- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
ต.
|
ต.
|
ช.
|
ร.
|
|||||||||
ั | ั | ํ | ั | ั | ํ | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | |
๒๑๏ | สา | ยินฺ | ท | วํ | สา | ข | ลุ | ยตฺ | ถ | ตา | ช | รา |
บาทหนึ่ง ๑๒ อักษร สองกลอนเปนบาทหนึ่ง สองบาทเปนบทหนึ่ง ชื่ออินทวงษฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(เว้นอทินนาทานมีองค์ ๕)
๏ จักกล่าวอทินน๕า | คหกายะกรรมมหรร๗๑๒ต์ |
แห่งโทษะอาธรร๕ม์ | ทุจริตก็นิศคุ๗๑๒ณ |
๏ สมภาระเบญจาง | คและร้างนิราศะบุญ |
โหดเหตุ์พิเศศสุน | ธรวัฒน์สวัสดิผล |
๏ คือทรัพย์ก็มีเจ้า | ธนะเฝ้าและขวายและขวน |
ปกครองณะของตน | บมิวายรไวรวัง |
๏ หนึ่งทราบสวามิศร์ | และชิพิตรก็อยู่ก็ยัง |
กอปกิจคุ้มขัง | ก็บรางจะห่างจะแหน |
๏ หนึ่งไถยจิตรคิด | พิปริตบกลัวบแกลน |
จักลักจะล่วงแดน | คฤหเขตรทุเรศคระไลย |
๏ หนึ่งเพียรจะเบียนฉก | และจะยกจะย้ายจะไหว |
สิ่งทรัพย์ขยับไกล | จะประจากณะถิ่นณะถาน |
๏ หนึ่งลักก็สมหวัง | ดุจด่งงอุสาหะนาน |
นำทรัพยส่ำสาร | จรคลาศนิวาศะคลา |
๏ ครบองคบูรรณ์เบญ | จักเปนอทินะทา |
นาเนกเวรา | นุวิบากก็มากก็มี |
๏ หากให้วิบัดิผล | ก็วิกลวิการกระลี |
ลามกราคี | คติแท้บแปรอบาย |
๏ เบื้องเว้นณะไถยกรรม | สุกธรรมประพฤทธิ์ฤวาย |
บรรหญัติ์ธจัดกาย | สุจริตประกิจกุศล |
๏ กรรมบถพิบุลย์บูรรณ | ผลภูลอเนกอนนต์ |
จักตกจะแต่งตน | และจะตามผดุงผดา |
๏ ดาลได้ภิรมย์กาม | ศุขตามจะปราถนา |
มานุษยเทพา | ศิริโภคอุไภยดล |
๏ บันดาคณากระวี | วรปรีชญาณแลยล |
คุณโทษประโยชน์ผล | ประฎิบัดิณะอรรถะธรรม์ |
๏ พากย์นี้ก็นามยิน | ยศอินทวงษฉันท์ |
เสนอเนืองอเนกบัณ | ฑิตยานรานิกร |
๏ พึงเพียรนิพนธ์พจน์ | กลบทนิบุณะกลอน |
เปนศรีสถาวร | วุฒิเรืองธเรศตรี ๚ะ ๛ |