๖๙. ทรงกระทำสัตสดกมหาทาน

ครั้นการฉลองวัดเสร็จแล้ว ณวันอังคารเดือนยี่ แรม ๘ ค่ำ[๑] ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ ๑,๐๐๐ ชั่ง ทำสัตสดกมหาทาน ทิ้งฉลากจารึกพระนามพระราชบุตร พระราชธิดา และเขียนชื่อเจ้าจอมมารดาและเจ้าจอมสนมเอก ราชรถ ช้างพระที่นั่ง ม้าพระที่นั่ง เรือพระที่นั่ง โค กระบือ เลื่อน เกวียน และสิ่งของอื่น ๆ เป็นอันมาก ของควรที่ต้องถ่าย ๆ ฉลากละ ๓ ชั่งบ้าง ๒ ชั่งบ้าง ๑ ชั่งบ้าง ๑๐ ตำลึงบ้าง สิ่งของไม่ควรถ่ายก็ให้ไป ที่ไม่เป็นฉลากก็เป็นเงินตราบาท เงิน ๒ สลึง เงินสลึง ทองสลึง ทองเฟื้อง แหวนนาก แหวนทอง บรรจุในผลมะนาวบ้าง ผลส้มบ้าง ตั้งต้นกัลปพฤกษ์ ๑๐ ต้น ตั้งแต่ศาลาคู่วังหน้าตลอดมาถึงท้ายวัดพระเชตุพน โปรดให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระเจ้าลูกยาเธอ ขึ้นทิ้งต้นละ ๔ พระองค์ เสด็จขึ้นทรงโปรยบนพระที่นั่งสุทธาสวรรย์ ครั้งนั้นขุนนางข้าราชการและราษฎรชายหญิงตื่นกันมารับผลกัลปพฤกษ์ เบียดเสียดเยียดยัดกันเต็มตลอดในที่จะรับทาน จะนับประมาณมิได้

ครั้นเสร็จการโสกันต์แล้ว จึ่งโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพระยาพระคลังว่าที่สมุหพระกลาโหม ออกไปดูที่สร้างป้อมกำแพงขึ้นที่เมืองกาญจนบุรี เกณฑ์ให้พวกรามัญทำอิฐ ปักหน้าที่ให้เลขเมืองราชบุรีเลขเมืองกาญจนบุรีก่อกำแพง พระยากาญจนบุรีเป็นแม่กองทำเมือง

ในปีนั้นมีหนังสือบอกพระยาณรงคฤทธิโกษา พระยาราชวังสัน พระยาพิไชยบุรินทรา พระยาเพ็ชรบุรี ซึ่งคุมกองทัพไปช่วยพระยาสงขลาตีเมืองตานีเมืองแขก ว่าแขกสู้รบแข็งแรงจะตีหักหาญเอามิได้ ขอกองทัพใหญ่ออกไปช่วย จึ่งโปรดให้เจ้าพระยาพระคลังซึ่งว่าที่สมุหพระกลาโหม เป็นแม่ทัพเรือ ยกไปเมื่อณวันอาทิตย์เดือน ๔ แรม ๒ ค่ำ[๒]