- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
ภ.
|
ภ.
|
ครุ | ||||||
ั | ํ | ํ | ั | ํ | ํ | ั | ั | |
๓๏ | จิ | ตฺร | ป | ทา | ย | ทิ | ภา | คา |
บาทหนึ่ง ๘ อักษร สี่บาทเปนบทหนึ่ง ชื่อจิตรปทาฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(เหตุฉิบหาย ๖ ประการ)
๏ ปราชประฎิ๔บัติ | วรอรรถ๔หมาย |
เหตุอุ๔บาย | ศุขะวัฒ๔นา |
เจรอญศิริ๔ยศ | บริวา๔รา |
เว้นกิจะ๔ทา | รุณะอา๔ธรรม์ |
๏ โทษะฉะพิธ | พิปริตผล |
อย่าตริะริะกล | ผรุสาสรรพ์ |
ดื่มรศปา | นะสุราอัน |
ชื่อชลจัณฑ์ | ดุะมะเมามน |
๏ เมระยะบาน | คณะพาลพ้อง |
พึงมละปอง | บมิเปนตน |
สรรพประหมาท | พิปลาศยล |
โภคะจะดล | ขยะประไลย |
๏ อย่าจรลี | ณะวิถีตรอก |
ยามรติออก | ขณะดับไถง |
เหตุอุบาท | จะพินาศไภย |
เอกะและไคล | อริะโรมรัน |
๏ อย่าทฤษนา | สะมะชาการย์ |
ทุกกิจะงาน | มหุศพสรรพ์ |
โมหพิกล | บมิยลธรรม์ |
โทษะอนรรต์ | ภยพึงเยง |
๏ อย่าริะตริะปอง | จะคนองเล่น |
สนุกนิบเหน | คุณะนักเลง |
ล้วนจะพินาศ | ธนะจงเกรง |
โพ้นภพเพรง | นิรสรรเสรอญ |
๏ อย่าปณิธาน | จะสมานจิตร |
ลามกะมิตร | ทุจริตเจรอญ |
ยามศุขะสนิจ | บมิห่างเหืน |
ทุกขะละเมืน | สละตนหนี |
๏ อนึ่งตริะประโยชน์ | กิจะโหดคร้าน |
แห่งธุระงาน | คฤหะอันมี |
พึงเสาะสะสม | ธนะราษี |
โดยอธิพี | ริยะจรรยา |
๏ เหตุพินาศ | อนุสาศน์แสดง |
ฉัพพิธะแจง | นรปรีชา |
เชอญมละโทษ | ดุจพรรณา |
จักยศถา | วรสวัสดี |
๏ ฉันทภิปราย | อธิบายบท |
คามภิรพจน์ | ศุภสารศรี |
จิตระปทา | พฤดินามมี |
จินตกระวี | ริะนิพนธ์แถลง ๚ะ ๛ |