- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
ช.
|
ต.
|
ช.
|
ครุ | ||||||||
ํ | ั | ํ | ั | ั | ํ | ํ | ั | ํ | ั | ั | |
๑๐๏ | อุ | ปา | ทิ | กา | สา | ว | ช | ตา | ช | คา | โค |
บาทหนึ่ง ๑๑ อักษรสอง กลอนเปนบาทหนึ่ง ๒ บาทเปนบทหนึ่ง ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(อัญญะทัตถุงหรมิตรมีลักษณโทษ ๔ ประการ)
๏ ประเภทะแห่งสหา๕ย | อธิบายประจักแจ๖๑๑ง |
ชินานุสาศน์แสด๕ง | คุณโทษธบรรหา๖๑๑ร |
๏ ประกาศแก่มา | นพนามสฤงคาล |
นิเทศพิศฎาร | อดิเรกเนืองนรรต์ |
๏ ทุมิตรบควรสมา | คมมีก็สี่พรรค์ |
สุมิตรและควรสัน | ฐวเสพย์ก็สี่มี |
๏ จะแจ้งทุมิตรนาม | กรตามพระบาฬี |
ละพวกละผู้พี | กลเลศเหลือหลาม |
๏ สหายอนึ่งอัญะ | ทถุงหรานาม |
ประกอปประการความ | จตุรงคบรรยาย |
๏ จะสบจะสู่หา | จรมาและมือดาย |
ประนตประนามกาย | ก็ผสมผสารเฉลย |
๏ ผิวะชอบณะสิ่งใด | กลไขภิปรายเปรย |
ตระบัตก็ชมเชย | และพิรี้พิไรฃอ |
๏ อนี้บมิได้ | สละไปอนั้นภอ |
ลุะลาภลายยอ | บมิปลอดมิเปล่าครา |
๏ อนึ่งจะคำนรร | ก็ละน้อยและนำมา |
ประโยชนแห่งหา | คุณฃอบจะตอบทวี |
๏ อนึ่งผิวะไภยพา | ธจะพึ่งก็ภักดี |
ประดุจสวามี | และสนิจเสน่ห์สมาน |
๏ ประเล่หคือกรรม | กรใช้ณงานการย์ |
ผิวะพ้นพิบัดิพาน | ก็ประลาศหลีกตน |
๏ อนึ่งจะคบหา | ก็เพราะภาระทำงน |
จะใช้จะชวนขวน | ธุระร้อนแลรักแรง |
๏ ลุะกิจก็เพอกเฉย | มละเลยประหนึ่งแหนง |
พะพานก็ดานแสดง | กลเล่หห่างเหอน |
๏ ประการประกิจโดย | จตุเภทดำเนอร |
จริตทุมิตรเจรอญ | อสธรรมจารี |
๏ อนี้และนามอัญะ | ทถุงหรามี |
บควรจะปราชปรี | ดิสมัคสมาคม |
๏ ประดิษประดับฉัน | ทประกาศกระวีชม |
อุเปนทวิเชียรสม | มุติแจ้งประจักนาม ๚ะ ๛ |