- คำนำ
- พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- พระนิพนธ์ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
- ปรารภเรื่อง
- ฉันท์วรรณพฤติ
- ๑. ชื่อตะนุมัชฌาฉันท์
- ๒. ชื่อกุมาระลฬิตาฉันท์
- ๓. ชื่อจิตรปทาฉันท์
- ๔. ชื่อวิชชุมมาลาฉันท์
- ๕. ชื่อมาณะวะกะฉันท์
- ๖. ชื่อหละมุขีฉันท์
- ๗. ชื่อรุมะวดีฉันท์
- ๘. ชื่ออุปัฐฐิตาฉันท์
- ๙. ชื่ออินทวิเชียรฉันท์
- ๑๐. ชื่ออุเปนทวิเชียรฉันท์
- ๑๑. ชื่ออุปชาติฉันท์
- ๑๒. ชื่อสุมุขีฉันท์
- ๑๓. ชื่อโทธะกะฉันท์
- ๑๔. ชื่อสาลินีฉันท์
- ๑๕. ชื่อธาตุมมิสสาฉันท์
- ๑๖. ชื่อสุรสะสิรีฉันท์
- ๑๗. ชื่อรโธทธตาฉันท์
- ๑๘. ชื่อสวาคตาฉันท์
- ๑๙. ชื่อภัททิกาฉันท์
- ๒๐. ชื่อวังสัฐะฉันท์
- ๒๑. ชื่ออินทวงษฉันท์
- ๒๒. ชื่อโตฏกฉันท์
- ๒๓. ชื่อทุตะวิลัมพิตะมาลาฉันท์
- ๒๔. ชื่อปุฏะฉันท์
- ๒๕. ชื่อกุสุมะวิจิตรฉันท์
- ๒๖. ชื่อภุชงคปยาตฉันท์
- ๒๗. ชื่อปิยังวทาฉันท์
- ๒๘. ชื่อลลิตาฉันท์
- ๒๙. ชื่อปมิตักขราฉันท์
- ๓๐. ชื่ออุชลาฉันท์
- ๓๑. ชื่อเวศเทวีฉันท์
- ๓๒. ชื่อมรสังฉันท์
- ๓๓. ชื่อกมลฉันท์
- ๓๔. ชื่อปหาสินีฉันท์
- ๓๕. ชื่อรุจิราฉันท์
- ๓๖. ชื่อปราชิตฉันท์
- ๓๗. ชื่อปหรณะกุลิกาฉันท์
- ๓๘. ชื่อวสันตดิลกฉันท์
- ๓๙. ชื่อมาลีนีฉันท์
- ๔๐. ชื่อปภัททกะฉันท์
- ๔๑. ชื่อวาณินีฉันท์
- ๔๒. ชื่อศิขิริณีฉันท์
- ๔๓. ชื่อหรณีฉันท์
- ๔๔. ชื่อมันทักกันตาฉันท์
- ๔๕. ชื่อกุสุมิตะลดาเวลิตาฉันท์
- ๔๖. ชื่อเมฆวิบผุชะตาฉันท์
- ๔๗. ชื่อสัททัละวิกกีฬิตะฉันท์
- ๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
- ๔๙. ชื่อสัทธราฉันท์
- ๕๐. ชื่อภัทกะฉันท์
- ฉันท์มาตราพฤติ
๔๘. ชื่ออีทิสังฉันท์
ร.
|
ช.
|
ร.
|
ช.
|
ร.
|
ช.
|
ครุ | ||||||||||||||
ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ํ | ั | ั | |
๔๘๏ | วุตฺ | ต | มี | ทิ | สนฺ | ตุ | นา | ม | โต | ร | ชา | ร | ชา | ร | ชา | ค | รู | ล | หู | จ |
ละหุปลายบาท นับเปนครุ บาทหนึ่ง ๒๐ อักษร สามกลอนเปนบาทหนึ่ง แลบาทหนึ่งเปนบทหนึ่ง ชื่ออีทิสังฉันท์ ดังนี้ ๚ะ ๛
(ราชวสดิวัตร)
๏ เสวกาอุสาหกรรมกา๙ย | ประกอปณะวัตบรรยา๘ย | นุสาศน์สา๓๒๐ร |
๏ ทราบสไมยเหตุโดยประมาณ | อดิตอนาคตานุญาณ | ขจ่างใจ |
๏ ชอบและผิดพินิจตระหนักฤไทย | มละบาปะธรรมะโทษไภย | ก็เว้นหวัง |
๏ จงอุสาหราชกิจรวงง | จะตื่นก็ก่อนจะนอนก็หลัง | กระษัตรี |
๏ คอยสดับและรับพระเสาวนี | จะใช้จะส่งงยุบลคดี | ประการใด |
๏ พึงประพฤทธิ์โดยพระราชฤไทย | บขัดบข้องบคลาศบไคล | จะหลีกตน |
๏ ห่อนประหมาทณะราชการย์ก็ขวน | ประดุจด่งงธส่งงก็ดล | ประสงค์สฤทธิ์ |
๏ หนึ่งผิวะเคหตนสกนธกิจ | จะแจงจะจัดก็จงพินิจ | บหน่ายงาน |
๏ จรณะไร่คระไลย์ณะนาและลาน | ประเทศพฤศภสถิตย์สถาน | บวางวาย |
๏ พึงประเมอลณะธัญชาติหมาย | ก็ถูกก็ถ้วนประมวญฤคลาย | ฤคลาศคง |
๏ ตวงณะยุ้งและหุงก็ภอประสงค์ | อเนกนราคณาณะวง | นิวาศถาน |
๏ ควรประโยชนโภชนภักษ์ประมาณ | บเสียบสูญบเหลือบลาญ | ณะตัณฑุลา |
๏ หนึ่งอนุชและบุตรพันธุภา | คิไณยแม้ประพฤทธิทา | รุณากรรม์ |
๏ ไปประกอปณะศิลสัตยสรรพ | บควรสถิตยถานะอัน | อุดมศักดิ์ |
๏ ควรมละคือบให้จะพึ่งจะพัก | บชอบจะชุบจะเลี้ยงจะรัก | จะอุปถำ |
๏ เหตุอันธพาลและพึงจะนำ | นิราศนิวาศนควรกระทำ | ขจัดจาก |
๏ ปานประหนึ่งกระลึงคะราและซาก | อศรภะเท้งและทอดและลาก | สุสานสวง |
๏ ห่อนจะให้คระไลย์ณะคามณะคลวง | ก็ปรามก็ห้ามก็แหนก็หวง | บทฤษนา |
๏ ยังประจาระทาษประสาตรปฏา | และโภชนภักษภอภุดา | ก็ขับไคล |
๏ แม้วชนทุพลชาติใด | ประเสรอฐณะสัตยศิลไพ | รุญาณยงค์ |
๏ อีกอุสาหภาพและอาจธรง | อิศีริยาธิยศคง | ก็มอบหมาย |
๏ ฉันทสรรคนามะตามธิบาย | วิธีณะอีทิสังภิปราย | ประกาศกล ๚ะ ๛ |