วันที่ ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ดร

​Cinnamon Hall,

206 Kelawei Road, Penang. S.S.

๒๒ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๔๗๙

ทูล สมเด็จกรมพระนริศฯ

หม่อมฉันได้รับลายพระหัตถ์ประจำเวรฉะบับลงวันที่ ๑๗ ตุลาคมแล้ว จะทูลสนองความบางข้อในลายพระหัตถ์

หม่อมฉันยินดีและขอบพระคุณที่ทรงรับเปนธุระคิดแบบโกศอัฐิของแม่ที่จะทำใหม่ ที่ทรงพระดำรินั้นก็ถูกต้องทุกประการ ขอมอบธุระถวายเปนสิทธิ์ขาด

แผ่นคราโมโฟนพะม่าเจ้าฉายเมืองส่งมาถึงแล้วเสียใจทั้งเรื่อง คำว่ายุหงิดก็กลายเปนชื่อผู้หญิงคนต้นเสียงที่ร้องเพลง ฟังเพลงก็ไม่มีเงาเข้าเค้าเพลงไทย ซ้ำหนังสือบอกอธิบายในแผ่นคราโมโฟนเองก็เปนอักษรและภาษาพะม่า ต้องถือเปนยุติเพียงเท่านั้น รูปยานมาสกับสีวิกาพะม่าผิดกันห่างไกล ยานมาสไม่มีหลังคา แต่สีวิกามีหลังคาปราสาท ต่างรูปกันทีเดียวจะเทียบกันไม่ได้ ที่ทรงพระดำริว่าจะพิมพ์รูปสุเมรุมหาปราสาทด้วยนั้นก็ควรแล้วหม่อมฉันคิดเห็นต่อไปว่า ถ้าพิมพ์รูปที่บรรจุพระบรมศพพระเจ้ามินดงประกอบเรื่องพิธีปลงพระบรมศพด้วยก็ควร

ที่ทรงพระดำริว่าแต่โบราณไทยคงมีเรือพระที่นั่งขนานที่พายไปเองไม่ได้ จึงมีเรือดั้งคู่ชักนั้นถูกเหมาะดีจริงๆ เรือบัลลังก์ลอยกทงก็เปนเค้าเงื่อนอยู่

ขอทูลปรารภ “เล่น” ถึงหนังสือกฎมณเฑียรพะม่าที่จะทรงพิมพ์แจก คนที่ได้รับไปอ่านจะเห็นกันอย่างไร ภาษาก็คร่ำเครอะเก่าเกินสมัย เรื่องก็ไม่เปนศิริวิลัย นอกจากพระองค์ท่านเห็นจะไม่มีสักกี่คนนักที่จะชอบใจ เมื่อพิมพ์แจกแล้วขอให้ทรงเงี่ยพระกรรณฟังดูด้วย

ในคราวเมลนี้หม่อมฉันส่งเรื่องเที่ยวเมืองพะม่ามาถวายอีกท่อนหนึ่ง เปนหมดตอนที่ ๗ มีรูปประกอบ ๓ รูป คือ

๑. รูปฝั่งแม่น้ำเอราวดีตรงเมืองพุกาม

๒. รูปศาลปู่เจ้าเขามหาคิรี ที่ทำตามบ้านราษฎร เอาลูกมะพร้าวเปนเจว็ด

๓. รูปลานบ่อน้ำมันดิน ที่เมืองเยนันคยอง