๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙ ยส

​กรมศิลปากร

วันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๙

ขอประทานกราบทูล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์ ทราบใต้ฝ่าพระบาท

ข้าพระพุทธเจ้าได้รับลายพระหัตถ์ลงวันที่ ๑๐ เดือนนี้ รวม ๒ ฉะบับ ทรงทักท้วงการเขียนพระนามพระองค์เจ้าอรพินทุ์เพญภาค กับประกาศสองฉะบับที่ข้าพระพุทธเจ้าถวายไป ความยังวิปลาสคลาดเคลื่อนอยู่หลายแห่งนั้น ทราบเกล้าแล้ว

การเขียนพระนามพระองค์เจ้าอรพินทุ์เพญภาคนั้น นับแต่วันที่ข้าพระพุทธเจ้าได้รับลายพระหัตถ์ทรงแนะนำให้เขียนตามลายเซ็นของพระองค์ท่าน ข้าพระพุทธเจ้าก็ได้ตั้งใจว่าจะเขียนตามนั้น ถึงกับได้บอกเล่าพนักงานบางคนให้รับรู้ไว้แล้ว แต่ครั้นถึงคราวทำหนังสือถวายครั้งต่อมาอันมีบางตอนที่เกี่ยวกับพระนามนี้ ก็ยังคงเขียนพระนาม อรพินทุ์เพญภาคย์ เป็น อรพินทุ์เพญภาค อยู่อีก ทั้งนี้เป็นไปโดยข้าพระพุทธเจ้ามิได้จงใจจะฝ่าฝืน แต่ขอประทานรับสารภาพว่า เป็นเพราะขาดความสังวร ซึ่งต่อไปจะเป็นบทเรียนสอนให้ข้าพระพุทธเจ้ามีความระมัดระวังมากขึ้น

ส่วนประกาศสองฉะบับนั้น เมื่อก่อนที่จะส่งให้เจ้าหน้าที่คัด ข้าพระพุทธเจ้าก็ได้อ่านแล้ว แต่อ่านอย่างที่เรียกว่าเอาความ และพออ่านไปถึงพระปรมาภิไธยอันเป็นภาษามคธ ก็ได้อ่านข้ามไปเสีย ฝ่ายเจ้าหน้าที่ผู้คัด ก็ได้คัดตรงตามต้นฉะบับตลอดจนตัวสกดการันต์ เสร็จแล้วรีบส่งไปถวาย โดยมิทันจะได้สอบทานให้ละเอียดถี่ถ้วน เมื่อข้าพระพุทธเจ้าได้รับลายพระหัตถ์ทักท้วงเรื่องนี้ จึงได้เอาต้นฉะบับมาพิจารณาดูอย่างละเอียดอีกครั้งหนึ่ง ก็ได้เห็นความวิปลาสคลาดเคลื่อนอยู่หลายแห่ง ตลอดจนคำว่า พินิตประชานารถ ก็ได้ใช้ตัว จ สกดจริงๆ ซึ่งข้าพระพุทธเจ้าคาดไม่​ถึง ว่ากฎหมายรัชกาลที่ ๕ ที่ได้พิมพ์ประกาศใช้ในทางราชการแล้ว จะมีข้อความวิปลาสคลาดเคลื่อนได้มากมายถึงปานนั้น แต่ปรู๊ฟและประกาศสองฉะบับนี้ ข้าพระพุทธเจ้าได้ให้เจ้าหน้าที่สอบหนังสือ ราชกิจจา กับเรื่องเฉลิมพระยศเจ้านาย และฉะเพาะพระปรมาภิไธย ได้ให้สอบกับประกาศพระราชพิธีตรุษรัชกาลที่ ๕ อีกด้วย คิดว่าคงจะเรียบร้อย

อนึ่ง พระราชนิพนธ์วิจารณ์เรื่องพระราชพงศาวดาร กับเรื่องตั้งพระมหาอุปราชที่พิมพ์ครั้งนี้ ข้าพระพุทธเจ้ารู้สึกว่าเป็นเรื่องสำคัญ อันจะเป็นเครื่องมือของนักศึกษาต่อไปภายหน้า การตรวจปรู้ฟ แม้เจ้าหน้าที่จะได้ทำอย่างระมัดระวังแล้วเป็นอย่างดี ข้าพระพุทธเจ้าก็ยังไม่วายวิตก เกรงว่าจะมีอะไรยังบกพร่องอยู่ จึงขอประทานส่งปรู้ฟครั้งสุดท้ายมาถวายทอดพระเนตรอีกครั้งหนึ่ง เผื่อจะมีอะไรที่ทรงทักท้วง ก็ยังมีเวลาแก้ได้ทันท่วงที และความในหน้า ๕๒ บรรทัดที่ ๒ นับขึ้น ที่ว่า พระราชโอรสพระองค์ใหญ่ ๆ สิ้นพระชนม์ไปเสียแต่ก่อน ยัง มาก คำว่า ยัง ข้าพระพุทธเจ้าตีความไม่ออก ไม่ทราบว่าทรงหมายความว่ากะไร หรือจะตรงกับคำที่ท้าวสามนต์ตรัสว่า จำจะคิดปลูกฝังเสียยังแล้ว ก็ไม่ทราบเกล้า ทั้งนี้ ขอพระบารมีปกเกล้าเป็นที่พึ่ง ส่วนคำนำเรื่องนี้ ข้าพระพุทธเจ้ายังทำไม่แล้ว จะได้ถวายมาทีหลัง

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ

ข้าพระพุทธเจ้า