- คำนำ
- สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๙
- กันยายน พ.ศ. ๒๔๗๙
- ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๙
- พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙
- ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๒)
- ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๓)
- ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น (๒)
- ๑๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น (๓)
- ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๑๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๒)
- ๒๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น (๒)
- ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๒๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙
- ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๒)
- ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๑๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๑๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น (๒)
- ๑๔ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๒)
- ๑๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๑๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๑๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส
- ๑๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส (๒)
- ๒๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น
- ๒๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๙ น (๒)
- มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๙
- พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
- มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๐
- กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
- ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
- ๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น
- ๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น (๒)
- ๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส
- ๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น
- ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส
- ๑๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส (๒)
- ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น
- ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส
- ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น
- ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส (๒)
- ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส (๓)
- ๒๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ น
- ๒๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส
- พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐
- ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
- มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๐
- มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ยส (๒)
กรมศิลปากร
วันที่ ๒๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐
ขอประทานกราบทูล ทรงทราบใต้ฝ่าพระบาท
ข้าพระพุทธเจ้าได้รับลายพระหัตถ์ลงวันที่ ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ พระเดชพระคุณล้นเกล้า ฯ หาที่สุดมิได้
ที่รับสั่งถึงคำพวกหนึ่ง คือคำที่ใช้กลับหน้าหลังกันได้ความต่างกัน เช่น ดีใจ ใจดี เสียใจ ใจเสีย นั้น ข้าพระพุทธเจ้ารับใส่เกล้า ฯ เป็นที่สังเกตไว้ว่าลักษณะเช่นนี้มีอยู่ดกดื่นในภาษาไทยและภาษาจีน ซึ่งเป็นภาษาใช้คำโดด ในคำอธิบายเรื่องภาษาจีนที่ฝรั่งแต่งไว้ ว่าภาษาจีนไม่มีไวยากรณ์อย่างชะนิดภาษามีวิภัติปัจจัย ความสำคัญของไวยากรณ์จีนจึงอยู่ที่การเรียงลำดับคำ คำพูดโดยมากแต่ละคำเป็นนาม คุณศัพท์ กิริยา กิริยาวิเศษณ์ หรือเป็นอะไรก็ได้ แล้วแต่จะเรียงคำนั้นเข้าเป็นประโยคไว้ในตำแหน่งที่ใด ผิดกับภาษามีวิภัติปัจจัย ซึ่งแต่ละคำมีกำหนดเป็นนาม เป็นคุณศัพท์ หรือเป็นกิริยาตายตัว กระดิกไม่ได้ ที่เขาพูดไว้เช่นนี้ ทำให้ข้าพระพุทธเจ้าได้สำนึกในภาษาไทยว่าเป็นทำนองเดียวกัน เช่นคำว่า ดีใจ เป็นกิริยา ใจดี เป็นคุณศัพท์ คิดดี เป็นวิเศษณ์ ดีชั่ว เป็นนาม ถ้าเป็นภาษามีวิภัติปัจจัยอย่างภาษาอังกฤษ เป็นนามก็ต้องเป็น goodness ถ้าเป็นคุณศัพท์ก็เป็น good ถ้าเป็นกิริยาวิเศษณ์ก็เป็น goodly ถึงกระนั้นคำในภาษาอังกฤษยังกลายมาเป็นชะนิดคำโดดก็มีเช่น go out, out go ส่วนในภาษาละติน และภาษาบาลี สันสกฤต คำที่เป็นนามก็ต้องเป็นนามอยู่ที่ ถ้าจะเป็นอื่นก็ต้องแปลงวิภัติให้ผิดกันไป ที่รับสั่งว่าตำราไวยากรณ์ภาษาไทย ใช้ตำราภาษาบาลีและภาษาอังกฤษเป็นโครง ภาษาไม่เหมือนกัน จะใช้ได้อย่างไร ข้อนี้เป็นที่จับใจข้าพระพุทธเจ้ามาก เพราะนักปราชญ์ทางภาษาไทยโดยมากมักคุ้นอยู่กับภาษาบาลี จึงมักมองไม่เห็นว่ารูปภาษาบาลีกับภาษาไทยผิดกันตรงข้าม การที่พยายามให้ภาษาทั้งสองใช้หลักอย่างเดียวกัน จึงทำให้เด็ก ๆ เรียนไวยากรณ์ภาษาไทยบ่นว่ายากและไม่สู้เข้าใจ
ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ
ข้าพระพุทธเจ้า
ขอประทานกราบทูล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์