หนังสือขอมจารึกบนลานทอง

เก็บได้ในพระเจดีย์ใหญ่องค์กลาง ในวัดพระศรีสรรเพชญ์
ซึ่งผู้ร้ายลอบเปิดกรุลักของทำตกไว้

ถอดหนังสือขอมเป็นไทย

(ขีดเบื้องล่างหมายว่าตัวหลังอยู่ใต้ตัวหน้า
ขีดเบื้องบนหมายว่าตัวหน้าอยู่บนตัวหลัง)

ตกแต่งซ่อมแปลงตัว

(๑) คำเขมรใช้ในที่ไทยว่าขึ้นค่ำ

(๒) คำเขมรว่าให้ ไทยเขียนอวย

แปล

​สันนิษฐาน

๑ ลานทองนี้คงจะมีใบต่ออีก เห็นได้จากคำ ให้ ค้างอยู่ จะต้องมีความต่อไปว่าให้ทำอะไร เห็นว่าไม่มีอย่างอื่นนอกจากให้ฝังอัฏฐิแม่นางเกื้อ ตามที่มีชื่ออยู่หัวลานนั้น คงจะบรรจุลานทองนั้นลงในผะอบอัฏฐิ ลานทองสำรับหนึ่งจะต้องมีสองหรือสามใบ คงจะซ้อนกันม้วนไว้ และคงมีหลายม้วนหลายชื่อ จึ่งจารึกชื่อไว้หัวลาน เพื่อประโยชน์เมื่อคลี่ดูนิดหนึ่ง ก็รู้ว่าของใคร กันหยิบผิดไขว้เขว

๒ เลข ๑๔๑๖ เป็นมหาศักราช ตรงกับจุลศักราช ๘๕๖ หรือ พุทธศักราช ๒๐๓๗ ตกในแผ่นดินสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ถ้าว่าตามพระราชพงศาวดารฉะบับหลวงประเสริฐ ก็เป็นปีที่ ๔ นับแต่เสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติมา ดูก็สมควรแล้ว สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ พระราชบิดา ทรงแบ่งที่พระราชวังยกขึ้นสร้างเป็นวัดพระศรีสรรเพชญ์ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ ทรงสร้างพระเจดีย์องค์กลางต่อเติมขึ้น คงจวนแล้วพอทำการบรรจุได้ในปีอันได้ระบุไว้ในหนังสือจารึกนั้น

๓ สมเด็จบพิตร ไม่มีที่สงสัย ต้องหมายถึงสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ แม่นางมงคลเทวีศรีพระแก้ว ถ้ายึดเอาคำเทวีเป็นหลักก็จะต้องเป็นพระมเหษีองค์หนึ่ง แม่นางเกื้อ ชื่อนี้สุดที่จะคาดคะเนว่าเป็นใคร แต่คงเป็นคนสำคัญอันเกี่ยวกับพระแก้วนั้นแล

ตำหนักปลายเนิน คลองเตย

วันที่ ๑ เมษายน ๒๔๗๖