๖๖. ฝรั่งเศสรบกับญวน

ฝ่ายที่เมืองญวน สมเด็จพระเจ้าอัมเปรอให้ไวส์อัดมิราลริโกเดอเยวนุยีเป็นแม่ทัพคุมกำปั่นรบมาทำหนังสือสัญญาด้วยญวนอีก ถ้าไม่ยอมทำก็ให้รบเอาเมือง อัดมิราลริโกมาถึงปากน้ำเมืองเว้ณวันเดือน ๑๐ ขึ้น ๑๕ ค่ำ[๑] คลองน้ำตื้นเรือใหญ่เข้าไม่ได้ จึงใช้ขุนนางถือหนังสือลงเรือโบตเข้าไปหลายลำ ขุนนางเอาหนังสือไปยื่นก็ไม่มีผู้ใดรับ จึงเอาหนังสือไปปักไว้ที่ชายตลิ่งแล้วก็กลับมาลงเรือ คอยอยู่หลายวันก็ไม่เห็นญวนตอบหนังสือลงมา จึงแต่งให้คนขึ้นไปสืบ พวกญวนเข้ารีตกระซิบบอกว่ามีขุนนางญวนฉีกหนังสือของท่านทิ้งเสีย อัดมิราลริโกทราบความดังนั้นก็ยกทหารและเรือรบไประดมยิงป้อมค่ายที่อ่าวตุรน ญวนสู้รบทนฝีมือฝรั่งเศสไม่ได้แตกหนีไป แต่ไพร่บ้านพลเมืองนั้นฝรั่งเศสมีกรุณาให้อยู่เป็นปกติ ฝรั่งเศสได้ป้อมค่ายไว้เป็นที่มั่นของฝรั่งเศสทั้งสิ้น ฝรั่งเศสคิดจะไปว่ากล่าวแก่เจ้าเวียดนามเรื่องญวนฆ่าบาดหลวงที่เมืองเว้

ครั้นเดือน ๑๑ ข้างขึ้น อัดมิราลริโกให้ขุนนางยกกองทัพไปตีได้เมืองกวางหนำอีกเมือง ๑ พวกญวนจับได้ทหารฝรั่งเศส ๒ คน ตัดศีร์ษะเสียคน ๑ เอาแขวนคอคน ๑ แล้วเที่ยวตระเวนว่าญวนไม่ทำหนังสือสัญญา ญวนสู้รบแข็งแรง เตรียมทหารไว้ที่เมืองเว้หลายหมื่น ฝรั่งเศสว่าในเดือน ๑๑ ข้างแรมจะยกไปตีเมืองเว้ให้จงได้ แล้วเห็นว่าญวนยกลงมามาก สืบได้ความว่าหนทางที่จะขึ้นไปเมืองเว้ยากลำบากนัก ต้องขึ้นเขาลงเขา คนน้อยก็สู้คนมากไม่ได้ จะเอาปืนเปรียมใหญ่ไปก็ขัดสนจึงได้งดกองทัพไว้ คิดตั้งเมืองขึ้นที่อ่าวตุรน สร้างบ้านเมืองขึ้นมากแล้ว พวกทหารในกองทัพเจ็บป่วยเป็นโรคตาแดงและโรคบิดเป็นอันมาก พวกญวนเข้ารีตบอกกับอัดมิราลริโกว่า ตั้งอยู่ที่นี่ไม่เป็นประโยชน์อะไร อากาศก็ไม่ดี ถ้าไปตั้งอยู่เมืองไซ่ง่อนมีประโยชน์มาก ลำน้ำทั้งกว้างทั้งลึก สินค้าเมืองลาวเมืองเขมรลงมาทางนั้น สะเบียงอาหารก็บริบูรณ์ และเข้าเปลือกเข้าสารก็เป็นสินค้าใหญ่ อัดมิราลริโกเห็นชอบด้วย



[๑] พุธที่ ๒๒ กันยายน ฯ

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ