- เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๓
- พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
- มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๓
- กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
- สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
- กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๓
- ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
- พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๓
- ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๓
- มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๔
- กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๔
- มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๔
- เมษายน พ.ศ. ๒๔๘๔
- พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๔
- มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๘๔
- กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๔
- สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๘๔
- ภาคผนวก
- ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๕๘
- ๒๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๐ น
- ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๐ ดร
- ๒ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ น
- ๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ น
- ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๗๒ น
- ๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๒ น
- ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๒ น
- ๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๒ น
- ๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๗๕ น
- ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๗ น
- ๒๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๗ ปสศ
- ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๔๗๘ น
- ๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๘ ยส
- ๒๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๘ ว
- ๑๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๗๘ ว
- ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๙
- ๑๒ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๘ ยส
- ๑๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๓ ว
- ผู้พูดกับผู้ฟัง
- คำแบบ
- เรื่องจำนวน
๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๘ ยส
กรมศิลปากร
๒๑ ธันวาคม ๒๔๗๘
กราบทูลฝ่าพระบาท ทรงทราบ
ด้วยพระยาอินทรมนตรี มีจดหมายมาถามเกล้า ฯ ว่า “ดิฉัน” มาจากภาษาอะไร ในที่เช่นไร ซึ่งผู้ชายจะใช้คำนี้ได้ ดี แปลว่าอะไร ฉัน แปลว่าอะไร ดิฉัน กับ อีฉัน เหมือนกันไหม หม่อมฉัน ว่าอะไร เกล้า ฯ หมดปัญญา ไม่สามารถจะตอบคำถามเหล่านี้ได้ เพราะยังไม่เคยพบอยู่ในภาษาไทยสักพวกหนึ่ง ที่ใกล้เคียงก็มีภาษาจีนอยู่คำหนึ่ง คือ สัน ในสำเนียงกวางตุ้ง ส่วนแต้จิ๋ว เป็น ซี้น แปลว่า ตน ตัว มักเป็นคำที่พระเจ้าแผ่นดินทรงใช้ในเมื่อจะเรียกพระองค์เอง แต่ยังถือเอาเป็นหลักฐานไม่ได้ เพราะยังไม่มีหลักฐานอย่างอื่นมาประกอบยืนยัน เกล้า ฯ จึงจำเป็นต้องพึ่งพระกรุณาในเรื่องตอบคำถามของพระยาอินทรมนตรีด้วย เพราะเชื่อด้วยเกล้า ฯ ว่า คงทราบเรื่องราวของคำนี้ดี
ควรมิควรแล้วแต่จะโปรดเกล้า ฯ
<อนุมาน>