วันที่ ๑๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๖ น

วันที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๔๗๖

กราบทูล สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ ทราบฝ่าพระบาท

ลายพระหัตถ์ซึ่งโปรดประทานไป ลงวันที่ ๑๔ ได้รับประทานวันนี้ รู้สึกปลื้มใจเปนอันมาก ถ้าหากไม่ได้รับลายพระหัตถ์เสียนาน เห็นจะรู้สึกว้าเหว่มาก

เกล้ากระหม่อมมาถึงนครศรีธรรมราชวันที่ ๑๕ เวลาค่ำ รุ่งขึ้นวันที่ ๑๖ เช้าไปมัสการพระบรมธาตุ เย็นไปเที่ยวตามถนนชมเมือง แล้วแวะพระบรมธาตุอีก เพราะดูเมื่อเช้ายังไม่ทั่ว วันที่ ๑๗ ไปร่อนพิบูลย์ ดูเหมืองฉีด ดูเรือขุดแร่ที่ล่ม วันที่ ๑๘ เข้าไปชมโบสถ์พราหมณ์ ดูหอพระอิศวร ดูหอพระนารายณ์ แล้วได้ความจากตาพราหมณ์ว่ามีหอพระสยมอยู่อีก จึ่งให้พาไปดู แล้วไปค้นหาหลักเมือง ศาลพระเสื้อเมือง แล้วไปบูชาพระพุทธสิหิงค์ ตอนนี้ควรจะกราบทูลละเอียด แต่ไม่มีเวลาจะเขียน จะเอาไว้กราบทูลทีหลัง เย็นลงเรือไปเที่ยวปากพูนเพื่อดูจรเข้ ที่จริงตั้งใจจะไปปากพญา แต่พูดเข้าใจผิดกันไปเสีย พรุ่งนี้วันที่ ๑๙ จะไปเมืองตรัง

อยู่ข้างจะเสียใจ ไปนครศรีธรรมราชตั้งใจจะได้เห็นโบราณสถานที่ยังไม่เคยดู แต่บ้านเมืองเปลี่ยนรูปไปเสียจากที่เคยเห็นมาก่อนมาก จะว่าคงอยู่แต่ที่พระบรมธาตุแห่งเดียวก็ได้

ที่เจ้านายไปในการวิสาขบูชามากนั้น มีความลับอยู่ในนั้น สมเด็จพระพันวัสสาทรงพระวิตกว่าข้างในจะไม่มีใคร ตรัสสั่งให้ตักเตือนหม่อมเจ้าหญิงให้เข้าไป เกล้ากระหม่อมก็เลยเตือนหม่อมเจ้าชายเสียด้วย

คิดถึงฝ่าพระบาทเปนอันมาก

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด