๘๖. พระราชานุกิจ

ประเพณีในราชสำนักครั้งในรัชกาลที่ ๒ ทรงประพฤติพระราชานุกิจก็คล้ายกันกับเมื่อครั้งรัชกาลที่ ๑ ผิดกันไม่มากนัก คือเวลาเช้าเสด็จออกท้องพระโรง เลี้ยงพระแล้วเสด็จออกขุนนาง ว่าราชการแผ่นดินในตอนเช้าเวลา ๑ เวลาในระหว่างนั้น เมื่อเสด็จขึ้นแล้ว (เข้าใจว่าทรงการช่างต่างๆ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในรัชกาลที่ ๒ มีฝีพระหัดถ์ในการช่าง ยังมีสิ่งของที่ได้ทรงทำเองอยู่หลายอย่าง) เวลาบ่าย ๕ โมงเสด็จออกทรงฟังรายงานการก่อสร้างแลการอื่นๆ บ้าง ทรงพระราชนิพนธ์บทกลอนบ้าง พอค่ำทรงสดับพระธรรมเทศนาในท้องพระโรงกัณฑ์ ๑ แล้ว เสด็จออกที่พระที่นั่งสนามจันทร์บ้าง ในท้องพระโรงบ้าง เบิกเจ้านายแลข้าราชการเข้าเฝ้า ทรงประภาษราชการอิกครั้ง ๑ จนเวลายามเศษจึงเสด็จขึ้น โปรดให้พระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ เปนแม่กองพิจารณาความฎีกาของราษฎร แลทรงบัญชาการกรมพระตำรวจด้วย ด้วยกรมพระตำรวจมีน่าที่รับแลพิจารณาฎีกา กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ทรงบัญชาการเรื่องความฎีกาสิทธิขาด คอยทรงสะสางมิให้คั่งค้าง