วันที่ ๒ กันยายน ร.ศ. ๑๒๙(๒)

บ้านปืน เมืองเพ็ชรบุรี

วันที่ ๒ กันยายน ร.ศ. ๑๒๙

เจ้าพระยายมราช

เหตุไฉนหนังสือที่มามาเคยตอบแล้วทุกที จึงมาเหลือลอดอยู่ฉบับหนึ่งหยิบขึ้นอ่าน เป็นหนังสือลงวันที่ ๒๕ แลเข้าใจว่าตอบแล้ว แต่หนังสือนั้นพเอินหลงอยู่ไม่ได้เก็บ มีข้อความ​ในหนังสือนี้ที่ควรจะยกขึ้นเป็นปัญหาพูดเล่นฝ่ายหนึ่ง ในหนังสือฉบับนี้เจ้าพระยายมราชกล่าวว่า ตากุ “ที่อายุแกยืนมาได้ถึงเพียงนี้ ก็คงจะเป็นด้วยแต่งหนังสือเช่นนี้ ถ้าหยุดบางทีก็จะจบ” ดังนี้จึงปรากฎขึ้นเป็นปัญหา ว่ากิจการอันใด ซึ่งทำให้มนุษย์มีอายุยืนต้องเป็นกิจชอบที่ควรประพฤติ ถ้าเช่นนั้นการกุมิเป็นกุศลธรรมฤๅ เพราะเป็นอุปการะให้อายุยืนได้ เห็นจะพอเป็นปัญหาที่จะโต้ตอบกันในธรรมสากัจฉา

อนึ่งมีข่าวที่จะบอกว่า ได้รับรายงานทุกวัน ว่ากรมขุนสมมติได้ยกกุฏิขึ้นแล้ว รูปร่างเหมือนกุฏิวัดสิงห์ทีหลังได้ข่าวอีกว่า บัดนี้ยกหอฉันขึ้นอีกแล้ว ว่าเหมือนหอฉันวัดอีก เจ้าของแกเรียกของแกว่าหอนั่ง กำหนดจะขึ้นเรือนวันจันทร์นี้ จะนิมนต์พระมาฉันรูปหนึ่งแล้วเทศน์ด้วย ซึ่งให้คนทายว่าจะนิมนต์ใครไม่มีใครทายถูก คือแกนิมนต์พระครูสุวรรณมุนี เพราะเป็นฝ่ายวิปัสนา มีความลับซึ่งที่นี่ปิดกันกวดขัน ได้วานให้กรมขุนสรรพสิทธิจัดหาเครื่องขึ้นกุฏิ จะถวายในวันนั้น ไม่ให้รู้ตัวเลย เจ้าพระยายมราชมีอินเตอเรสต์อยู่ในเรื่องนี้ จึงบอกให้รู้.

สยามินทร์