๑๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๒ ยส

​กรมศิลปากร

วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๒

ขอประทานกราบทูล ทรงทราบใต้ฝ่าพระบาท

ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานถวายหนังสือ วิจารณ์เรื่องประเพณีทำศพ เล่ม ๑ มาพร้อมกับหนังสือฉะบับนี้ ความมุ่งหมายของข้าพระพุทธเจ้าจะรอเอาไว้ก่อน ยังไม่ตีพิมพ์เรื่องนี้จนกว่าจะได้ข้อความต่างๆ ทางจังหวัดต่าง ๆ ส่งมาให้ เพราะข้าพระพุทธเจ้าได้ขอร้องผู้รู้จักกันในหัวเมืองหลายคนให้ช่วยสืบสวน ยังไม่ทันจะได้มา บุตรสาวข้าพระพุทธเจ้าจะทำศพสามี มาเร่งเอาหนังสือเรื่องนี้จากข้าพระพุทธเจ้าในเวลากระทันหัน ข้าพระพุทธเจ้าจึงจัดแบ่งให้ตีพิมพ์ขึ้นพอให้ทันงาน เพราะยังไม่สู้เต็มใจจะให้ตีพิมพ์ทั้งหมด ด้วยยังขาดตกบกพร่องอยู่มาก การตีพิมพ์ครั้งนี้จึงเป็นเสมอต้นร่าง ซึ่งข้าพระพุทธเจ้าจะส่งไปให้คนรู้จักในต่างจังหวัดถือเป็นแนวทางสำหรับสอบสวนต่อไป ที่ตีพิมพ์เป็นอักษรตัวโตและตัวเล็ก ความประสงค์จะให้ข้อความในอักษรตัวโตเป็นอย่างตัวคาถา ส่วนข้อความในอักษรตัวเล็ก เป็นอย่างอรรถกถา ครั้นตีพิมพ์ไปบ้างแล้วก็เห็นข้อบกพร่องที่แยกกันไม่ออก แต่ว่าตีพิมพ์ไปบ้างแล้วจึงต้องปล่อยไป ในเรื่องพิธีต่ออายุของภาคอีศานที่ทำไม้ค้ำโพ ซึ่งข้าพระพุทธเจ้าเติมลงไปในเรื่อง ได้มีผู้บอกว่า เมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวใกล้จะเสด็จสวรรคต ก็ได้เคยทรงจัดให้มีขึ้น ว่ามีอยู่ในหมายรับสั่ง ข้าพระพุทธเจ้าค้นแล้วยังไม่พบ ข้าพระพุทธเจ้าได้นำข้อความต่าง ๆ ที่ทรงพระเมตตาประทานมาลงไว้ในหนังสือที่ตีพิมพ์หลายแห่ง ทั้งนี้พระอาญาไม่พ้นเกล้า ฯ ขอรับพระบารมีปกเกล้า ฯ เป็นที่พึ่ง สุดแล้วแต่จะทรงพระเมตตา

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ

ข้าพระพุทธเจ้า

ขอประทานกราบทูล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์