๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๒ ยส

​กรมศิลปากร

วันที่ ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๒

ขอประทานกราบทูล ทรงทราบใต้ฝ่าพระบาท

นายพืช เดชคุปต์ คัดข้อความตอนหนึ่งในหนังสือ ประชุมพงศาวดารภาคที่ ๓๖ ว่าด้วยเรื่องกรุงเก่า ว่าพลับพลาจัตุรมุขที่กรุงเก่า หน้าบันมุขทั้งสี่ด้าน ของเดิมปั้นเป็นลายพระราชลัญจกรมหาโองการ ครุฑพ่าห์ หงส์พิมาน มังกรคาบแก้ว ไอราพต และ สังขพิมาน ข้าพระพุทธเจ้าได้ถวายข้อความที่กล่าวถึงเรื่องพลับพลาจัตุรมุข มาในซองนี้ด้วยแล้ว

พระราชลัญจกรมังกรคาบแก้ว ถ้าเป็นองค์เดียวกับตรามังกรเล่นแก้ว ซึ่งต่อมาเป็นตราโบราณคดีสโมสร ก็อาจเป็นพระราชลัญจกรสำคัญองค์หนึ่งในสมัยที่สร้างพลับพลาจัตุรมุข

ในจดหมายฉะบับก่อน กราบทูลเรื่องต่าง ๆ เกี่ยวกับประเพณีทำศพ ข้าพระพุทธเจ้าเดาคำว่า สัง อาจหดเสียงมาจาก สาง ข้าพระพุทธเจ้านึกได้คำเป็นแนวเทียบของ สัง-สาง (ซาก) ได้อยู่คำหนึ่งคือ ฝั่ง-ฟาก ในหนังสือวชิรญาณ เคยมีผู้สันนิษฐานว่า สัง อาจมาจาก กระสัน ตราสังคือรัดให้กระสันกระชับแน่น

ข้าพระพุทธเจ้าขอรับพระเมตตาเพื่อทราบเกล้า ฯ ว่า รายตีนตองหมายความว่าอะไร มีผู้อธิบายให้ฟังว่า มหาดเล็กหุ้มแพรต้นเชือก ถือพระแสงคาบค่าย พระแสงใจเพ็ชร พระแสงอัษฎาพานร และ พระแสงนาคสามเศียร ตามเสด็จอยู่แถวหน้าในกระบวนเสด็จพระราชดำเนินกฐินพยุหยาตรา ว่าพระแสงเหล่านี้เรียกว่า พระแสงรายตีนตอง เหตุไรจึงได้เรียกอย่างนั้นก็อธิบายไม่ได้ ต่อมาข้าพระพุทธเจ้าได้อ่านพบคำว่า รายตีนตอง มีอยู่ในหนังสือเก่าแห่งหนึ่ง ไม่ได้เกี่ยวกับเรื่องพระแสง แต่ไม่ได้จด​ไว้ กลับไปค้นใหม่ก็ไม่พบ ขอประทานทราบเกล้า ฯ เรื่อง รายตีนตอง การจะควรสถานไร แล้วแต่จะทรงพระกรุณา

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ

ข้าพระพุทธเจ้า

ขอประทานกราบทูล สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนริศรานุวัดติวงศ์