๓. ประดิษฐานพระราชวงศ์

ทรงสถาปนาพระราชวงศานุวงศ์ให้มีอิสริยศักดิ์ในราชตระกูล เป็นเจ้าฟ้า ๑๙ พระองค์ คือ สมเด็จพระเจ้าพี่นาง ๒ สมเด็จพระอนุชาธิราช ๑ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ ๔ สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ ๑๑ และพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าลามีความชอบ โดยได้เชิญพระบรมอัฐิสมเด็จพระชนกนารถและพระมหาสังข์อุตราวัฏของเดิมมาทูลเกล้าฯ ถวาย โปรดให้เป็นสมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้าด้วยอีกพระองค์ ๑ พระราชวงศานุวงศ์นอกจากนี้ โปรดให้เป็นพระองค์เจ้าและหม่อมเจ้า หม่อมราชนิกูล โดยสมควรแก่บรรดาศักดิ์ ตามโบราณราชประเพณีปราบดาภิเษกประดิษฐานพระราชวงศ์ใหม่

แล้วโปรดให้สมเด็จพระอนุชาธิราช เสด็จเถลิงพระราชมนเทียรที่พระมหาอุปราช กรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสด็จประทับ ณ พระราชวังบวรฯ ซึ่งทรงสร้างใหม่ข้างเหนือพระราชวังหลวง ใกล้คฤหสถานที่ประทับเดิมของพระองค์

และโปรดให้สถาปนาสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่เป็นกรมพระเทพสุดาวดี ตั้งเจ้ากรมเป็นพระยา สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์น้อย เป็นกรมพระศรีสุดารักษ์ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าลา เป็นกรมหลวงจักรเจษฎาประทับอยู่นิเวศน์เดิมของกรมพระราชวังบวรสถานมงคล

โปรดให้สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าทองอิน ซึ่งเป็นพระยาสุริยอภัยเป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ พระราชทานเครื่องสูง ๓ ชั้นคันประดับมุกและเรือดั้งแห่คู่ ๑ เป็นเครื่องประดับพระเกียรติยศโดยความชอบมีมากยิ่งกว่าพระราชภาคิไนยพระองค์อื่น กรมหลวงอนุรักษ์เทเวศร์ตั้งวังอยู่ที่สวนลิ้นจี่ ในเมืองเดิม ฟากตะวันตกริมคลองบางกอกน้อย และดำรัสให้ข้าหลวงไปเชิญสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าบุญเมือง ซึ่งเป็นพระอภัยสุริยาเข้ามาแต่เมืองนครราชสีมา โปรดตั้งเป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงธิเบศรบดินทร์ ให้เสด็จไปอยู่พระราชวังเดิมที่เจ้ากรุงธนบุรีตั้งอยู่นั้น ครั้นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าทองจีนที่เป็นหลวงนายฤทธิ์ ซึ่งเป็นอุปทูตออกไปกรุงปักกิ่งกลับเข้ามาถึง จึ่งโปรดให้แต่งเรือไปรับขึ้นมาแต่เมืองสมุทรปราการ โปรดตั้งเป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงนรินทร์รณเรศ ไปตั้งวังอยู่สวนมังคุดเหนือวัดบางว้าใหญ่ และกรมหลวงทั้ง ๓ พระองค์นี้ เป็นพระโอรสสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่ แต่พระภาคิไนยซึ่งเป็นพระธิดาในกรมพระเทพสุดาวดีนั้น โปรดให้มีอิสริยยศ เป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าภายใน รวมอยู่ในกรมนั้น

อนึ่ง เจ้าฟ้าตัน พระราชภาคิไนย ซึ่งเป็นพระโอรสสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์น้อยนั้น โปรดตั้งเป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเทพหริรักษ์ พระราชภาคิไนย ซึ่งเป็นพระธิดาในสมเด็จพระศรีสุดารักษ์ อีกสองพระองค์นั้นโปรดให้มีอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าภายใน รวมอยู่ในกรมนั้น และนายกวดมหาดเล็กหุ้มแพร เป็นพระสามีพระองค์เจ้ากุ ซึ่งเป็นพระขนิษฐภคินีต่างพระชนนีนั้น โปรดตั้งเป็นกรมหมื่นนรินทรพิทักษ์ กรมหมื่นนรินทรพิทักษ์นี้พระนามเดิม หม่อมมุก เป็นบุตรสมเด็จเจ้าพระยามหาสมบัติครั้งกรุงเก่า

อนึ่ง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าทั้งสี่พระองค์ ทรงสถาปนาพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ ให้เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร พระราชธิดาองค์ที่สองนั้นให้เป็นสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนศรีสุนทรเทพ พระราชโอรสที่สามเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนเสนานุรักษ์ พระราชธิดาพระองค์ที่สี่นั้น พระราชทานพระนามว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าประภาวดี

กรมหลวงอิศรสุนทร กรมขุนเสนานุรักษ์นั้น โปรดให้เสด็จอยู่พระราชนิเวศน์เดิม ซึ่งตั้งอยู่ริมอู่กำปั่น วัดระฆัง และพระราชวงศานุวงศ์ห่างออกไปนั้น ก็ทรงพระกรุณาโปรดตั้งเป็นเจ้าราชนิกูลโดยลำดับ คือ ตรัสเอาหม่อมด้วงเป็นพระฦๅราชสุริยวงศ์ ตรัสเอาหม่อมเงิน เป็นพระบำเรอราช ตรัสเอาหม่อมฮวบเป็นพระอนุรุธเทวา ตรัสเอาหม่อมทองคำเป็นพระราชานุวงศ์