๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๙

​กรมศิลปากร

วันที่ ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๙

ขอประทานกราบทูล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงษ์ ทราบใต้ฝ่าพระบาท

ด้วยพระยาพจนปรีชาก่อนหน้าที่จะถึงอนิจกรรม ได้มอบภาระให้ข้าพระพุทธเจ้าเป็นผู้จัดการพิมพ์หนังสือเรื่องปัญจราชาภิเษก เรื่องราชาภิเษกครั้งกรุงศรีอยุธยา และเรื่องราชาภิเษกในกรุงรัตนโกสินทร์ รวม ๓ เรื่อง สำหรับแจกในงานศพหม่อมเจ้าหญิงเม้า ทองแถม ในวันที่ ๑๘ เดือนนี้ เจ้าคุณพจนปรีชาเป็นห่วงเรื่องตีพิมพ์หนังสือเล่มนัก แม้แต่เมื่อป่วย ได้รับทุกขเวทนา ก็ยังพูดถึงอยู่เพราะเป็นหนังสือสำคัญที่เกี่ยวกับเป็นตำราพระราชพิธี เจ้าคุณพจนปรีชาจึงรับจะทำคำชี้แจงในเรื่องนี้ตีพิมพ์ไว้ด้วย แต่ก็เผอิญมามีเหตุอันสุดวิสัยเสียแล้ว หนังสือเล่มนี้ จึ่งจำเปนต้องขาดคำชี้แจงไป ซึ่งเปนที่น่าเสียดายอย่างยิ่ง

อนึ่ง ในหนังสือเรื่องนี้ ยังมีที่ข้าพระพุทธเจ้าข้องใจอยู่ ๕ แห่ง คือ สีกุหร่าในหน้า ๑๐ พระภูษาริ้ววรวะยี่ หน้า ๑๓ พระแสงเวียดห้าว หน้า ๑๗ ฉลองพระองค์ลงราชะ หน้า ๑๗ และนุ่งสองปัก หน้า ๑๙ ในเรื่องฉลองพระองค์ลงราชะ เจ้าคุณพจนปรีชามีความสงสัย ให้สอบดูกับรัชกาลอื่น แต่ก็ไม่พบ ไปปรากฏอยู่ในเรื่อง ขุนช้างขุนแผน ฉะบับหอสมุด ตอนชุบกุมารทอง ซึ่งเป็นสำนวนครูแจ้ง ว่า เอายันต์ราชะปะพื้นล่าง ดั่งนี้ น่าเข้าใจว่า เป็นชื่อยันต์อย่างหนึ่ง แต่ก็ยังไม่สู้แน่ ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานพระกรุณาทราบเกล้าฯ ด้วย ข้าพระพุทธเจ้าได้ถวายใบปรูฟเรื่องนี้มาทอดพระเนตรด้วยแล้ว กับขอถวายบทกุลาตีไม้เล่น​ โมงครุ่ม ซึ่งหลวงธรรมาภิมล (ถึก จิตรถึก) จดมาให้หอสมุด เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๗ ซึ่งมีสำนวนนับว่าแปลกและเก่ามากอยู่

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้าฯ

ข้าพระพุทธเจ้า

​บทกุลาตีไม้เล่นโมงครุ่ม

หลวงธรรมาภิมล จดมาให้หอ วันที่ ๓๐/๕/๖๗