วันที่ ๑๘ มกราคม ร.ศ. ๑๒๘

สวนดุสิต

วันที่ ๑๘ มกราคม รัตนโกสินทรศก ๑๒๘

เจ้าพระยายมราช

มีความกำเริบด้วยการที่ทำแล้วๆ เร็ว มาคิดถึงครัวเครื่องฝรั่งที่ทำอยู่เดี๋ยวนี้ ได้ตั้งทำอยู่ในเรือนพนักงานแลครัวของสุขุมาล ส่วนห้องเครื่องฝรั่งจริงๆ ยังไม่มี ถ้าทำยืดยาวไปเช่นนี้ พระที่นั่งอุดรจะต้องทิ้งร้าง ผู้หญิงจะมาอยู่ไม่ได้ ห้องเครื่องฝรั่งใช่ว่าจะเลิกได้ โดยว่าจะไม่กินก็ยังต้องเลี้ยงแขกเมือง เห็นว่าควรจะเริ่มคิดแบบอย่างขึ้นไว้เสียทีเดียว ต่อจากเรือนแถวมหาดเล็กข้างใต้ไปจนจดกำแพง ความต้องการนั้นเป็น ๒ อย่างๆหนึ่งห้องเครื่อง อย่างหนึ่งที่ทำงาน เป็นการช่างเชียวอะไรต่างๆ ที่ควรจะเรียกว่าเวิคชอป การที่จะปลูกสร้างเหล่านี้เป็นพวกชั้น​เดียวทั้งนั้น แลไม่ต้องทำฝีมือวิจิตรพิศดารอะไรเกลี้ยงๆ คงจะแล้วสำเร็จได้โดยง่าย เป็นแต่งานมากไม่ใช่น้อย ถ้าคิดอย่างเสียให้เสร็จ พอเจ้าฝรั่งไปแล้ว ให้ได้ลงมือทำทีเดียวจะดี

ความต้องการเดิมอยากมีครัวข้างในหลังหนึ่ง แลอยากมีที่เลี้ยงให้กว้างกว่าห้องทอง แต่บัดนี้ก็เห็นเป็นไม่ต้องการ ถ้าพระที่นั่งอนันตสมาคมแล้ว เลี้ยงเกิน ๒๔ คนขึ้นไปต้องไปเลี้ยงอนันตสมาคม ถ้าน้อยกว่า ๒๔ คนเลี้ยงห้องทอง จะทำที่เลี้ยงขึ้นใหม่ป่วยการเปล่าๆ แลงานก็จะแล้วไล่ๆกันไปกับพระที่นั่งอนันตสมาคม ไม่มีประโยชน์เท่าใดเปลืองมาก จึงเห็นว่าคิดทำครัวต่ำๆ แต่ให้มีเตารามบริบูรณหมดจด อวดแขกเมืองได้ดีกว่า ส่วนการที่จะเลี้ยงที่พระที่นั่งอนันตสมาคมจะต้องมีตอนใดตอนหนึ่งเป็นครัวในชั้นต่ำ สำหรับอุ่นแลเก็บของเย็น ส่วนการที่จะต้องปิ้งย่างใหญ่ๆ ใช้ที่เตาห้องเครื่องได้ ควรจะคิดเสียให้ตลอดถึงการที่จะแยกไปเลี้ยงที่พระที่นั่งอนันตสมาคมด้วย ห้องเครื่องนี้ควรจะให้เปิดประตูเดินเข้าออกได้ทางถนนใบพร ที่มีประตูอยู่แล้วเดี๋ยวนี้ ไม่ต้องเดินร่องแร่งไปออกประตูกวาง ฤๅไปออกประตูหงษ์มังกร ขอให้ช่วยคิดอ่านเป็นเจ้าของความคิดให้ตลอด ส่วนการที่จะทำนั้น ถ้าหากว่าจะทำกับพระที่นั่งอนันตสมาคมได้ เป็นบริวารของอนันตสมาคมก็ดี ถ้าหากว่าจะหนักแรงมาก จะแบ่งให้พระยาวรพงษ์ทำก็ได้

สยามินทร์