วันที่ ๒๕ มีนาคม ร.ศ. ๑๒๕

สวนดุสิต

วันที่ ๒๕ มีนาคม รัตนโกสินทรศก ๑๒๕

พระยาสุขุม

ได้รับหนังสือวันนี้แล้ว การพระที่นั่ง^๑นี้ยังไรๆก็ไม่พ้นความรังเกียจของฝรั่งฤๅไทยบางคน ตามความจริงว่าเปลืองเงิน ไม่จำเป็นไม่ได้ประโยชน์ สุรุ่ยสุร่าย ให้การอื่นที่จะทำได้มากน้อยไป เป็นข้อรังเกียจ ๔ วิกัปเช่นนี้

วิกัปต้นที่ว่าเปลืองเงินนั้น เพราะคิดมันใหญ่โตหรูหราหนักไป เอาแต่พอควรก็จะใช้ได้ ตั้งสแตนดาดใจคนว่า พระที่นั่งอภิเศกดุสิตที่เห็นหรูกว่าต้องการแล้ว นี่จะหรูเกินไป ถ้าทำเสมออย่างพระที่นั่งอภิเศก คิดราคาขึ้นให้ ๑๐ เท่าล้านเดียวพอ

วิกัปที่ ๒ ที่ว่าไม่จำเป็นนั้น โดยจะทำงานใหญ่โตหลังคาไม่พอ ต่อหน้าต่อหลังพระที่นั่งอภิเศกออกไปยังไรก็ต่อได้ ที่เหลือถมไป ไม่ควรจะทำขึ้นใหม่ต่างหากทิ้งของเก่า

วิกัปที่ ๓ ที่ว่าไม่ได้ประโยชน์นั้น คือคำโปรฟิด เช่นสร้างตึกให้เขาเช่าได้ค่าเช่า สร้างที่อยู่ได้มีความสุข นี้ไม่มีประโยชน์ทั้ง ๒ อย่าง สร้างไว้เป็นที่สำหรับทำพิธีซึ่งแปลว่าเปลือง อันพิธีนั้นเองควรจะตัดเลิกอยู่แล้ว ยังไปสร้างที่ขึ้นไว้สำหรับทำให้เปลืองเงินอีกเป็นต้น

​วิกัปที่ ๔ การที่ควรจะทำได้แต่พอเกลี้ยงๆ พอสบายไปทำให้วิจิตรพิศดารเหลือเกิน เกินถานานุรูปของทุนทรัพย์ เช่นกับว่าคนมีเงินซึ่งจะได้เป็นผลประโยชน์พอเลี้ยงตัวแลบุตรภรรยาบ่าวไพร่ เผยอยากจะสร้างตึกสู้เขม็ดแขม่ในการใช้จ่าย เอาไปสร้างตึก เป็นเหตุให้ในบ้านตัวเองควรจะบริบูรณ์กว่า ต้องลดความบริบูรณ์ลงไป คนอื่นที่เขาแลเห็นแลรู้ที่ได้ที่เสียของเรา เขาก็จะนึกสงไสยฤๅนึกติเตียนอย่างเดียวกับเรานึกว่ากระไรในบ้าน............... อยู่เดี๋ยวนี้

ข้อความ ๔ วิกัปนี้ไม่มีใครมาว่า แต่มันปรากฎในใจ จึงทำให้ย่อหย่อน ถ้าจะคิดประโยชน์ทางที่จะทำขึ้นน้อยกว่ากันมันเป็นเปอซอนแนลไปเสียทั้งนั้น เช่นกับไม่ต้องไปทำเฉลิมพระชนมพรรษาที่ในวัง ทำได้ที่นี่ เฉลิมฉัตรทำในวังเป็นต้น ในที่สุดอาวสานกาลอยากอยู่ที่นี้ มันเปรอะไปเสียเช่นนี้ จึงออกยอมๆว่า ถ้าเห็นว่าควรงดไว้ก็งด ไม่โกรธแลไม่เสียใจจริงๆ แต่เสียดายนั้นห้ามไม่ได้ ........................................................................................................................................................................................................................................

สยามินทร์