๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๔ ยส

​กรมศิลปากร

วันที่ ๒๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๔

ขอประทานกราบทูล ทรงทราบใต้ฝ่าพระบาท

ข้าพระพุทธเจ้าได้รับลายพระหัตถ์ลงวันที่ ๑๙ เมษายน ตรัสว่าเจ้าภาพศพหม่อมหวน จักรพันธ์ ไม่ชอบหมายรับสั่งรัชชกาลที่ ๔ จำเป็นจะต้องหาเรื่องใหม่ให้ ทรงเห็นว่าต้นฉะบับที่จะนำไปตีพิมพ์ จะต้องเป็นไป ๓ ทาง คือ (๑) เรื่องเมืองเพ็ชรบุรี (๒) เรื่องเจ้าพระยาสุรพันธ์ กับ (๓) เรื่องสมเด็จกรมพระจักรพรรดิพงศ์ ข้าพระพุทธเจ้าได้ค้นหาเรื่องสำหรับจะตีพิมพ์ตามแนวที่ตรัสนี้แล้ว

เรื่องเมืองเพ็ชรบุรี มี ประชุมกลอนนิราศเมืองเพ็ชร หอสมุด ฯ ตีพิมพ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๐ อยู่เรื่องหนึ่ง คิดด้วยเกล้า ฯ ว่า เล่มนี้เหมาะ ข้าพระพุทธเจ้าขอประทานถวายต้นฉะบับมาพร้อมกับหนังสือฉะบับนี้ เรื่องเจ้าพระยาสุรพันธ์ เมื่อคราวงานศพของท่าน ได้ตีพิมพ์เรื่องประพาสต้น หนังสือเรื่องนี้ต่อมาได้พิมพ์ซ้ำอีกหลายครั้ง ไม่เหมาะที่จะตีพิมพ์อีก เรื่องสมเด็จกรมพระจักรพรรดิพงศ์ มีบทละครเรื่องตองตอย ต้นฉะบับเป็นตัวเขียนเล่มสมุดไทย มีลบเลือนอยู่ลางหน้า จดไว้ว่าสมเด็จกรมพระจักรพรรดิพงศ์ทรงนิพนธ์ หนังสือเรื่องนี้เป็นเรื่องตลกขบขัน ทำนองเรื่องเอ็งปะติ๊งห้าว แต่หนักกว่า ไม่เหมาะแก่การพิมพ์ให้แพร่หลาย และจะเป็นพระนิพนธ์แน่หรือไม่ ก็ไม่ทราบเกล้า ฯ นอกนี้มีพระนิพนธ์โคลงสุภาษิตในหนังสือวชิรญาณวิเศษ เพียง ๒ - ๓ บทเท่านั้น ไม่พอจัดตีพิมพ์ถึงเป็นเล่มได้ ทั้งนี้การจะควรสถานไรแล้วแต่จะทรงพระกรุณา

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ

ข้าพระพุทธเจ้า