คนทำเงินแดงปลอม

​ทุกยุคทุกสมัย มีของแท้แล้วก็ต้องมีของเทียมเลียนลอกแบบเพื่อหาประโยชน์เข้าพกเข้าห่อ โดยไม่ค่อยหวาดเกรงต่ออาญาของแผ่นดิน อย่างเรื่องมนุษย์อุบาทว์ ทำเงินตราปลอมดังจะกล่าวต่อไปนี้เป็นต้น

เมื่อวันอังคาร เดือนอ้าย แรมค่ำ ๑ ปีเถาะ สัปตศก พ.ศ. ๒๓๙๘ ในรัชกาลที่ ๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงมีประกาศว่าด้วยคนทำเงินแดง ความว่า

ด้วยมีพระบรมราชโองการมานพระบัณฑูรสุรสิงหนาทดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อมว่า ให้ทำหนังสือพิมพ์ประกาศแก่อาณาประชาราษฎรในกรุงนอกกรุงหัวเมืองปักษ์ใต้ฝ่ายเหนือให้รู้จงทั่วกันว่า คนที่ทำเงินแดงปลอมใช้สอยระคนปนกันกับเงินดี ในพระราชกำหนดกฎหมายเก่าให้ลงพระราชอาญา ๖๐ ที แล้วให้ตัดมือเสียอย่าให้กุมค้อนคีมได้ แล้วให้จำใส่คุกไว้จนตาย ภายหลังมาโปรดให้ยกโทษตัดมือเสีย ให้ลงพระราชอาญา ๖๐ ที แล้วให้ใส่คุกไว้ ๙ ปีบ้าง ๑๐ ปีบ้าง เห็นว่าเข็ดหลาบแล้วก็โปรดให้พ้นโทษมาทำราชการอยู่กรมช่างเงิน สืบต่อมาคนทำเงินแดงลอบลักใช้สอยมีมากขึ้น ราษฎรที่ดูเงินไม่สันทัดก็ต้องขาดทุน ทรงพระราชดำริเห็นว่าคนที่ทำเงินแดงนี้มีโทษมาก ตั้งใจจะฉ้อคนทั่วทั้งพระ​ราชอาณาเขต ฉ้อทั้งพระฉ้อทั้งคฤหัสถ์ ฉ้อทั้งวัดฉ้อทั้งบ้าน วิสัยตราที่ตีประจำนี้ จำเพาะมีแต่เจ้าพนักงานแห่งเดียว เหมือนกับในหลวงเป็นนายประกันน้ำเงินสูงต่ำ แลหนักเบากับคนทั้งหลายทั่วพระราชอาณาเขต อ้ายพวกเหล่านี้ทำเงินแดงปลอมเงินดี ทำตราตีปลอมตราหลวงมีโทษเป็นมหันตโทษ จึงโปรดให้ติดมือเสียเพียงข้อแล้ว จำไว้ ณ คุกจนตายตามพระราชกำหนดเก่า แต่คนที่เป็นลูกมือนั้นให้ตัดนิ้วเสีย คนที่รับเอาเงินแดงไปใช้นั้น ให้เอาไปเป็นตะพุ่นหญ้าช้าง^๑ คนที่ทำเงินแดงที่ใช้เงินแดงในกรุงเทพมหานครทุกวันนี้ก็เบาบางกว่าแต่ก่อน สืบได้ความว่ายังมีอยู่บ้างเล็กน้อย ไปเที่ยวลอบลักทำตามบ้านนอกแลหัวเมือง ทรงพระมหา​กรุณาอาณาประชาราษฎร โปรดพระราชทานโอกาสว่า ถ้าผู้ใดทำเงินแดงก็ดี ใช้เงินแดงก็ดี เป็นผู้สำนักให้ทำเงินแดงก็ดี ให้มาลุกะโทษ ^๒ตัวต่อพระราชรองเมือง พระเทพผลูเจ้ากรมกองตระเวร พระศรีไกรลาศเจ้ากรมช่างเงิน เครื่องมือของตัวมีอยู่เท่าไรให้เอามาส่งเสียให้สิ้น ถ้าอยู่ที่แขวงเมืองใดก็ให้ไปลุกะโทษตัวต่อเจ้าเมืองกรมการเมืองนั้น แต่ให้เจ้าเมืองกรมการเร่งบอกลงมาอย่านิ่งความไว้จนล่วงเวลา ถ้ายังไม่มีผู้ฟ้องร้องซัดทอดถึงก่อนวันลุกะโทษ ก็จะโปรดให้ยกโทษเสีย ทำหนังสือทานบนไว้ ให้มีนายประกันตัวไว้เป็นช่างทองบุตีทองแดงแลอื่น ๆ ถ้าลุกะโทษว่าได้เป็นลูกมือคนนั้น ๆ ได้รับเอาเงินแดงของคนนั้น ๆ ไปใช้ ได้เป็นที่สำนักให้คนนั้น ๆ ทำเงินแดง ตุลาการได้ผู้ทำเงินแดงมาชำระเป็นสัจจะโปรดพระราชทานรางวัลให้แก่ผู้มาลุกะโทษตามสมควร แล้วจะโปรดยกโทษผู้นั้นเสีย ไม่ให้ต้องเฆี่ยนตีจองจำเสียเงินทองถ้าไม่มาลุกะโทษ มีผู้มาฟ้องร้องซัดทอดถึงก่อน ก็จะเอาผู้นั้นเป็นโทษตามพระราชกำหนดกฎหมาย โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ตีพิมพ์ประกาศมาให้ท่านทั้งปวงเชื่อแท้เทอญ

----------------------------