วันที่ ๑๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๐ น

ตำหนักปลายเนิน คลองเตย

วันที่ ๑๓ เมษายน ๒๔๘๐

กราบทูล สมเด็จกรมพระยาดำรง ฯ ทราบฝ่าพระบาท

บัดนี้ได้ฤกษ์ที่จะส่งสมุดกฎมนเทียรบาลพม่ามาถวาย ด้วยชายดิศจะตามเสด็จสมเด็จพระวัสสาออกมา จึงฝากมาถวายหมด​ด้วยกัน ๑๕ เล่ม มีเจตนาถวายจำเพาะพระองค์ฝ่าพระบาทเล่ม ๑ ได้ทำปกหุ้มหนังสือและลงลายมือมาในต้นสมุดเล่มนั้นด้วย กับขอพระบารมีเป็นที่พึ่ง ได้ทรงพระเมตตาโปรดแจกสมุดนอกนั้นประทานแก่ผู้มีชื่อเหล่านี้ด้วย

๑. พระองค์เจ้าประเวศวรสมัย

๒. กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร

๓. พระองค์เจ้าอาภาพรรณี

๔. พระองค์เจ้ามยุรฉัตร

๕. หม่อมเจ้าวิบุลยสวัสดิวงษ์

๖. หม่อมเจ้าพูนพิสมัย

๗. หมอมเจ้าพิลัยเลขา

๘. หม่อมเจ้าพัฒนายุ

๙. พระยามโนปกรณนิติธาดา

ยังอีก ๕ เล่มถวายไว้เป็นอาหลั่ย จะโปรดประทานแก่ผู้ใดหรือจะทรงทำอะไรก็ได้แล้วแต่จะโปรด แล้วถ้าต้องพระประสงค์อีกก็มีจะถวายได้อีก ด้วยไม่ได้ถูกตีชิง เสียใจที่หนังสือนี้ไม่สู้เรียบร้อยดี ที่ตัวหนังสือฝรั่งเป็นเสียมากเปรอะปรึงไป แต่ก็ต้องให้อภัย เพราะโรงพิมพ์ที่ตีพิมพ์หนังสือนั้น ไม่มีเครื่องหล่อตัวพิมพ์หนังสือ​ฝรั่งได้เอง ต้องซื้อเขามาใช้ ใช้หลายหนมาแล้วตัวก็เยินไปทำให้เส้นไม่เรียบร้อย

เมื่อวันที่ ๑๒ พระองค์เจ้าประดิษฐาเสด็จมาประทานน้ำสงกรานต์เอาหนังสือมาประทาน ๒ เล่ม เรียกชื่อว่า พระราชธรรมเนียมลาวล้านช้างเล่ม ๑ กับอุบัติบรมจักรลาว และวิเคราะห์ศัพท์ว่าล้านช้างอีกเล่ม ๑ เป็นของพระ (ภิกษุ) ทองพูน ศรีจักร ผู้เป็นชาวล้านช้างเก็บเรียบเรียงขึ้น ตีพิมพ์แจกในงานศพมารดา เกล้ากระหม่อมได้พลิกดูอย่างลวก ดูเหมือนเล่มที่กล่าวแรกจะดีมาก เกล้ากระหม่อมได้แนะนำแล้วว่า ฝ่าพระบาททรงใฝ่พระทัยอยู่ในทางโบราณคดีมาก หากได้ทรงรับสักฉบับหนึ่งเห็นจะพอพระทัยมากทีเดียว ควรจะส่งไปถวายสักฉบับหนึ่ง เธอก็รับว่าจะส่งมาถวาย ถ้าไม่เป็นไปได้ เกล้ากระหม่อมจะส่งฉบับที่เกล้ากระหม่อมได้รับมาถวายทอดพระเนตร

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด