ประกาศแช่งน้ำ

ประกาศแช่งน้ำความเรียงสำหรับฝ่ายหน้า และสำหรับภรรยานี้ อาลักษณ์อ่านต่อโคลงแช่งน้ำที่พราหมณ์อ่าน มีมาแต่รัชกาลที่ ๔ จะเป็นราชนิพนธ์หรือโปรดให้ผู้ใดเรียบเรียงไม่ทราบ เปลี่ยนแต่พระนามตามรัชกาล นอกนั้นคงเดิม ก่อนรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นไป เข้าใจว่าแช่งน้ำอย่างหัวเมืองกับประกาศแช่งน้ำสำหรับฝ่ายใน อาลักษณ์เป็นผู้อ่าน ในคราวที่ภรรยาข้าราชการต้องถือน้ำพิพัฒน์สัตยาในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม มีใจความที่น่าสนใจยิ่ง ดังต่อไปนี้

ข้าแต่เทพยนิกรทั้งหลายเป็นอาทิ คือโลกบาลมหาเทวราชแลเทพยเจ้าผู้มีฤทธิอำนาจ มีทิพยโสตรทิพยจักษุอันประเสริฐ ซึ่งบังเกิดประดิษฐานอยู่ในทิพยพิมานมาศ อันมีนิสัยในภูมิพฤกษอากาศกาญจนารัตนมณเฑียรเป็นอาทิทั้งปวงทั่วทุกสถาน อีกเทพยเจ้าซึ่งสถิตย์อยู่ในทิพยพิมานแมนเมืองสวรรค์ชั้นกามาพจร และพรหมโลกจนสุทธาวาสนิเวศน์ จงเงี่ยโสตประสาทลงสดับพจนพิเศษ ซึ่งประกาศในกาลนี้ อนึ่งขอเชิญทั้งภูมิเทพยดาอันสถิตย์ในประเทศสิขรคีรีเหวหุบห้วยละหาร ขอเชิญทั้งอมรเทพยเจ้า อันมีสถานคืออากาศพิมานลอยอยู่ในอัมพรประเทศ ขอเชิญทั้งเทพยเจ้า อันสิงสถิตย์อยู่ในขอบเขตเกาะน้อยแลเกาะใหญ่ทุกถิ่นถานบ้านแลนิคมชนบทราชธานี ขอเชิญพนัศบดีเจ้าไพรพฤกษ์แลบรรพตศิขร อีกเทพยดานิกรอันสถิตย์ในพฤกษาลดาวัลย์อรัญประเทศป่าระหงแลดงชัฎ ทั้งภูมิเทพยดาอันสถิตย์ในจังหวัดพระนครแลเคหะวัตถุสถาน เป็นต้นว่า พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง พระหลักเมือง แลพระกาฬอันเรืองฤทธิ์สิทธิศักดิ์ แลเทพยเจ้าผู้รักษานพปดลมหาเสวตรฉัตรศิริรัตนาไชยมไหศวริยาธิปัตย์ และเทพยเจ้าซึ่งรักษาในจังหวัดพระราชนิเวศน์บรมมหาสถาน เทพยเจ้าอันอภิบาลเกษตรารามตามทิศานุทิศ ขอเชิญเทพยเจ้าทั้งปวงผู้มีฤทธิ์ซึ่งได้กำหนดสมญา จงมาสโมสรสันนิบาตประชุมให้พร้อมกันในที่สมาคม อันอุดมด้วยพระบรมราชพิธี ในที่เฉพาะพระภักตร์พระปรโมตมมหามรกฎรัตนไชยมงคลพุทธปฏิมามหาเจดีย์ พร้อมด้วยพระสงฆ์ราชาคณะคามวาสีอรัญวาสี ซึ่งเป็นเจ้าคณะสงฆ์ผู้ ใหญ่มานั่งเป็นประธาน ขอเทพยเจ้าทั้งปวงเป็นสักขีทิพย์พยานในที่มหาสมัยสโมสรอันอุดม พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์แลข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่ายทหารพลเรือน ทั้งข้างหน้าข้างใน แต่ล้วนชื่นชมนิยมยอมพร้อมใจกันมารับพระราชทานน้ำพระพิพัฒน์ จะขอให้เป็นศิริสวัสดิมงคล ควรแก่ถานานุศักดิ์ จะกระทำสัตยานุสัตย์ถวาย เฉพาะพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ เอกอรรคมหาบุรุษบรมนราธิราช พินิตประชานารถมหาสมมติวงศอติสัยพงศ์วิมลรัตน์วรขัตติราชนิกโรดม จาตุรันตบรมมหาจักรพรรดิราชสังกาศ ฯลฯ อันได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ณ กรุงเทพมหานคร ฯลฯ ขอการอันร้ายและจงเป็นแก่ท่านผู้เป็นข้าราชการทั้งปวง บรรดาที่ได้รับน้ำพิพัฒน์สัตยา ตัวมาก็ดีมิได้มาบัดนี้ก็ดี ดังข้าพระพุทธเจ้าอธิษฐานด้วยคำปฏิญญาสาบานเป็นกลางแทนท่านทั้งปวง ซึ่งจะพึงปฏิญญาสาบานตัวดุจคำข้าพระพุทธเจ้าประกาศ ด้วยพระบาทสมเด็จพระนารถบพิตร พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระมหากรุณาแก่สมณพราหมณาจารย์ เสนาพฤฒามาตยราชนิกุล พระบรมวงศานุวงศ์แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทคือมีพิเศษศักดินามตามกำหนดว่าสมเด็จเจ้าพระยา เจ้าพระยา แลพระยา พระ หลวง ขุนหมื่น พัน ทนาย ฝ่ายทหาร ฝ่ายพลเรือน กรมฝ่ายหน้า กรมฝ่ายใน ผู้รักษาเมือง ผู้สั่งกรมการ เจ้าประเทศราชแลอาณาประชาราษฎรทั้งหลาย ได้อยู่เย็นเป็นสุขน้อยโทษทุกข์คือโจรอันตราย แลวุ่นวายวิวาทเป็นไภยุบาทว์ต่าง ๆ ได้มีความทุกข์เบาบางลงมาจนทาสกรรมกร ได้มีชีวิตเป็นไปโดยสุขานุสุขทั่วขอบเขตขัณฑเสมาอาณาจักรทั้งนี้ เพราะพระบารมีเดชานุภาพพระบรมราชธรรมมิกวัตตานุวัตร อันพระองค์ทรงปฏิบัติตามมหาสมมติราชวงศ์สืบมา ด้วยพระราชอุตสาหะทรงพินิจพิจารณาราชกิจน้อยใหญ่ แล้วให้สำเร็จไปโดยสมควรตามพระบรมราชานุภาพ แลทรงประกอบการนิเคราะห์ปัดเคราะห์ คือยกย่องแลกดขี่คนที่มีความผิดแลชอบ โดยอนุรูปแก่โทษแลคุณอันใหญ่แลน้อย แลทรงพระเมตตากรุณาชุบเลี้ยงยกย่องยศศักดิ์แก่พระบรมญาติแลราชบรรษัท แลทรงปฏิบัติอธิษฐานพระทัยในสัตยธรรมอันประเสริฐแก่มหาชน ซึ่งพึ่งอยู่ในพระราชอาณาเขต พระองค์เป็นพุทธศาสนูปถัมภกยอยกพระพุทธศาสนา ด้วยพระราชปฏิทามีทานเป็นต้น แลธรรมิการักษาสังวิธานเป็นการพระราชกุศลเอนกพิธบุญ เป็นคุณแก่สมณพราหมณาจารย์ อันอาศัยในพระราชอาณาเขต แลทรงรักษาสุจริตพิเศษ คือความเที่ยงธรรม มิได้ตกไปในอคติสี่ประการ เพราะฉะนั้น ควรพระบรมวงศานุวงศ์แลข้าทูลละอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อย ซึ่งเป็นข้าราชการ กรมทหาร กรมพลเรือน กรมฝ่ายหน้า กรมฝ่ายใน ผู้รักษาเมือง ผู้รั้งกรมการ เจ้าประเทศราช แลราษฎรชายหญิงทั้งปวง จะทำราชการในใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทสนองพระเดชพระคุณแต่โดยซื่อสัตย์สุจริต อย่าได้คิดการกบฏประทุษร้าย ด้วยกาย หรือวาจา ด้วยน้ำจิต จึงจะจำเริญสวัสดิสุชศุภผลในอิธโลกปรโลก ด้วยคุณกตัญญูกตเวที อันเป็นมูลแห่งกุศลราศรีธรรมทั้งปวงมีสุขสวัสดิผลเป็นอันแท้ โดยพุทโธวาทานุสาสน์ตรัสสรรเสริญความซื่อสัตย์สุจริตว่าเป็นประธานแห่งสรรพกุศลธรรม แลติเตียนความอกตัญญว่ามีโทษอันใหญ่นั้น ขอโทษแลคุณจงประสิทธิ์ในน้ำพระพิพัฒน์สัตยานี้ ให้มีอานุภาพอาจประพฤติเป็นไปตามวจีกรรมอันสาบานจงทุกประการ แลถ้าข้าทูลละอองธุลีพระบาท ผู้ใหญ่ผู้น้อย ฝ่ายทหาร ฝ่ายพลเรือน กรมฝ่ายหน้า กรมฝ่ายใน ผู้รักษาเมือง ผู้รั้งกรมการ เจ้าประเทศราชผู้ใด ๆ มิได้ตั้งอยู่ในกตัญญูกตเวทีธรรมสุจริต แลคิดกบฏประทุษร้ายแด่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยกาย ด้วยวาจา ด้วยน้ำจิต หรือคิดเอาน้ำใจไปแผ่ไว้ให้แก่ไทต่างด้าวท้าวต่างแดน อันเป็นหมู่ประจามิตร แลคิดให้อุบายเล่ห์กลไปให้ผู้อื่นกระทำร้ายแด่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว หรือทำเล่ห์กลอุบายให้เกิดเหตุไม่เป็นคุณแก่แผ่นดินให้เคืองใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท อนึ่งได้เห็นแก่จักษุได้ฟังแก่โสตรู้ว่าผู้อื่นคิดกระทำประทุษร้าย แลมิได้นำเอาเนื้อความมาฟ้องร้องว่ากล่าวโดยตรง ให้กราบบังคมทูลพระกรุณาให้ทราบใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาทโดยเร็ว รั้งรอไว้ด้วยฉันทโทษภยาคติ แลประพฤติอกตัญญไม่มีความซื่อสัตย์ เป็นการทุจริตต่าง ๆ ต่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว อันทรงพระมหากรุณามีพระเดชพระคุณอันประเสริฐใหญ่ยิ่ง ทั้งนี้ขอให้ชุมเทวดา พฤกษเทวดา อารักษเทวดา อากาศเทวดา ท้าวเทวราชโลกบาล เทวดาผู้มีฤทธิ์ศักดิ์สิทธิ์สิงสถิตย์ในที่มีพระมหาเสวตรฉัตรเป็นต้น จงบันดาลดลปัทวาการสังหารผลาญชีวิตผู้นั้นให้ถึงความฉิบหายตายด้วยความแตกความขาดที่เรียกว่าฉันทภินทพินาศ ด้วยอุปฆาฏอุปปิลโกปเฉทกรรมมากระทำอำนาจให้เป็นสาหโสปาทวันตราย ให้ตายอสนิบาตสายฟ้าฟาดราชสัตถาวุธดาบองครักษ์แรงร้าย คือศรพรหมาศ ศรปลัยวาต ศรอัคนิวาต หรือด้วยพิศม์กำลังแห่งสัตว์อันร้ายในน้ำในบก จงได้ช่องสังหารผู้ซึ่งมิได้ซื่อสัตย์ ให้พลันบันดาลพินาศ ขออย่าได้ให้ผู้นั้นแคล้วคลาดมหาภัยทุกประการ แลกรรมกรทุกสถานบรรดาที่ท่านผู้มีอำนาจอาจกระทำแก่ผู้มีความผิดทั้งปวงได้ ขออำนาจเทพยดาจงลงมาในน้ำพระพิพัฒน์สัจจาธิษฐานสาบานนี้ แล้วจงบันดาลให้เกิดฝีพิศม์ ฝีกาลอติสารทราพาธ สรรพโรคพิบัติต่าง ๆ ทุกประการ แก่ผู้ทรยศคิดคดไม่ซื่อสัตย์นั้น ให้ถึงอะกาลมรณภาพ ตายด้วยทุกขเวทนาลำบากแสนสาหัส ให้เห็นประจักษ์แก่ตาโลก ครั้นผู้นั้นสิ้นชีวิตจากมนุษย์โลกแล้ว จงลงไปเกิดในมหานรกหมกไหม้อยู่ในไฟไม่รู้ดับสิ้น หมื่นกัปป์แสนกัลป์อนันตชาติ ครั้นสิ้นกรรมจากที่นั้นแล้ว แลจะมาบังเกิดในภพใด ๆ ผู้นั้นขอจงอย่าได้มีความสุขแต่สักน้อยหนึ่งในโลกียกามบริโภค แลอย่าให้พบพระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า ซึ่งจะมาโปรดสัตว์ให้พ้นทุกข์ถึงสวรรค์แลนิพพาน ถึงจะพบก็อย่าให้โปรดผู้นั้นได้ ถ้าแลผู้ใดตั้งอยู่ในความกตัญญูกตเวทีซื่อสัตย์สุจริต มิได้คิดกบฏประทุษร้ายโดยบรรยายอันกล่าวแล้วแต่หนหลัง ขอจงชุมเทวดา พฤกษเทวดา อารักษเทวดา อากาศเทวดา ทั้งท้าวจตุโลกบาลอันมีฤทธิ์สิทธิศักดิ์ทุกเทพย์พิภพ ทั้งพระหลักเมือง พระเสื้อเมือง ทรงเมืองอันเรืองฤทธิ์ อีกเทพย์สิงสถิตย์ในนพปดลมหาเสวตรฉัตร แลอารักษ์เทพยดาอันรักษาพระองค์ทุกคืนวัน แลเทพยดาอันรักษาพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทราชรัตนมหามณเฑียร แลเทพยเจ้าซึ่งสถิตย์เสถียรทั้งสิบสองพระคลังหลวง อีกทวยเทพทั้งปวงซึ่งสถิตย์รักษาโรงอาวุธ จงช่วยกันทำอภิบาลรักษาผู้กระทำราชการโดยสัตย์สุจริต ให้สถิตย์สถาพร เจริญศิริสวัสดิมงคล ให้วัฒนาถาวรเจริญศุภผลในอิธโลกปรโลก ให้ผู้นั้นพ้นจากสรรพโรคอุปัทวันตราย โดยบรรยายอันกล่าวมานั้นจงทุกประการ ผู้นั้นรับพระราชทานน้ำพิพัฒน์สัตยาอธิษฐานแล้ว จงบรรดาลให้บังเกิดสุขสวัสดิ์ผ่องแผ้วพ้นจากสรรพโรคพิบัติทั้งปวง และความจำเริญอันใหญ่หลวงแห่งอายุ วรรณ สุขะ พละ ยืดยาวยิ่งคงทนจนถึงแก่กาลอายุปริเฉททรานักแล้วจึงตาย มีความสบายเป็นสุขเวทนาจนอนหลับตื่นขึ้นมาในทิพยวิมานเสวยทิพยสมบัติ ในสถานสวรรค์สิ้นแสนกัลป์อนันตชาติ ครั้นผู้นั้นจุติจากสวรรค์เทวโลกแล้ว จะมาบังเกิดในมนุษย์โลก จงบริบูรณ์ด้วยอุปโภคสมบัติสรรพแสนศฤงคาร อันมโหฬารแลบริวารยศปรากฏโดยวิเศษตามประสงค์ อนึ่งของได้พบพระพุทธเจ้า พระธรรมเจ้า พระสงฆ์เจ้า แล้วจงได้สำเร็จตั้งมโนรถความปรารถนาในทางสวรรค์นิพพาน พ้นจากสังสารทุกข์ด้วยความสัตย์สุจริตกตัญญูกตเวทีนั้นเทอญ

----------------------------

 

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ