วันที่ ๖ พฤษภาคม ร.ศ. ๑๒๗(๒)

สวนดุสิต

วันที่ ๖ พฤศภ รัตนโกสินทรศก ๑๒๗

พระยาสุขุม

ขอให้ไอเดียเป็นอินสตรั๊คชั่นในการที่จะทำสวนตอนนอกสำหรับที่จะได้เขียนแผนที่พอเป็นเลาดังนี้

๑) เขตรสวนขยายออกไปถึงแนวคลอง ๓ วาถนนสามเสน แต่คลอง ๓ วานั้นจะเปลี่ยนเป็น ๖ วาฤๅ ๔ วาเท่าคลองรางเงิน ที่ซึ่งจะขยายคลองกินฝั่งตวันออกในสวน คลองนี้จะเป็นคูวัง

​๒) ฝั่งคลองข้างตวันตกจะต้องมีถนนสายหนึ่งกว้าง ๘ ศอก สำหรับเดินรักษาวัง

๓) ในชั้นต้นกำแพงด้านตวันตกคือกำแพงวังเดี๋ยวนี้ยังไม่รื้อ แต่จะเจาะประตูขนาดเล็กหว่างสวนบัวกับสวนสี่ฤดูเป็นทางตรงออกไปถึงสวนนอก

๔) ที่ซึ่งได้กะไว้ว่าจะเป็นบ้านเรือนข้างในตามแผนที่กะแต่ก่อนคงอยู่ ต่อไปจะกั้นกำแพงเสร็จแล้วจึงจะรื้อกำแพงในออกเสีย กันที่นั้นเข้าไว้เป็นในวัง

๕) คงเหลือที่สวนตั้งแต่ถนนดวงดาวไปจนถึงกำแพงในคลอง ๓ วาประมาณ ๘ เส้น ตั้งแต่กำแพงริมถนนใบพรไปจนถึงกำแพงริมถนนซางฮี้ประมาณ ๑๓ เส้น ที่คงจะกว้างอยู่ใน ๔ เส้น ทั้ง ๒ ด้าน

๖) ในที่สวนนี้จะขุดเป็นแม่น้ำด้วน รูปเป็นกงฉากตามพื้นที่ กว้างบ้างแคบบ้าง ที่กว้างประมาณ ๔๐ เมเตอร์

๗) ที่ตรงข้อศอกของกงฉากเป็นที่จะตั้งพลับพลา น่าจะต้องเป็นหัวแหลมให้แลเห็นลำน้ำได้ทั้งข้างเหนือแลข้างตวันออก

๘) เรือนแพที่จะลงไปนั่งเล่นริมน้ำ ควรจะอยู่ข้างเหนือตรงกับลำน้ำซึ่งจะให้แลเห็นได้ไกล ข้อซึ่งเอาไว้ข้างเหนือเพื่อจะให้บังเงาเรือนในเวลาบ่าย ตั้งแต่วันๆไป

​๙) ด้านใต้ของเรือนตามที่สันนิษฐานว่าวังสวนดุสิตหันน่าตวันออก แต่ที่จริงหันน่าตวันออกเฉียงใต้นั้นควรจะวางเขาดินที่ตรงนั้น ซึ่งสำหรับจะปลูกต้นไม้ให้สูงบังแดดตวันตก เพราะตวันตกย่อมอยู่ที่มุมวังข้างใต้

๑๐) ส่วนหลังเรือนตรงออกไปหากำแพงหลังนั้น ควรจะเป็นได้อย่างวัง เบินสตอฟ เมืองเดนมารก์ คือมีลอนอยู่ใกล้เรือนถัดลอนออกไปเป็นลานหญ้าเรียกว่าเมโด ปลูกไม้ครึ้มสองข้างแลไปจากเรือนเป็นเปอสเป๊กติฟวิว ให้เห็นเป็นป่าเงียบมีแต่ถนนเล็กๆ แอบไปตามชายไม้สองข้าง

๑๑) ส่วนฝั่งน้ำที่ยืนเหนือใต้นั้นควรทั้ง ๒ ข้างไม่ใช่ตรงไป ห่างน้ำบ้างชิดน้ำบ้างปลูกไม้ครึ้มถึงน้ำบ้างเป็นฝั่งหญ้าบ้าง

๑๒) ที่พ้นจากถนนริมฝั่งน้ำเข้าไปข้างใน ฟากข้างตวันออกควรจะเป็นสวนผลไม้

๑๓) ส่วนที่พ้นจากถนนริมฝั่งน้ำฟากข้างตวันตกเข้าไป ควรจะเป็นป่าต่อกับป่าหลังเรือนที่อยู่ฟากข้างเหนือของเมโด เป็นป่าบ้านนอกลักษณะเป๊ตีตริอานองตอนที่เลี้ยงวัว

๑๔) เมื่อออกจากป่านั้นจึงถึงสวนผัก สวนผักนี้อยู่ในที่ไม้ใหญ่ล้อมรอบเหมือนถางป่าปลูกผักลักษณะปฐมเจดีย์

๑๕) รวมความคิดที่จะทำสวนนี้ จะให้งามเป็นสวนฉากอยู่แต่ที่ใกล้ๆ เรือน คือตั้งแต่น่าเรือนเข้ามาจนถึงถนนดวงดาว ​สวนตอนต่อไปข้างเหนืออยากจะให้เป็นอย่างบ้านนอก ในเมืองเราแถบข้างดอนๆ เมื่อเวลาไปเดินให้รู้สึกเหมือนเราไปเดินอยู่ตามบ้านนอก คือสร้างบ้านนอกขึ้นในวัง เมื่อนึกจะไปเที่ยวเมื่อใดก็ให้ได้ไปเที่ยวบ้านนอกได้ทันที นี่เป็นข้อสำคัญของความประสงค์ที่จะหาความสงบระงับแลทั้งไม่เปลืองเงินด้วย

ขอให้จำคาถาหลักความคิดเหล่านี้ไว้ให้ชี้แจงช่างที่จะเขียนแผนที่ให้เข้าใจชัดเจน จดหมายนี้หวังว่าจะเป็นเครื่องช่วยความจำให้มั่นคงและดีขึ้น

สยามินทร์

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ