วันที่ ๔ ตุลาคม ร.ศ. ๑๒๘(๒)

เพ็ชรบุรี

วันที่ ๔ ตุลาคม รัตนโกสินทรศก ๑๒๘

ถึง เจ้าพระยายมราช

ด้วยได้รับหนังสือวันที่ ๑ ที่ ๒ พร้อมกัน

เรื่องพระประพฤติเกะกะดูหนาเต็มทีเสียแล้ว การที่จะรงับเดี๋ยวนี้ลำบากกว่าแต่ก่อน เพราะต้องไปขึ้นศาล ศาลไม่ถือว่าพระผิดกับมนุษย์ธรรมดา ที่จริงพระผิดกับมนุษย์ธรรมดามาก เป็นผู้ไม่มีครอบครัวห่วงไยอะไรนัก จะเป็นยังไรก็เป็นไป แต่ที่ตรง​กันข้ามนั้น ปราบปรามง่ายที่สุด สกิดให้ถูกแผลขู่ให้กลัวไม่ต้องลงโทษหนักอะไรเลย เรื่องพระนี้มีความรำคาญใจอยู่เป็นอันมาก ด้วยรู้สึกอยู่ว่าขึ้นชื่อว่าพระ ย่อมสนิทสนมเหมือนมหาดเล็กฤๅชาวที่ ซึ่งไม่ได้เคยมีความรังเกียจรังกลอะไรเลย ถ้ามาประพฤติทุจริตเสียเช่นนี้ จะกลายเป็นห่างไป ทำไฉนจะชำระเสี้ยนสัตรูพระสาสนาเหล่านี้ให้สงบลงได้ ธรรมการทุกวันนี้ .................................................................... ใจคอมันเคยอยากแต่จะใช้อำนาจอาบิเตเลรีซึ่งเคยใช้ ด้วยเชื่อว่ารงับได้จริงๆ แต่จะทำไปมันก็จะเถื่อนป่าหนัก รู้สึกใจเดี๋ยวนี้ในเรื่องพระเหมือนกรรมการเก่าๆ ที่เคยปราบปรามโจรผู้ร้ายเรียบร้อยได้ มาถูกไม่มีอำนาจว่าความแลต้องใช้ตำรวจภูธรเข้า ตำรวจภูธรไม่พอ ไม่รู้ที่จะปราบปรามยังไร

การที่นายเลิศ^๑กับหลวงฤทธิ^๒จะเช่าตั้งเรสเตอรองต์ที่สระประทุมนั้น ดีควรจะให้เช่า แต่ยังไม่ควรจะให้เช่าทั้งหมด ที่ทั้งหมดต้องเป็นของมิวนิซิปาลตี ให้เช่าแต่เฉภาะโรง เช่นเรสเตอรองต์ ถ้าจะมีที่ยิงเป้าก็เฉภาะโรง เราจะได้ให้คนอื่นเช่าได้อีก เช่าเข้าไปตั้งร้านขายของ ใจความนั้นมันก็แฟร์วัดเบ็ญจมบพิตร แต่หากเป็นที่ตั้งประจำอยู่เสมอ ข้อสำคัญ เรื่องร้านสุราจะต้องกวดขัน ถ้าหากว่าเป็นเวลาปรกติจะต้องไม่เปิดให้​ดึก ภายหลังเวลามืดแล้ว ถ้าเป็นเวลามีงานกลางคืน ที่ต้องจัดการรักษาเป็นการพิเศษ ไม่เปิดเกิน ๕ ทุ่มฤๅ ๒ ยาม ข้อที่มีประตูปิดเปิดนั้นเป็นการจำเป็นแท้ เมื่อถึงเวลาจะปิดเมื่อใดต้องตีรฆังต้อนคนออก จะต้องมีริกุเลชันแก้ไขไปตามลำดับ ข้อสำคัญนั้นจะต้องไม่ให้มีผู้หญิงคนชั่วเข้าไปตั้งอยู่ในนั้นได้ เชิงมันจะสนุกเสียแล้ว ท้องนาตั้งแต่คลองเข้าไปจนถึงสระ ควรจะถมให้พ้นน้ำท่วม จะได้เป็นสนามสำหรับมานั่งเล่นเดินเล่นด้วย เห็นรถผ่านไปมาใกล้ ที่เช่นนั้นสนามม้าก็ไม่มี เราทำขึ้นไม่เป็นการแข่งกับสนามม้า ดินที่จะทิ้งลางทีถ้าจะได้ดินในสระในคลองมาใช้ก็จะพอ ไม่สู้ต้องสูงนัก ถ้าน้ำมากอย่างเช่นปีกลายนี้ ไม่อัศจรรย์อะไร ใช้ปีกไม้ปีกไร่อะไรก็ได้ ปิดแอดเวอทิสเมนต์กันเลอะไปเท่านั้น

ได้พยายามจะคอยส่งปลาเข้ามาให้สักครั้งหนึ่ง แต่ฤกษ์ไม่เหมาะ เพราะรถไฟออกเช้าเต็มที ปลาไม่ทันขึ้นมา ครั้นซื้อไว้แต่กลางคืนส่งไปกว่าจะถึงก็ลุ่มเหนือหมด ปลาจัลเม็ดไม่เลวกว่าปลาทู แต่ไม่เคยได้ไปถึงบางกอกดี จากเพ็ชรบุรี ฤๅที่สุดปากน้ำก็ไม่เหมือนที่นี่

ที่ต้องการต้นมฮอกานีใหญ่หน่อยหนึ่งนั้น เพราะจะปลูกน่าเรือนด้านตวันตก ให้บังแดด ต้นใหญ่หน่อยจะได้โตเร็วๆ ต้นเล็กที่ส่งมากว่าจะโตก็ตาลอย

​อาการที่หกล้มนั้น เดินได้แล้ว แต่ไม่อาจปล่อยทีเดียว เพราะอ้ายสลักที่มันค้ำอยู่น่าขากับตโพก มันยังแยงอยู่เสมอ เพอิญเมื่อวานนี้ถอดถุงตีน เขาชักตีนลอยขึ้นมา พอหลุดจากถุงตีนฟาดลงกับพื้น กระเทือนขึ้นมาที่น่าขาตรงเคยกระเทือนนั้นอีก กลับแขงขัดแลรู้สึกเจ็บไปใหม่ แต่ไม่ถึงเมื่อแรก ยังเดินได้อยู่ เรื่องราวมันจะชักให้ไม่ประมาท ต้องรวังตัวอยู่เสมอ เผลอเข้าเมื่อไรก็สดุ้งได้ง่ายๆ ที่แท้มันก็ต้นเหตุความงุ่มง่ามของคนแก่ เพราะแก่ต้องรวังตัวอยู่จะว่องไวไปยังไรได้ เมื่อเงื่องๆ งุยๆ เข้า แลดูมันก็ซมซาน อ้ายความซมซานเช่นนี้มันจะมาถึงตัว ตั้งปฏิธานอยู่อย่างเดียวว่า ร่างกายมันจะซมซานก็ซมซานไป แต่จะวางน้ำใจไม่ให้ซมซานไปด้วย มันจะขืนกันอยู่ฤๅไม่ยังไม่เคยสังเกตุ.

สยามินทร์