- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
ภ.
|
ม.
|
ส.
|
ครุ | |||||||
ั | ํ | ํ | ั | ั | ั | ํ | ํ | ั | ั | |
๗๏ | ภฺมา | ส | ค | ยุตฺ | ตา | รุมฺ | ม | ว | ตี | สา |
บาทหนึ่ง ๑๐ อักษร สองกลอนเปนบาทหนึ่ง ๒ บาทเปนบทหนึ่ง ชื่อรุมะวดีฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(โทษเปนนักเลง ๖ ประการ)
๏ แสดงกลอาธรร๕ม์ | พนันบมิแก่นสา๕๑๐ร |
แห่งชนะชาติ์พา๕ล | ผดุงกิจะนักเล๕๑๐ง |
๏ โทษะประการหก | ยกอธิบายเพรง |
บัณฑิตยพึงเกรง | จงมละหไทยไกล |
๏ คือชะณะแก่ท่าน | ดาลอริะจองใจ |
เจ็บจะกระทำไภย | ผูกประฏิเวรา |
๏ แพ้ก็จะอาโภค | โศกบมิสมปรา |
รพภะอดูรสา | หัสมุขหมองหมาง |
๏ หนึ่งจะประไลยทรัพย์ | อัปพละบกบาง |
กาลกิฬิกรรมปาง | ปราชยในสนาม |
๏ หนึ่งผิวะจะพาที | ที่วินิจไฉยความ |
สักขิบควรถาม | เหตุ์นิรสัตยา |
๏ หนึ่งสุหชาชิด | มิตร์คณะพงษา |
ต่างก็จะเจรจา | ดำหนิะติเตียนขาน |
๏ หนึ่งจะกระทำอา | วาหะประกอปการย์ |
โหดกิจะงามงาน | ห่อนลุะประสงค์เอง |
๏ เขาบมิอำนวย | อวยสละธิดาเกรง |
เหตุเพราะนักเลง | เลี้ยงบมิเปนผล |
๏ โทษะฉะเพธแจง | แสดงอนุสนฑ์ยล |
ปราชมละพิบัดิดล | ด่งงอภิปรายปราม |
๏ ฉันทประชุมนุม | รุมะวดีนาม |
เสนอธิรโดยคาม | ภีรกถาธรรม์ ๚ะ ๛ |