๑๑๐. งานพระศพสมเด็จพระนางรำเพยภมราภิรมย์

ฝ่ายพนักงานทำการพระเมรุสมเด็จพระนาง เมรุครั้งนั้นยกพื้นสูงทำเป็นภูเขาประกอบเชิงเมรุรอบ ที่สามสร้างก็แปลงเป็นศาลารายรอบ พระที่นั่งทรงธรรมก็ทำติดแท่นสามสร้างอยู่ด้าน ๑ สิ่งของเครื่องประดับผ้าดาดหลังคาในบริเวณพระเมรุก็ใช้ผ้าดำทั้งนั้น การเพิ่มเติมนอกธรรมเนียม มีพระราชาคณะตั้งโคมประกวดประขันกันเป็นอันมาก มีพระญวนสวดกงเต๊กทั้งกลางวันกลางคืน ครั้นณวันพฤหัสบดี เดือน ๕ ขึ้น ๑๑ ค่ำ[๑] เวลาบ่าย ๒ โมงเชิญพระบรมธาตุ พระบรมอัฏฐิ ออกจากพระบรมมหาราชวัง แห่ออกประตูวิเศษไชยศรี เลี้ยวไปป้อมเผด็จดัสกร ไปเข้าประตูพระเมรุด้านตะวันออกมีการสมโภชคืน ๑ ครั้นรุ่งขึ้นได้ถวายไทยทานมีธรรมเทศนาและงานสมโภช ครั้นเวลาบ่ายทรงโปรยทาน เวลาค่ำมีหนังมีดอกไม้อีกคืน ๑ ครั้นรุ่งขึ้นวัน ๑๓ ค่ำเวลาเช้า พระสงฆ์ฉันแล้วแห่กลับ วัน ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ หยุดเป็นวันสงกรานต์ ณวันอังคาร เดือน ๕ แรม ค่ำ ๑ เวลาเช้า ได้เชิญพระศพออกประตูศรีสุนทรทวาร แห่ไปตามทางท้ายสนมเข้ากระบวนใหญ่ที่หอกลอง โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ขึ้นรถพระภูษาโยง สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้าพระองค์กลาง ขึ้นพระยานุมาศทรงโปรยเข้าตอก โปรดฯ ให้ทรงฉลองพระบาทอย่างการพระราชพิธีโสกันต์ แห่ไปสู่พระเมรุด้านตะวันออก ได้ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลและมีงานสมโภช ๔ วัน ๔ คืน ณ วันศุกร เดือน ๕ แรม ๔ ค่ำ เวลาบ่ายพระราชทานเพลิง ณวันเสาร์ เดือน ๕ แรม ๕ ค่ำ เวลาเช้าเชิญพระอังคารแห่ลงไปลอย แล้วจะได้แห่พระบรมอัฏฐิ พระอัฏฐิในสมเด็จพระวรวงศ์เธอ ออกพระเมรุ มีงานสมโภชพร้อมกันกับพระอัฏฐิสมเด็จพระนางอีก ๒ วัน ครั้นรุ่งขึ้นณวันจันทร์ เดือน ๕ แรม ๗ ค่ำ เวลาเช้าได้เชิญพระบรมอัฏฐิและพระอัฏฐิ แห่กลับเข้าพระบรมมหาราชวัง