วันที่ ๒๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ดร

บ้านซินนามอน ปีนัง

วันที่ ๒๘ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๘๐

ทูล สมเด็จกรมพระนริศฯ

หม่อมฉันได้รับจดหมายหญิงมารยาตรมีมาแต่บันดุง ว่าทูลกระหม่อมชายได้ทรงเตรียมจะพาแขกไปพวกที่ไปชวา ไปเมืองยกยาและสุลต่านเมืองนั้นเชิญให้ไปเวลางานวันประสูติ เมื่อวันที่ ๒๑ มิถุนายน อันจะมีการเลี้ยงและมีละครหลวงให้ดูด้วย หม่อมฉันเข้าใจว่าพระองค์ท่านจะเสด็จออกจากกรุงเทพฯ วันที่ ๑๐ มิถุนายน ​คงเสด็จไปถึงทันงานนั้น ทูลกระหม่อมชายเห็นจะเชิญเสด็จไปด้วย แต่ลูกหญิง ๓ คนของหม่อมฉันที่อยู่ที่นี่เธอวิตกกัน ด้วยได้ทราบว่าท่านจะขอพระองค์ไม่เข้าการงานที่ต้องแต่งเครื่องยศ หรืออิฟนิงเดรส อ้อนวอนให้ทูลมาว่าแต่งเครื่องเฝ้าก็ได้ที่เมืองนั้นไม่หนาวเลย สำคัญแต่ต้องทรงสายตะพายเครื่องราชอิสริยาภรณ์ด้วยเท่านั้น เธอเกรงว่าถ้าไม่เสด็จไป จะไม่ได้ทอดพระเนตรกระบวนฟ้อนรำอย่างดีของชวา และไม่ได้ทอดพระเนตรเห็นขนบธรรมเนียมโบราณของชวา ซึ่งยังเห็นได้แต่ในราชสำนัก ไหนๆ ก็เสด็จไปทอดพระเนตรบะโรบุดอ และพรหมานันทที่เมืองยกยาอยู่แล้ว ขอให้อุตส่าห์เสด็จไปทอดพระเนตรถึงในวังด้วย จะได้เค้าเงื่อนมาประกอบพระวินิจฉัยโบราณคดี ให้พวกเธอได้รับประโยชน์ทางความรู้ด้วย เธอพากันขอให้หม่อมฉันเขียนจดหมายมาถวายดังนี้ หม่อมฉันก็ออกรับรองความเห็นของเธอ

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด