๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น

​ตำหนักปลายเนิน คลองเตย

วันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๗๙

พระยาอนุมานราชธน

หนังสือของท่าน ลงวันที่ ๒๔ เดือนนี้ ว่าด้วยคำต่าง ๆ ได้รับแล้ว

ตรากระทรวงพระคลังซึ่งทำเปนรูปนก Paradise นั้น ไม่ใช่ใครคือฉันเอง เมื่อคณะเสนาบดีวินิจฉัยลงแล้ว ว่าตรากระทรวงใดให้ทำเปนรูปอะไร จึงมอบหน้าที่ให้ฉันเขียน ตรากระทรวงใดก็ไม่มีติดขัด ไปติดขัดที่ตรานกวายุภักษ์ของกระทรวงพระคลัง ฉันไม่จะรู้เขียนเปนรูปอย่างไรถูก ตามที่คณะเสนาบดีกำหนดลงว่าให้ใช้ตรารูปนกวายุภักษ์นั้น ถือเอาหลักตราตำแหน่งพระยาราชภักดี ผู้มีหน้าที่เปนหัวหน้าทำการคลังมาแต่ก่อน ตรานกวายุภักษ์ประจำตำแหน่งพระยาราชภักดีฉันก็เคยเห็น เปนรูปนกแบบสัตว์หิมพาน เช่นเดียวกับรูปนกอินทรีย์ แล้วนึกถึงรูปที่เคยเห็นรูปเขียนเรื่องรามเกียรติ์ ที่ระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ที่นั่นเขาเขียนเปนรูปยักษ์ครึ่งตัวนกครึ่งตัว ผิดกันกับที่ปรากฎในตราตำแหน่งพระยาราชภักดีมาก ฉันไม่ลงใจเชื่อว่าถูกทั้งสองอย่าง อยากจะทำให้ถูก นึกไปก็ฝันว่าได้เห็นที่ไหน มีกล่าวถึงขนนกวายุภักษ์ปักพระมาลา หาแทบตายจึงไปพบในสำเนาร่างหมายท้ายพระราชวิจารณ์ เชื่อว่าถูกด้วยสมเหตุผลทุกประการ จึงได้เขียนรูปนกวายุภักษ์เปนรูปนกการเวก นำขึ้นเสนอพร้อมด้วยร่างหมายซึ่งกล่าวแล้วนั้น จึงได้รับอนุมัติแต่คณะเสนาบดี ให้ใช้เปนหลักสืบไป

ทัพ กับ ตั๊บ เปนลักษณที่ไม่ผิดกัน เขมร อ่าน ท เปน ต เชียงใหม่ก็เหมือนกัน เช่น อินทะ ก็อ่านว่า อินตะ เขมรอ่าน พ เปน ป เชียงใหม่ก็เหมือนกัน เช่น แสงเพง อ่านเปน แสงเปง แม้เราเองก็เลอะ เช่น พง กับ ป่ง ก็คำเดียวกัน เพราะฉะนั้นจะเขียน ทัพ หรือ ทับ ก็ไม่ผิดทั้งสองอย่าง คำ ​ทัพ ทับ ใช้ไปได้สองทาง เปนกองทหารก็ได้ เปนที่อยู่ก็ได้ เหตุใดจึงแปล ทับ ว่าที่อยู่ เหตุด้วยเห็นคำ ทับกวาง กวางเปนสัตวเดียรฉานปลูกเรือนไม่ได้ จึงแปลได้แต่ว่าที่อยู่ ทับตะโก ก็เหมือนกัน ต้องแปลว่าที่อยู่เสือ (พระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงทราบมาว่าเปนภาษาเกรี่ยง เกรี่ยง เรียกเสือว่า ตะโก๊ะ) เพราะฉะนั้นถ้าจะยักเขียนเสียเปนสองอย่าง กองทหาร เขียน ทัพ ที่อยู่ เขียน ทับ จะเปนที่หมายเข้าใจได้ดีขึ้น ท่านจะเห็นเปนอย่างไร กะท่อม กะตอบ และอะไรอื่น ๆ นั้น จะเกี่ยวหรือไม่เกี่ยวก็ปล่อยไปตามเรื่อง