หมายกำหนดการพระราชพิธีเชิญพระบรมรูปจากพระที่นั่งศิวาไลยมหาปราสาท

เชิญพระบรมรูปจากพระที่นั่งศิวาไลยมหาปราสาท

ไปประดิษฐานยังปราสาทพระเทพบิดร

​เดือนเมษายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๑

เจ้าพระยาธรรมาธิกรณาธิบดี เสนาบดีกระทรวงวัง รับพระบรมราชโองการเหนือเกล้า ฯ สั่งว่า พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั้ง ๕ รัชกาล ซึ่งประดิษฐานยังพระที่นั่งศิวาไลยมหาปราสาทนั้น ทรงพระราชดำริห์ว่ายังไม่เหมาะแก่การพระราชพิธี ซึ่งเนื่องด้วยสักการบูชากราบถวายบังคม จึงโปรดเกล้าฯ ให้ซ่อมแปลงพระพุทธปรางปราสาทในวัดพระศรีรัตนศาสดารามขึ้น เพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานนามใหม่ว่า ปราสาทพระเทพบิดร แลทรงพระราชอนุสรคำนึงถึงโบราณกาล ซึ่งได้ประดิษฐานมหาจักรีบรมราชวงศ์ พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจักรีบรมนาถ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกเป็นประถมกษัตริย์ ได้มีพระเดชพระคุณแก่สยามรัฏฐประเทศ เมื่อเป็นโอกาศอันใดอันหนึ่งก็ต้องแสดงเชิดชูเพระเกียรติคุณเครื่องรลึกแห่งพระองค์ ในครั้งนี้จึงโปรดเกล้า ฯ ให้ตั้งการพระราชพิธีในวันซึ่งเป็น​ดฤถีคล้ายวันซึ่งสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจักรีบรมนาถ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เสด็จกรีฑาทัพกลับถึงพระนคร ได้รับอัญเชิญเสด็จครอบครองสยามราชอาณาจักรเป็นประถมวาระที่พระองค์ดำรงสยามรัฎฐ์ราชอาณาจักร์ นับว่าเป็นวันมหามงคลของมหาจักรีบรมราชวงศ์แลสยามประเทศ

อนึ่งพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งยังมิได้บรรจุพระบรมทนต์เข้าไว้ในพระบรมรูปนั้น ก็โปรดเกล้าฯ ให้มีการพระราชพิธีบรรจุในครั้งนี้ด้วย โปรดเกล้า ฯ ให้มีกำหนดการดังนี้

วันที่ ๖ เมษายน เจ้าพนักงานจะได้เตรียมการพระราชพิธีที่ปราสาทพระเทพบิดร ตั้งเครื่องนมัสการเชิญพระไชยวัฒน์ประจำรัชกาลทั้ง ๖ รัชกาล แลเครื่องราชสักการถวายพระบรมรูปทุกพระองค์ ทั้งการอื่นไว้พร้อมสรรพ

เวลา ๕ นาฬิกาหลังเที่ยง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะได้เสด็จพระราชดำเนินด้วยกระบวนราบใหญ่แต่เกยน่าพระที่นั่งภาณุมาศจำรูญ ไปประทับพระราชยานยังเกยน่าประตูหลังพระอาราม เสด็จพระราชดำเนินโดยทางลาดพระบาท เข้าในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เสด็จฯ ขึ้นยังปราสาทพระเทพบิดร ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการทองน้อยถวายพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจักรีบรมนาถ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาอิศรสุนทร พระพุทธเลิศหล้านภาไลย พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาเจษฎาบดินทร์ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสร็จแล้วเป็นพระฤกษ์จะได้ทรงบรรจุสุวรรณกรัณฑกถมยาราชาวดี อันทรงไว้ซึ่งพระบรมทนต์ กับพระสุพรรณบัฏ จารึกพระดวง พระบรมราชสมภพ บรมราชาภิเษก สวรรคคต แลพระบรมนามาภิธัยแห่งสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ไว้ในพระบรมรูปแห่งพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๕ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในขณะนี้พระสงฆ์สวดถวายไชยมงคลคาถา ชาวประโคม ๆ ฆ้องไชยเครื่องดุริยดนตรี สังข์แตร กลองชนะ ทหารกองเกียรติยศถวายวันทยาวุธ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี ทหารบกยิงปืนพระฤกษ์ มหาฤกษ มหาไชย มหาจักร มหาปราบยุค รวม ๑๐ นัดตามกำลังวัน แล้วพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการ ทองทศกราบถวายบังคมพระบรมรูปทั้ง ๕ พระองค์ ต่อไปจะได้ทรงประเคนไตรผ้าสลับแพรกับย่ามแก่พระสงฆ์ ๕๐ รูป ทั้งจะได้สวดพระพุทธมนตร์ในพระราชพิธีนี้ พระสงฆ์ครองไตรกลับมาประจำยังอาสนแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะได้ทรงเครื่องนมัสการ ​ทรงศีล พระสงฆ์สวดพระพุทธมนตร์ พระบรมวงศานุวงศ์แลข้าทูลลอองธุลีพระบาทจะได้ถวายเครื่องสักการกราบถวายบังคมพระบรมรูปเปนลำดับไปจนเสร็จ พระสงฆ์สวดมนตร์จบแล้ว ถวายอติเรก ถวายพระพรลา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จ ฯ กลับตามทางเดิม

วันที่ ๗ เมษายน เวลา ๑๐ นาฬิกาก่อนเที่ยง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จยังปราสาทพระเทพบิดร เลี้ยงพระสงฆ์ที่ได้สวดมนตร์ แล้วพราหมณ์จะได้เบิกแว่น ข้าราชการรับแว่น เวียนเทียนสมโภช เสร็จแล้วพราหมณ์ถวายเจิมที่พระบรมรูป เป็นเสร็จการพระราชพิธี

อนึ่งในวันนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตแก่ผู้ที่มีความปรารถนาจะกราบถวายบังคมพระบรมรูปก็ให้เข้ามาได้ ตั้งแต่เวลา ๑๐ นาฬิกาก่อนเที่ยง ถึง ๖ นาฬิกาหลังเที่ยง

พระบรมวงศานุวงศ์แลข้าทูลลอองธุลีพระบาท ตลอดถึงผู้ซึ่งจะได้กราบถวายบังคมพระบรมรูป ให้มีดอกไม้ธูปเทียนมาจุดบูชาด้วย

การแต่งกาย

วันที่ ๖ เมษายน แต่งเต็มยศ พระราชวงศ์ที่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์ มหาจักรีบรมราชวงศ์ทรงสายสะพายตรานั้น เวลาถวายบังคมพระบรมรูปสรวมเสื้อครุยตามพระราชกำหนด

วันที่ ๗ เมษายน แต่งครึ่งยศ

หมายมา ณ วันที่ ๑ เมษายน พระพุทธศักราช ๒๔๖๑