วันที่ ๓๑ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙

บ้านปืน เมืองเพ็ชรบุรี

วันที่ ๓๑ สิงหาคม ร.ศ. ๑๒๙

เจ้าพระยายมราช

ได้รับหนังสือลงวันที่ ๓๐ ส่งสำเนาหนังสือพิมพ์จีนเมือง​ฮ่องกงมานั้นได้ทราบแล้ว ข้อความทั้งปวงเหล่านี้มันมีเจ๊กคนเดียวฤๅ ๒ คนที่คอยลงอยู่ ซึ่งได้ร่องรอยเสีย ว่าเป็นจีนฝุ่งหว่อฮีเช่นนี้ดี มิสเตอร์เวสเตนการ์ด^๑รับจะคิดไปจัดการว่ากับอังกฤษนั้นดีมาก

เรื่องฝนเป็นอัศจรรย์เสียแล้ว น่าจะเป็นได้ด้วยเรื่องขุดแผ่นดิน ถางหญ้าตัดต้นไม้ ทำไม่ให้ฝนตกในที่นั้น ที่บ้านปืนนี้นอกจากวันฝนตกใหญ่แล้ว มีแต่หยดเปาะแปะ แต่ที่อื่นๆเช่นบ้านพระยาสุรินทรขึ้นมาจนถึงบ้านหม้อ ฝนตกน้ำนองเจิ่งไปทั่งนั้น เมื่อเวลาเย็นวานนี้ออกไปอยู่กลางสวน เห็นฝนตกที่เขากระใดอิฐมืดจนไม่ใคร่แลเห็นเขาถนัด รีบตาลีตาลานมาพลับพลาหมายว่าฝนจะตก หยดเปาะแปะให้สองสามเปียะก็หยุด ชอบกลจริงๆ ขอให้จำไว้สังเกตไปภายน่า ได้เคยเห็นมาเมื่อครั้วทำสวนดุสิตครั้งหนึ่งเช่นนี้ น้ำเห็นจะไม่มากไปจนข้างแรมเดือน ๑๐ แลเดือน ๑๑ ปีนี้เป็นไม่ได้เล่นเรือยนต์ทางเพ็ชรบุรี นานเข้าก็คิดถึง ได้พูดถึงเจ้าพระยายมราชอยู่เนืองๆ ไม่รู้ว่าเหตุผลอย่างไรมันจึงมีเรื่องที่ต้องเกี่ยวข้องเสมอ ที่สุดอย่างต่ำจะติเตียนว่าคนไทยไม่รู้จักทำมาหากิน ก็ให้อยากจะว่าเจ้าพระยายมราช มีเรื่องเจ๊กมารับเหมากรมนเรศ เป็นราคา ๖๐ บาท แล้วเอาไปจ้างไทยอีกต่อหนึ่ง ๒๐ ​บาท เจ๊กเอาไปกินเสีย ๔๐ บาทเฉยๆ กรมนเรศน้อยอกน้อยใจถึงไปต่อว่าทำไมไม่มารับเอง ได้คำตอบว่าเข้าไม่ถึง ซึ่งแปลว่าขี้เกียจเท่านั้น มีเรื่องเช่นนี้ก็เป็นเหตุให้คิดถึงเจ้าพระยายมราช จะหาว่าหมิ่นประมาทฤๅอย่างไรก็ตาม ทีจะเป็นด้วยเคยปรับทุกข์กันอยู่เสมอ มันจึงได้นึกคิดไป.

สยามินทร์