- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
ต.
|
ย.
|
|||||
ั | ั | ํ | ํ | ั | ั | |
๑๏ | ตฺยา | เจ | ต | นุ | มชฺ | ฌา |
บาทหนึ่ง ๖ อักษร สี่บาทเปนบทหนึ่ง ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์ ดั่งนี้ ๚ะ ๛
(ภิริยาชั่ว ๓ จำพวก)๑
๏ จักกล่าวภิ ริยา๖เจ็ด | สรรเพ็ชพ จนารถ๖แสดง |
แห่งเหตุ ประจัก๖แจง | จำแนกคะ ณะบรร๖ยาย |
๏ หญิงใดตริะ พิฆาฎฆ่า | ภรรดาพิ ปริตหมาย |
มานัศ ประฎิพัดธ์ชาย | ชู้เสน่หะ ภิรมย์ชม |
๏ ผัวไถ่ธะ นะสารทรัพย์ | นับเปนภิ ริยาสม |
สวาดิห่อนห ทยารมณ์ | รักร่วมศุ ขปรีดา |
๏ คงหวังจะ ประทุษฐโทษ | มาโนศตริะ จะพาธา |
นี้นามวะ ธกาสมา | ทาเรศดุ จบรรหาร |
๏ นางใดและ ลุะโลภจิตร | คิดปองอะ ทินาทาน |
ลักทรัพะ ยะศฤงคาร | ภรรดาริ อริรัน |
๏ ทำโทษะ อมีตรหมาย | ปองร้ายกิ จสิ่งสรรพ์ |
นามโจริ สมาบรร | หญัติอรรถะ ธิบายแถลง |
๏ หญีงใดกระ มเลศคร้าน | ในการย์คฤ หแสร้งแสดง |
ปากร้ายผะ รุสาแรง | สำหรากร ศวาจา |
๏ ยังผัวลุะ ณะอำนาท | คือทาษะ ณะเคหา |
นามอัยะ สมาปรา | กฎิด่งงพ จนายล |
๏ สามพวกดุ จบรรยาย | วายชีพย์นิ ริเยศดล |
ด้วยเดชทุ จริตผล | บันดาลค ติแผกผรร |
๏ นี้คื้อตะ นุมัชฌา | สมยาบ ทแบบฉันท์ |
ข้าสาธะ ภะรำพรรณ | เสนอเนืองคะ ณะเมธี ๚ะ ๛ |
-
๑. ในจารึกไม่มีหัวข้อกำกับไว้ แต่ในที่นี้ใส่ไว้เพื่ออำนวยความสะดวกสำหรับผู้อ่าน แต่อยู่ในเครื่องหมายนขลิขิต ↩