- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
น.
|
ส.
|
ม.
|
ร.
|
ส.
|
ลหุ | ครุ | |||||||||||
ํ | ํ | ํ | ํ | ํ | ั | ั | ั | ั | ั | ํ | ั | ํ | ํ | ั | ํ | ั | |
๔๓๏ | ร | ส | ยุ | คิ | สิ | โต | โน | โส | มฺรา | สฺลา | คฺย | ทา | ห | ร | ณี | ต | ทา |
บาทหนึ่ง สิบเจ็ดอักษร ๓ กลอนเปนบาทหนึ่ง แลบาทหนึ่งเปนบทหนึ่ง มียติคือขาดคำลงในที่ ๔ และ ๖ ที่ ๗ อักษร ชื่อหรณีฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(ราชวสดิวัตร)
๏ นรคณะอมาตย์ผู้ป๘รี | ชาญาณ๔พี | ริยเจรอญคุณ๕๑๗า |
๏ สุวสดิพิพัทธ์วัตสา | ธิกธรรมภา | ษิตสาศนสาร |
๏ บมิริะตริะคนองกิจการย์ | ลอบเล่นแลขาน | พจนาทสุภา |
๏ อรนุชอนงค์เนืองนา | รีราชรหา | ศนถานสถิตย์ |
๏ บมิริะตริะประโยชน์โดยมิจ | ฉาธรรมแลคิด | อทินาเคราะหา |
๏ ธนศิริประโภคนานา | ในโกฐคา | ริกราชนรินทร์ |
๏ บมินิทรอเนกโดยถิน | มิทธ์มักจะกิน | รสบานสุรา |
๏ บมิกิจประโยชน์เหตุ์หา | แห่งฆ่ามฤคา | พนพฤกษ์อไภย |
๏ บมิริะจะสถิตย์ร่วมใน | บรรลังกไท | ภทรบิษฐราช |
๏ บมิริะจะสถิตย์ร่วมอาศน์ | เก้าอี้สิหาศน์ | รถยานดุรงค์ |
๏ บมิริะตริะจะร่วมสารธรง | นาเวศอลง | กฏิสีวิกา |
๏ นรธิปธเรศเกษมา | นุษย์เนืองประชา | และบควรคนึง |
๏ ชนิศรฤไทยพอพึง | ตูใครบถึง | ก็บเท่าบเทียม |
๏ สติและตริะสงบงามเสงี่ยม | สงวนจิตรเจียม | จะภิบาลบดินทร์ |
๏ อธิกิจวิจารณ์ญาณถวิล | จักเฝ้านริน | ทรห่อนจะไกล |
๏ และบมิจะสถิตย์ใกล้ไท | พอยินธไข | วรพจนประจัก |
๏ ทฤษนะพระองค์ตรงภักตร์ | จักตรัสททัก | และจะส่งงนุสนฑ์ |
๏ คณะชนอมาตย์ควรดล | สถานสถิตย์ตน | กลอรรถแถลง |
๏ วรพฤดิประกาศแจกแจง | สมเยศธแสดง | หรณีขนาน |
๏ บุพบทฉบัพโบราณ | ฤๅไพเราะหสาร | สวนานิพนธ์ ๚ะ ๛ |