบุรี เดินทางช่องเรือแตกอีก ๔ ทัพ พระยาราชสุภาวดีที่ ๑ ทัพเจ้าพระยาพระคลังที่ ๒ กรมหมื่นพิพิธภูเบนทร์ กรมหมื่นพิทักษเทเวศรที่ ๓ กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ เป็นแม่ทัพใหญ่ได้ว่าทั้ง ๔ ทัพ แต่ทัพพระยาราชสุภาวดีนั้นขึ้นทางบ่อโพงยกไปเมืองปราจีน ไปพร้อมทัพกันที่เมืองประจันตคาม ทัพเจ้าพระยาพระคลัง ทัพกรมหมื่นพิพิธภูเบนทร์ กรมหมื่นพิทักษเทเวศร กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ นั้นไปทางคลองสำโรงขึ้นที่เมืองปราจีน ยกไปตั้งอยู่ที่เมืองประจันตคามพร้อมกัน จึ่งให้ทัพพระยาราชสุภาวดียกล่วงหน้าไปก่อน แล้วทัพเจ้าพระยาพระคลังยกไปเป็นที่ ๒ ทัพกรมหมื่นพิพิธภูเบนทร์เป็นที่ ๓ ยกไปเป็นลำดับกัน



[๑] วันที่ ๓ มีนาคม

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ