วันที่ ๑๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๐ น

วันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๔๘๐

กราบทูล สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทราบฝ่าพระบาท

เห็นกระดาษนี้เข้าก็ทำให้นึกว่า ต้องเขียนหนังสือ แล้วจะเขียนถึงใครนึกไปนึกมาก็มีแต่ฝ่าพระบาท จึงตกลงเขียนถวายฝ่าพระบาท

​จะถวายรายงานการออกจากกรุงเทพฯ บริษัทเดียดเฮมเช้านัดให้ไปสถานีรถไฟปากน้ำ ออกไปปากน้ำเวลาบ่าย ๒ โมง ไปลงเรือ “กรุงเก่า” ที่ปากน้ำ เรือออกเวลาบ่าย ๔ โมง จะไปถึงเรือ “ตัสมัน” ที่เกาะสีชังเวลาทุ่มครึ่ง แต่ตาควาย (ลูกเจ้าพระยาเทเวศร) บอกว่าตาย ถ้าเรือกรุงเก่าต้องลากเรือด้วยแล้วจะต้องถึงดึก อย่างไรก็เป็นกลางคืนลำบาก แกจะไปยืมเรือ “พิชัย” ของเจ๊กมาให้ ออกเสียแต่วัน จะได้ไม่ถึงค่ำ ตกลงออกจากสถานีศาลาแดงเวลาเที่ยง ลงเรือ “พิชัย” ไปเกาะสีชัง จะถึงไม่ค่ำ เกล้ากระหม่อมก็ตกลงนึกว่าดีเสียด้วย เพราะเลื่อนเวลาวันขึ้น คงจะมีคนมาส่งน้อย แต่ที่ไหนได้มีคนมาส่งมากมายเหลือล้น นับตั้งแต่คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ลงไปทีเดียวต้องยืนตากแดดกันกลางแจ้ง นึกเสียใจ ถ้าไปขึ้นรถที่สถานีหัวลำโพงจะดีกว่านั้น เพราะพอมีร่มเงาพอที่จะรับรองคนมาส่งได้

ทีนี้จะกราบทูลด้วยเรื่องเรือ เรือ “พิชัย” นั้นไม่เล็กกว่าเรือ “กรุงเก่า” ของบริษัท แต่เล็กสำหรับทะเล ต้องฝ่าฟันคลื่นออกไปเกาะสีชัง แม่โต หญิงอี่ หญิงอามเมาคลื่นนอนกันราบ เหลือแต่เกล้ากระหม่อมกับหญิงไอไม่เมา หญิงไอมีประโยชน์ดีเต็มที ปฏิบัติคนโน้นคนนี้เพื่อพยาบาล ตั้งแต่ออกเรือเวลาบ่ายโมงครึ่ง จนถึงเกาะสีชังบ่าย ๕ โมง ที่เรือ “ตัสมัน” จอด คลื่น​ราบใครๆ ก็ลุกได้หายเมาหมด แต่แม่โตไม่รู้หาย ขึ้นไปนอนกลิ้งอยู่บนเรือ “ตัสมัน” ตั้งแต่เวลาบ่าย ๕ โมง วันที่ ๘ จนเช้าวันที่ ๑๐ จึงลุกขึ้นได้แจ่มใสดี

ในเรือ K.P.M. ก็สบายดี แต่มันเต็มไปด้วยพิธีรีตอง ไม่สนุก

ได้สอดโปสการ์ดมาถวายด้วย ๒ แผ่น รูปเรือ “ตัสมัน” แผ่นหนึ่งออฟฟิเซอรเรือเขาให้ กับรูปฉลักบวรพุทโธ แผ่นหนึ่งฉีกออกจากเมนู ในนั้นมีรูปกษัตริย์ที่ทรงช้าง ผูกสัปคับเตี้ยๆ เหมือนรูปเขมร อ้ายขาเก้งก้างนั้นมันอยู่ที่สีข้างช้างเป็นเครื่องกันโคลงเท่านั้น เรายกขึ้นไปกลายเป็นเอาหย่องขึ้นไปตั้งไว้บนหลังช้าง เป็นเหตุให้โงนเงนไม่แน่นหนาเลย

ดูสมุดรูปที่เขาวางไว้สำหรับให้พวกโดยสารดู พบพระเจดีย์อย่างกลมคือฐานกลมเหมือนเรือหมากรุกฝรั่ง ซึ่งมีที่เมืองสารเขตร เขาพบในเกาะสุมาตรา

กระดาษหมดแล้ว จะทูลต่อไปในกาละอื่น

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด