วันที่ ๖ ธันวาคม ร.ศ. ๑๒๖(๒)

วันที่ ๖ เดือนธันวาคม ร.ศ. ๑๒๖

พระยาสุขุม

ไม่รู้ว่าจะยื่นรายงานต่อบุคคลผู้ใด ในเรื่องพระที่นั่ง จึงลองปรับทุกข์ยื่นมาดูที รู้สึกความไม่บริบูรณ์ในเรื่องวอเตอรโคลซเซสอยู่เสมอ ตั้งต้นแต่กระเดื่องที่สำหรับชัก ไม่กลับขึ้นที่ จะเป็นด้วยถ่วงน้ำหนักไม่พอฤๅอย่างไร เวลาชักลงมาแล้วเลยจมอยู่เช่นนั้น ไปกตุกๆ โซ่ให้กเทือนหน่อย จึงจะกลับขึ้นไป เมื่อแรกไม่เป็นครั้นกลับมาคราวนี้เห็นเป็นเช่นนั้นทั้งชั้นบนชั้นกลาง จะเป็นด้วยตไคร่จับฤๅอย่างไรจึงฝืดไป

อีกอย่างหนึ่งนั้นไปพบท่อที่ห้องชั้นกลางเสียทีเดียว แปลว่าเว็จชั้นล่างใช้ไม่ได้ ไม่ทันรู้ปล่อยลงไปก็ค้าง

รวบรวมใจความทั้งหมดอันเป็นที่น่าเสียใจแท้นั้นคือ หม้อต้มน้ำแลถังอาบน้ำแก่เกินประมาณ ที่จะหาแห่งใดในประเทศยุโรปไม่ได้แล้วในเวลานี้ จะว่าเมเปิลมันโกงเลหลังส่งมาให้เราก็ว่าได้แต่ความจริงมันน่าแคลงอยู่หน่อยว่า จะเป็นด้วยเราสั่งมันเก่าเกินไป หากพระที่นั่งไม่แล้วเองก็จะว่าได้ รวบรวมเข้ามันน่าขายเครื่องอาบน้ำนี้เสียทั้งสำรับ แต่จะขายใครในเมืองไทยก็ไม่ได้ไม่มีใครเขาใช้ ทำไมจึงจะขายไปให้ ...... ได้ นั่นจะเหมาะดีกว่าทุกแห่ง รู้สึกความรำคาญในเรื่องเติมน้ำอาบ เพราะมันขยับขึ้นขยับลงไม่ได้ ด้วยข้างไทยๆ อาบน้ำร้อนไม่เป็น ยิ่งเวลา​หนาวเช่นนี้ แรกอาบให้ร้อนผ่อนให้เย็นตอนปลายฤๅเย็นไปจะเติมให้ร้อนเปิดได้ง่าย ชั้นชั่วอย่างซันเรโมไม่ได้มีกลไกอะไรเลย มีกระทะต้มฝิ่นลึกๆ ใบหนึ่ง มีไฟแก๊สอยู่ใต้นั้น ก่อนเวลาอาบน้ำเจ้าพนักงานเขาก็ไปติดไฟไว้ให้ เวลาเราเข้าไปอาบก็ดับไฟเสีย มีกระทะน้ำร้อนที่ต้มแล้วเสร็จอยู่ในนั้นใบหนึ่ง นึกจะไขน้ำเมื่อไรเท่าใดไขได้ตามชอบใจ ไม่ต้องมีใครไปโง่อยู่ในรหว่างกลางเท่านั้นก็สบาย อีหม้อต้มตำรานี้มันไม่เคยสำเร็จเรียบร้อย ตั้งแต่เวลาไปยุโรปคราวก่อนแล้ว เขาเลิกเสียไม่ใช้ก็มี จึงได้หาว่าเมเปิลมันแกล้งเอาของที่ขายไม่ได้ส่งมาให้ต้มน้ำด้วยหม้อตั้ง แลขยุกขยิกเพียงนี้เป็นสุดวิไสยที่คนไทยจะทำได้ ไอ้นี่แลขายไม่ออกเป็นอันขาด โทษต้องทิ้งทีเดียว.......ก็เห็นจะไม่เอา ความเคยบริบูรณ์ทำให้เกิดความรำคาญได้จริงเช่นนี้ ไม่รู้จะบ่นเอากับใครจึงได้ปรับทุกข์