บันทึกเรื่องให้ข้าวแม่ซื้อ

​เมื่อเด็กยังเล็กป่วยไข้ ถือว่าแม่ซื้อรบกวนเด็ก จึงใช้คำว่าให้ข้าวแม่ซื้อ เพื่อจะได้ช่วยบำบัดโรคภัยนั้นๆ ได้ คือ

ปั้นข้าวสุกปากหม้อให้เป็นก้อน ๔ ก้อน คลุกกับขมิ้น ๑ ก้อน เรียกว่าข้าวเหลือง คลุกกับขมิ้นกับปูน ๑ ก้อน เรียกว่าข้าวแดง คลุกกับดินหม้อ ๑ ก้อน เรียกว่าข้าวดำ ไม่ต้องคลุกกับสิ่งใด ๑ ก้อน เรียกว่าข้าวขาว แล้วใส่ภาชนะใดก็ได้ นำไปร่อนที่ตัวเด็กว่า “แม่ซื้อเวียงล่าง แม่ซื้อเวียงบน แม่ซื้อเดินหน แม่ซื้อใต้ที่นอน จงมารับข้าวขาว ข้าวแดง ข้าวเหลือง ข้าวดำ” แล้วนำข้าวไปที่หน้าเรือน และกล่าวคำว่า “แม่ซื้อเวียงล่าง ฯลฯ จงมารับข้าว” และร้อง “วู้” ครั้งแรกเอาข้าวดำวางไว้ที่พื้นดิน ส่วนอีก ๓ ก้อนนั้น เมื่อสุดคำและวู้แล้วก็ปาข้ามหลังคาเรือน ทำเหมือนกันทั้ง ๓ ก้อน จะปาก้อนใดก่อนก็ได้ เมื่อปาข้ามหลังคาเรือนทั้งสามก้อนแล้ว ก็เป็นเสร็จพิธีให้ข้าวแม่ซื้อเพียงเท่านั้น

บางแห่งให้เพียง ๓ ก้อนก็มี คือ ข้าวขาว ข้าวดำ ข้าวเหลือง แต่ปาข้ามหลังคาเรือน ๓ ก้อน บางแห่งก็ปาทิศตะวัน​ออกไปตะวันตก บางแห่งก็ปาหน้าเรือนไปทางหลังเรือน เรื่องให้ข้าวแม่ซื้อชนบทหนึ่งก็ทำอย่างหนึ่ง ดังกล่าวแล้วไม่ตรงกันโดยทั่วไป

แล้วแต่จะโปรด

(ลงนาม) ไตรเพทพิสัย