วันที่ ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๗ ดร

​บ้านซินนามอน ฮอลล์ ปีนัง

วันที่ ๒๔ กันยายน พุทธศักราช ๒๔๗๗

ทูล สมเด็จกรมพระนริศรฯ

หม่อมฉันคิดขึ้นถึงกิจที่จะต้องลงมือทำในเวลานี้ตามเคยอย่าง ๑ กิจที่ว่านี้คือ ทำบัตรคริสตมัสสำหรับส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินและเจ้านายต่างประเทศ ที่ยังทรงพระเมตตาแก่หม่อมฉัน กับทั้งมิตรสหายซึ่งมีอยู่ในต่างประเทศให้ทันคริสตมัส

แต่ก่อนมาเคยได้อาศัยมิสเตอร์กรุตเตที่ห้างฉายานรสิงห์คน ๑ ก็กลับไปบ้านเมืองของเขาเสียแล้ว ได้อาศัยพระเสนอ ฯ ที่โรงเรียนเพาะช่างอีกคน ๑ ก็ตายเสียแล้ว ยังมีตัวเหลืออยู่แต่พระพรหมวิจิตรคนเดียวที่หม่อมฉันได้เคยอาศัย แต่จะไปมอบการทั้งปวงให้พระพรหมวิจิตรทำตามประสงค์ก็คงทำไม่สำเร็จ คิดไปคิดมาเห็นแต่ท่านพระองค์เดียว ถ้าทรงพระกรุณารับช่วยเปนธุระ อาจจะสำเร็จได้

ความคิดที่จะทำบัตรคริสตมัสของหม่อมฉันในปีนี้ ตัวรูปภาพคิดว่าจะจำลองรูปพระชนกชนช้าง ที่เขียนบานตู้ลายรดน้ำ มีงามอยู่ใบ ๑ ที่ในหอพระสมุดวชิรญาณ เอาช้างชน ๒ ตัวเปนหลักภาพกากประกอบพอเต็มที่ พิมพ์สีดำบนกระดาษทองเหมือนอย่างหลังสมุดเรื่องเสภาพระราชพงศาวดารที่หม่อมฉันเคยพิมพ์ และหนังสือเพลงยาวกลบทซึ่งสมเด็จพระพันวัสสา ฯ เคยทรงพิมพ์ครั้งหนึ่ง เอาแผ่นรูปภาพกระดาษทองนี้ปิดบนกระดาษแข็ง และพิมพ์คำอำนวยพร การชั้นนี้ดูเหมือนถ้าให้โรงพิมพ์บางกอกไตม์ทำก็พอจะทำได้ แต่เรื่องยากและเปนข้อสำคัญ จะต้องทำรูปภาพกระดาษทองให้สำเร็จเสียก่อน ท่านจะโปรดเปนที่พึ่งได้หรือไม่ หม่อมฉันเข้าใจว่าการที่จะเขียนตบแต่งหรือถ่ายรูปฉายาลักษณ์จากบานตู้ ท่านอาจจะมีรับสั่งให้พระพรหมวิจิตรและตาหงีช่วยได้ทั้ง ๒ คน

หม่อมฉันให้นึกฝัน ๆ ไปว่ารูปชนกชนช้างนี้ ตาหงีจะได้เคยถ่ายรูปฉายาลักษณ์แล้วด้วย เพราะเปนรูปที่หม่อมฉันชอบอยู่รูป ๑ แต่จำไม่ได้แน่ แต่ถ้ารูปภาพนั้นท่านไม่โปรด จะเอารูปภาพอื่นใดที่ท่านทรงพระดำริเห็นว่าดีกว่าก็ได้ บัตรคริสตมัสที่หม่อมฉันเคยส่งนั้น ราวปีละ ๑๐๐ ฉะบับ ขนาดรูปภาพเท่า ๆ กับไปรษณีย์บัตร เวลาที่ส่งเคยส่งราววันที่ ๑ ธันวาคม ถ้าโปรดทรงพระกรุณาช่วยได้จะเปนพระเดชพระคุณอีกเปนอันมาก.

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด