วันที่ ๙ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๘๑ ดร

บ้านซินนามอน ปีนัง

วันที่ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๑

ทูล สมเด็จกรมพระนริศ ฯ

ลายพระหัตถ์เวรฉบับลงวันที่ ๔ กุมภาพันธ์ หม่อมฉันได้รับแล้ว

วันพฤหัสบดีที่ ๙ กุมภาพันธ์นี้หม่อมฉันกำลังนัว ตั้งแต่ตื่นนอนกินกาแฟแล้วก็ตรวจหนังสือเรื่องประวัติเจ้าจอมมารดาทับทิมเรื่อยมา ด้วยจะส่งไปถวายพระองค์หญิงประเวศในคราวเมล์วันนี้ เพิ่งเสร็จเมื่อ ๑๑ น. จึงมีโอกาสเขียนจดหมายเวรถวายเพื่อมิให้ขาด

เรื่องชื่อชนิดปืนแบบโบราณต่างๆ นั้นอยู่ข้างยาก ยังมีอย่างอื่นนอกจากที่ทรงจดประทานมาอยู่อีก หม่อมฉันก็จำไม่ได้หมด จะ​ต้องหาหนังสือจากกรุงเทพฯ มาสอบ จะต้องรอช้าวันไป ขอประทานรอเรื่องนั้นไว้ก่อน

จะทูลสนองแต่เรื่องคลองลัดที่กลายเป็นแม่น้ำ ยังมีลัดเช่นนั้นเหนือลัดบางบัวทอง (ที่เรียกกันแต่ก่อนว่า “เกร็ดน้อย” นั้น) อีกแห่ง ๑ ในหนังสือฝรั่งแต่งเรียกว่า “เตร็ดใหญ่” ในหนังสือพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขาซึ่งหอพระสมุดพิมพ์ เล่ม ๒ หน้า ๑๙๑ ว่าคลองลัดนั้นพระเจ้าทรงธรรมโปรดให้ขุดเมื่อปีวอก จุลศักราช ๙๗๐ ขุดตั้งแต่ริมวัดไก่เตี้ยท้ายบ้านสามโคก (มาจนบางหลวงเชียงราก) คลองบางหลวงเชียงรากเป็นแม่น้ำเดิมวกขึ้นไปออกทางที่เป็นคลองบ้านกระแชงเดี๋ยวนี้ มีเวลาพอทูลตอบสัปดาหะนี้ได้เพียงเท่านี้

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด