- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
ม.
|
ส.
|
ช.
|
ส.
|
ต.
|
ต.
|
ครุ | |||||||||||||
ั | ั | ั | ํ | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ํ | ํ | ั | ั | ั | ํ | ั | ั | ํ | ั | |
๔๗๏ | อกฺ | กสฺ | เส | หิ | ย | ทิ | มฺส | ชา | ส | ต | ต | คา | สท | ทุลฺ | ล | วิกฺ | กี | ฬิ | ตํ |
บาทหนึ่ง ๑๙ อักษร สามกลอนเปนบาทหนึ่ง แลบาทหนึ่งเปนบทหนึ่ง มียติคือขาดคำลงในที่ ๗ ที่ ๑๒ อักษร ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(ราชวสดิวัตร)
๏ เสวกพึงประฏิบัติวัตวิวิธใ๑๒น | กิจกอปกุศลไม๕ย | มหรร๒๑๙ต์ |
๏ คือสู่หาสมณาและพราหมณประพฤธิธรรม์ | ศีลาพิเศศสรร | พคุณ |
๏ ผู้พหูสูตพิศาลญาณอดิอดูลย์ | รอบรู้ณะบาปบุญ | วิบาก |
๏ ควรเคารพยสดับและรับบวรวากย์ | โอวาทนุสาศน์มาก | ประโยชน์ |
๏ เจรอญอัษฎางคิกศีลสละกามะปลิโพธ | อุโบศถก็ปราโมท | กระมล |
๏ อีกเบญจางคิกศีลสังวรอจล | เนืองนิจกาลดล | บขาด |
๏ ถวายทานบรรพชิตและทวิชคณะปราช | โภชาทิอิ่มอาตม์ | ฤแคลน |
๏ อาจวัฒนาศุภผลจะดลสุวุฒิแสน | ตราบปางประเวศแดน | นิพาน |
๏ หนึ่งเบื้องบูระพะตระกูลและกอปนุกิจทาน | อย่าพึงมลายลาญ | พิบัดิ |
๏ จะเนืองนิจอนุกูลฤสูญบวรวัต | โดยวงษแจกจัด | บจาง |
๏ บำเพญทานบริจาคณะยาจกมิหมาง | มาโนศฤแหนงขนาง | กุศล |
๏ อย่าพึงห้ามวณิพกใดและจรดล | ด้าวทานมณฑล | อุฬาร |
๏ ฤๅเลือกตนชนผู้จะรับวิวิธทาน | วัดถาทิอันะบาน | ประสาตร |
๏ จงสมจิตรประสงคสรรพนรชาติ | ปรีเปรมประกาศสา | ธุพร |
๏ หนึ่งหยั่งญาณะวิจารณทฤ้งสุขุมกรณ์ | สัมมานุสรกิจ | ประกอป |
๏ สบส่ำสรรพธส่งงก็รงงสฤษดิชอบ | โดยราชรบอบเบื้อง | บุราณ |
๏ รู้นักษัตรประเทศและเหตุ์นิมิตรกาล | เนเมตรเพทชาญ | ฉลาด |
๏ รอบรู้เชองชยราญอรีรณรนาศ | พิทธยาก็สามารถ | ณรงค์ |
๏ รอบรู้ภูมิพยุหยุทธทุสุมง | คลควรบควรคง | ผจญ |
๏ มวญหมู่มาตยประพฤทธิด่งงบทยุบล | บรรหารนุสนฑ์เสนอ | เสนาะห์กรรณ์ |
๏ แสดงอรรถ์สัททละวิกกีฬิตะกลฉันท์ | ซ้ำแบบฉบัพบรรพ์ | ธิบาย ๚ะ ๛ |