๑๐๘. พระราชพิธีรับพระสุพรรณบัฏ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์

ครั้นรุ่งขึ้นณวันพฤหัสบดี เดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ[๑] เวลาบ่ายจะได้ตั้งการพระราชพิธีแห่สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ ตั้งกระบวนแห่แต่เกยที่ประทับข้างในมาออกประตูราชสำราญ เลี้ยวมาหน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม มาฟังพระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์บนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท รับพระสุพรรณบัฏแทนลงสรง กระบวนแห่เหมือนแห่โสกันต์อย่างใหญ่ มีนางมยุรฉัตร นางเชิญเครื่อง นางสระ คู่เคียงพระราชยานนั้นทรงพระราชดำริว่า จะต้องจัดท่านที่เนื่องมาตามตระกูลซึ่งเคยเป็นคู่เคียงเมื่อครั้งทรงโสกันต์นั้นมาเป็นคู่เคียง บุตรที่ทำราชการเป็นผู้มีฐานันดรยศก็มีอยู่หลายตระกูล จึงโปรดฯ ให้เจ้าพระยารวิวงศมหาโกษาธิบดี ตระกูลในพระยามนตรีสุริยวงศ์ เจ้าพระยายมราช (นุช) ตระกูลในเจ้าพระยาอภัยภูธรเป็นคู่ที่ ๑ ที่ ๒ เจ้าพระยาพลเทพ (หลง) เจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ (เสือ) ที่ ๓ พระยาราชภักดี (ช้าง) พระยามหาอำมาตย์ (บุญศรี) ที่ ๔ พระยาราชบุรี (กุ้ง) ตระกูลในเจ้าพระยาวงศาสุรศักดิ์ พระยาราชพงศานุรักษ์ตระกูลในพระยาอุไทยธรรม (แก้ว) ที่ ๕ พระยาศรีพิพัฒน์ (แพ) ตระกูลพระยาศรีสุริยวงศ์ พระยาประชาชีพ ตระกูลเจ้าพระยาพลเทพ ที่ ๖ พระยาโบราณบุรานุรักษ์ พระวิชิตสรไกร ตระกูลเจ้าพระยานครศรีธรรมราช

ครั้นรุ่งขึ้น ณวันศุกร เดือน ๔ แรม ๖ ค่ำ[๒] เวลาเช้าตั้งกระบวนแห่ไปรับพระสุพรรณบัฏ ครั้นถึงพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเสด็จเข้าที่สรง แล้วพระราชทานพระสุพรรณบัฏจารึกพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ บดินทรเทพยมหามกุฎ บุรุษยรัตนราชรวิวงศ์ วรุตมพงศบริพัตร สิริวัฒนราชกุมาร แล้วโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเจ้ากรมเป็นหมื่นพิฆเนศวรสุรสังกาศ ปลัดกรมเป็นหมื่นวรราชบุตรารักษ์ สมุหบาญชีเป็นหมื่นอนุรักษ์พลสังขยาแล้วแห่กลับ คู่เคียงและกระบวนแห่ผลัดเครื่องชมพู เวลาบ่ายแห่มาสมโภชเวียนเทียนบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทอีกเวลา ๑ พระราชวงศานุวงศ์ ท่านเสนาบดีและข้าทูลละอองธุลีพระบาท ก็ได้ทำการสมโภชเป็นอันมาก เสร็จการพิธี

พระยาเพ็ชรรัตนทำเทวรูปแล้ว ได้นำเข้ามาทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย โปรดฯ ให้มีละครสมโภชแล้วแห่ลงเรือที่ท่าพระ ส่งขึ้นไปประดิษฐานไว้ศาลเจ้าเขาตก