หญิงหม้าย ชายบวชนาน

​เรื่องที่จะเล่าต่อไปนี้ มีความสำคัญแก่บรรดาพระสงฆ์องค์เจ้าที่บวชนาน ๆ และสุภาพสตรีตกพุ่มหม้าย ว้าเหว่หัวใจอยู่ ตามความประกาศนั้นมีว่า

“อนึ่ง สตรีที่เป็นหม้ายผัวหย่า ผัวตาย ร้างมานาน ๆ ขึ้นคานอยู่ หรือหญิงสะเทิ้นที่ตั้งแต่เล็กยังไม่เคยพบชาย ขึ้นคานอยู่นาน ๆ ย่อมสืบเสาะหาผัวที่ไม่มีภรรยา วิสัยคนที่เป็นคฤหัสถ์ก็มีภรรยาทุกคนด้วยกัน ไม่ใคร่มีใครว่างเปล่าอยู่ ฝ่ายพระสงฆ์บวชอยู่นาน ไม่มีภรรยา เป็นคนว่างเปล่าอยู่ ถ้าให้สึกออกมาได้เป็นผัวจะดี พระสงฆ์เล่า บวชอยู่นาน ได้ยศบรรดาศักดิ์แต่ในหลวงทรงตั้งให้เป็นที่พระราชาคณะ ฐานานุกรม เปรียญ รับนิตยภัตไตรปีได้ แลเทศนาบ้าง บังสุกุลบ้าง แลรับนิมนต์ในการพิธีอื่น ๆ บ้าง หรือเป็นพระครู เจ้าอธิการแลอนุจรก็ดี ได้เทศนาบังสุกุลรวบรวมเฟื้อง สลึง ตำลึง บาท ไว้ได้มาก ถ้าเราเกลี้ยกล่อมให้สึกออกมาเป็นผัวได้ ก็คงจะทอดเทเข้าฝากตัวกลัวเรา จะได้มอบหมายเงินทองที่เก็บไว้ให้แก่เราทั้งสิ้น คงอยู่ในอำนาจเรา ๆ จะใช้อย่างไรคงได้ดังปรารถนาทุกอย่าง ด้วยคนชาววัดบวชอยู่นาน ไม่เคยพบการชำเราชำเขา ได้พบเข้าแล้วก็ตื่นไป งมเซอะไปดังนี้ จึงคิดกล​อุบายเอาบุตรชายไปฝากไว้บ้าง ชักโยงพวกพ้องพี่น้องให้ไปอยู่บ้าง พอได้ไปมาเป็นสนสื่อแลได้ส่งคาวหวานเปรี้ยวเค็มถวายพระสงฆ์ที่ตนชอบใจ อยากได้เป็นผัวหรือเป็นเขยนั้นเนือง ๆ ฝ่ายพระสงฆ์เล่าเป็นชาววัด ได้อุปการเกื้อหนุนสมดังที่คิดไว้ เมื่อยังไม่ได้สึกมักอ้อ ๆ แอ้ ๆ เข้าประจ๋อประแจ๋ประจบประแจง ฝากตัวเป็นญาติเป็นโยม เรียกโยมที่บ้าน โยมที่แพ โยมที่ตึก บ้านล่าง บ้านบนดังนี้ มีโดยมาก ครั้นได้คราวที่สึกออกมากินอยู่ด้วยกันกับนางคนนั้นบ้าง กับน้องสาวแลบุตรของนางคนนั้นบ้าง หรือชำเรากันเสียก่อนแต่ยังไม่สึกบ้าง หญิงพอใจหาพระสงฆ์ชาววัดเป็นผัว พระสงฆ์ชาววัดที่สึกออกมาพอใจหาหญิงหม้ายหญิงขึ้นคานเป็นภรรยา อย่างนี้ก็มีชุกชุมมากนักทุกหนทุกแห่ง จะระบุว่าคนนี้คนนั้นคู่นี้คู่นั้น จะพรรณนาไปก็ไม่สิ้นสุดลง แต่เป็นเครื่องเคืองหูรำคาญใจ ท่านที่มีแผลไม่พอใจฟัง เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าชอเตือนสติท่านทั้งปวงที่อ้างชื่อมาแล้วให้รู้ว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินมีพระราชหฤทัยประสงค์จะทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาให้บริสุทธิ์ มิให้มัวหมองเป็นมลทิน แต่ให้รุ่งเรืองเจริญเป็นประโยชน์แก่ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินเป็นอันมาก แลมีพระราชประสงค์จะทรงทำนุบำรุงแผ่นดินทั่วพระราชอาณาจักร ให้อยู่เย็นเป็นสุขทั้งไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินสมณพราหมณาจารย์ จึงโปรดเกล้า ฯ เตือนสติให้ระวังตัวกลัวผิดด้วยกันทั่วทุกคนทั้งชาววัดชาวบ้านว่าตั้งแต่นี้สืบไป ถ้าผู้หญิงหาพระเป็นผัว หรือพระหาหญิงหม้ายหญิงขึ้นคานเป็นภรรยา แลทำการสนสื่อไปมาเพื่อเมถุนสังวาสแล้ว มีผู้มาโจทนาว่ากล่าวสืบได้ความเป็นสัจ จะให้ปรับไหมมีโทษตามพระราชบัญญัติ แลจะปรับพระสงฆ์ที่อยู่ใกล้เคียงในที่รังวัด ๓ เส้น ๑๕ วา หรือชาวบ้านที่อยู่ใกล้เคียงรู้เห็นเป็นใจไม่ว่ากล่าวแลไม่ฟ้องร้อง แกล้งเพิกเฉยปิดความนิ่งเสีย จะปรับให้เสียรังวัดในการบุญ คืออยู่ในที่ ๓ เส้น ๑๕ วา ได้รู้เห็นให้ทำวัด ถากหญ้ารื้อขนอิฐปูนไปใช้ในการบุญ กว่าจะครบกำหนดตามกำหนดรังวัด ที่ใกล้แลไกลตามสมควร เมื่อสตรีใด ๆ มีความเกี่ยวข้องด้วยเรื่องพระสงฆ์ดังว่ามานี้ หรือพระสงฆ์ชาววัดที่จะสึกได้มีความเกี่ยวข้องด้วยเรื่อง​ผู้หญิง คือหาภรรยาแต่ยังเป็นพระสงฆ์อยู่ก็ดี มีอยู่สักกี่แห่งกี่ราย ก็ให้มาลุกะโทษเสียโดยตรง อย่าให้ปิดบังไว้ให้เนิ่นช้าเกิน ๑๕ วัน จะโปรดยกโทษให้ ถ้ามีคดีเกี่ยวข้องแลแกล้งปิดบังไว้ ไม่มาลุกะโทษเสียโดยตรง ในกำหนด ๑๕ วัน มีปากโจทก์หรือผู้มาฟ้องร้องว่ากล่าว หรือกราบทูลพระกรุณาให้ขุ่นเคืองฝ่าละอองธุลีพระบาทก็ดี จะให้ปรับไหมมีโทษจงหนักเสมอกับคนที่เป็นปาราชิก ทั้งชาววัดแลชาวบ้านจะให้เสียรังวัดกึ่งผู้ผิด

----------------------------