๏ ตตัส๎ ตุ ยาเต วาร๎ษ๎เณย ๏ เมื่อวาร์ษไณยสารถี ไปจากบุรีแล้วฉนั้น ๏ ปุณ๎ยโศ๎ลกัส๎ย ทิว๎ยตห์ ๏ ทรงธรรม์บุญโศลกราช ก็บ่มิได้ขาดการสกา ๏ ปุษ๎กเรณ ห๎ฤตัม์ ราช๎ยํ ๏ จนราชาแพ้พระบุษกร จนเสียนครเสียราชย์ ๏ ยัจ์จาน๎ยัท์ วสุ กิญ์จน ๏ ภูวนาถเสียสิน ทุกสิ่งสิ้นพัสดุสรรพ์ ๏ หฤตราช๎ยํ นลํ ราชัน์ ๏ นลราชันเสียสมบัติ สารพัตเพื่อแพ้สกา ๏ ป๎รหสัน์ ปุษ๎กโรพ๎รวีต์ ๏ จึ่งพระอนุชาบุษกร ยิ้มเย้ยก่อนแล้วจึ่งกล่าว ๏ ท๎ยูตัม์ ป๎รวร๎ตตาม์ ภูยห์ ๏ ว่าเชิญท้าวเธอทอดอีกเทื้อ เผื่อว่าโชคร้ายจะกลายเปนดี ๏ ป๎รติปาโณส๎ติ กัส๎ ตว ๏ ฤๅพระบ่มีทุนพนัน หมดกันแล้วฤๅไฉน ๏ ศิษ๎ฏา เต ทมยัน์เต๎ยกา ๏ อ้อเผลอไปยังมี ทมยันตีนารีรัตน์ ๏ สร๎วัม์ อัน๎ยัช์ ชิตัม์ มยา ๏ ส่ำสมบัติอื่น ๆ ไส้ร ข้าทอดได้สิ้นแล้วมา ๏ ทมยัน์ต๎ยาห์ ปนห์ สาธุ ๏ เชิญราชาทอดอีกที วางทมยันตีเปนทุน ๏ ว๎รตตาง ยทิ มัน๎ยเส ๏ ลองเสี่ยงบุญเสี่ยงเคราะห์ ผิวะเหมาะเผื่อบุญเชย พระฮา ฯ
๏ ปุษ๎กเรไณวัม์ อุก์ตัส๎ย ๏ ฟังคำเย้ยพระบุษกร ช่างแคะค่อนยอนโยก ๏ ปุณ๎ยโศ๎ลกัส์ย มัน๎ยุนา ๏ บุญโศลกเธอก็คั่งแค้น แน่นฤดีแดยัน ๏ ว๎ยาทีร๎ยเตว ห๎ฤทยํ ๏ อันพระหฤทัยเธอรุมรึง ประหนึ่งว่าจะพังพินาศ ๏ น ไจนํ กิญ์จิท์ อัพ๎รวีต์ ๏ พระบ่มิประภาษไฉนเลย บ่มิได้เฉลยคำพระน้อง ๏ ตตห์ ปุษ๎กรัม์ อาโลก๎ย ๏ พระจ้องดูพระบุษกร ผู้ช่างค่อนช่างเสียดสี ๏ นลห์ ปรมมัน๎ยุมาน์ ๏ อันพระภูมีราชานล พระกมลท่วมโทมนัศา ๏ อุต์ส๎ฤช๎ย สร๎วคาเต๎รโภ๎ย ภูษณานิ มหายศห์ ๏ แล้วราชาเปลื้องภูษณาภรณ สรรพอลงกรณอลงกฎ ประดับพระยศฦๅสาย จากพระวรกายหมดพระองค์ ๏ เอกวาสาห๎ยสํวีตห์ ๏ คงแต่ผ้าอยู่ผืนหนึ่ง อันซึ่งเจียนจะมิปรกอินทรีย์ ๏ นิศ๎จก๎ราม ตโต ราชา ๏ ป่างนี้จึ่งพระราชา ค่อยลีลาจากพระนิเวศน์ ๏ ต๎ยัก์ต๎วา สุวิปุลาง ศ๎ริยัม์ ๏ โอ้แสนสมเพชจอมกษัตร์ เคยครองสมบัติวิบูลย์ดี ๏ ทมยัน์ต๎เยกวัส๎ต๎ราถ ๏ ฝ่ายทมยันตีนารีรัตน์ ทรงสพัตร์แต่ผืนเดียวเช่นกัน ๏ คัจ์ฉัน์ตัม์ ปฤษ๎ฐโตน๎วคาต์ ๏ พลันเสด็จออกไปจากวัง ตามหลังองค์พระภรรดา ๏ ส ตยา วาห๎ยตห์ สาร๎ท์ธํ ต๎ริราต๎รํ ไนษโธวสัต์ ๏ อันพระราชาไนษัธ กับนารีรัตน์คู่เคียง ออกนอกเวียงแล้วอาไศรย อยู่ได้สามราตรี ที่ประตูไชย นั้นแล ฯ
๏ ปุษ๎กรัส๎ ตุ มหาราช ๏ ป่างนั้นไส้รจึ่งเจ้านคร คือพระบุษกรมหาราช ๏ โฆษยามาส ไว ปุเร ๏ ท้าวเธอประศาสน์บ่มิช้า ให้โฆษนาทั่วทั้งเวียงใหญ่ ๏ นเล ยห์ สัม๎ยัค์ อาติษ๎เฐต์ ส คัจ์เฉท์ พัธ๎ยตาม์ มม ๏ ถ้าแม้ผู้ใดเอื้อเฟื้อ เผื่อแผ่แก่พระนล ให้เอาคนนั้นพิฆาฏ ฟันฟาดเสียให้ม้วยมรณ ๏ ยุธิษ๎ฐิร ๏ ดูกรยุธิษเฐียรเจ้า ๏ ปุษ๎กรัส๎ย ตุ วาก๎เยน ๏ ครานั้นเล่าชาวนคร ฟังพระบุษกรเธอประกาศ ๏ ตัส๎ย วิเท๎วษเณน จ ๏ ต่างก็ขยาดยำเยง เกรงพระราชอาชญา ๏ เปารา น ตัส๎ย สัต์การํ กฤตวัน์โต ๏ บ่มิกล้าสนองพระคุณ สุนทรราชผู้นายตน ต่างคนก็ครวญครํ่าร่ำรัก ๏ ต๎ริราต๎รัม์ อุษิโต ราชา ๏ ราชาพำนักเนาอยู่ ที่ริมประตูอีกสามราตรี ๏ ชลมาเต๎รณ วร๎ตยัน์ ๏ พระมีแต่นํ้าเย็น เปนเครื่องดื่มแก้ระหายโหย ๏ ปีฑ๎ยมานาห๎ ก๎ษุธา ตัต๎ร ผลมูลานิ กร๎ษยัน์ ๏ ระอาโรยด้วยหิวนัก บ่มิพักเลือกสิ่งเสวย โอ้บ่เคยจะตกระกำ จำกินมูลผลาหาร ๏ ป๎ราติษ๎ฐต ตโต ราชา ๏ น่าสงสารองค์พระราชา จำต้องคลาศคลาจากนคร ๏ ทมยัน์ตี ตัม์ อัน๎วคาต์ ๏ ฝ่ายบังอรทมยันตี ด้วยภักดีตามเสด็จไป ปางประเวศแนวไพร บัดนั้นแล ฯ
๏ ก๎ษุธยา ปีฑ๎ยมานัส๎ ตุ นโล พหุติเถหนิ ๏ ครั้นดำเนินไปได้หลายเวลา ตามมรรคากลางพน จึ่งพระนลธก็อิดโรย เพื่อหิวโหยนั้นเปนที่ยิ่ง ๏ อปัส๎ยัจ์ฉกุนาน์ กาญ์ศ๎จิต์ ๏ เออโชคดีจริงเห็นนกทอง อันผุดผ่องขจิตร์มาศ ๏ ธิรัณ๎ยสท๎ฤศัจ์ฉทาน์ ๏ ร่อนลงกลาดอยู่ริมผลู อันที่ภูธรจะดำเนินไป ๏ ส จิน์ตยามาส ตทานิษธาธิปติร์ พลี ๏ จึ่งท้าวไทนิษธาธิบดี ผู้มีพลกำลังสามารถ เห็นศกุนชาติเหล่านั้นสิ ธก็ดำริห์แต่ในพระไทย ๏ อัส๎ติ ภัก์โษ๎ย มมาท๎ยายํ วสุ เจทัม์ ภวิษ๎ยตี ๏ ว่าเออนกนี่ไซ้รเหมาะหนักหนา จักได้เปนภักษาแห่งกูชัด ทั้งเปนสมบัติอันพึงปราถนา แห่งกูและชายาณวันนี้ แลนา ๏ ตตัส๎ ตาน์ ปริธาเนน วาสสา ส สมาว๎ฤโณต์ ๏ คิดแล้วภูมีคลี่ผ้าทรง แวดวงโอบฝูงวิหค ตระหลบนกเหล่านั้นไว้ หวังได้ดังจินตนา ๏ ตัส๎ยตัท์ วัส๎ต๎รัม์ อาทาย สร๎เว ชัค๎มุร์ วิหายสา ๏ โอ้อนิจจาเปนคราวเคราะห์ เฉภาะเปนนกฝูงสำคัญ มันนั้นกลับพาภูษาทรง บินลอยตรงขึ้นไปยังอัมพร ๏ อุต์ปตัน์ตห์ ขคา ๏ แล้วมันก็ไปร่อนร่าอยู่ ๏ ท๎ฤษ๎ฏ๎วา ทิค๎วาสสัม์ ภูเมา ส๎ถิตํ ทีนัม์ อโธมุขัม์ ๏ แลดูองค์พระภูธร เห็นล่อนจ้อนผ้าบ่มีห่ม ยืนก้มหน้า อยู่แทบพื้นดิน สิ้นสง่าร่าเริงใจ ๏ วาก๎ยัม์ เอตัท์ อาหุส๎ ตโต นลัม์ ๏ นกนั้นไซ้รมันก็เย้ยหยัน จำนรรจาเปนสำเนียงคน แด่พระนลราชา ว่าฉนี้ ๏ วยัม์ อัก์ษาห์ สุทุร๎พุท์เธ ๏ ดูราท่านผู้โฉดเขลา เรานี้แลคือลูกสกา ๏ ตว วาโส ชิหีร๎ษวห์ ๏ เราลงมาโดยความประสงค์ มุ่งตรงความฉิบหายแห่งท่านแล ๏ อาคตำ น หิ นห์ ป๎รีติห์ สวาสสิ คเต ต๎วยิ ๏ แม้ท่านมีผ้าเหลือ เพื่อห่มแม้แต่ผืนหนึ่งไส้ร ความพอใจของเรายังพร่อง จึ่งต้องลวงเอาจนได้ผ้า พระฮา ๏ ตาน์สมีก์ษ๎ย คตาน์ อัก์ษาน์ ๏ ครานั้นพระนลราช เห็นลูกบาตมันบินไป ๏ อาต๎มานํ จ วิวาสสัม์ ๏ ทั้งพระองค์ไซ้รไร้ภูษิต ผ้าจะปรกปิดก็บ่มีฉนั้น ๏ ปุณ๎ยโศ๎ลกัส๎ ตทา ราชัน์ ๏ พระราชันบุญโศลก ธก็เศร้าโศกโทรมนัศา ๏ ทมยัน์ตีม์ อถาพ๎รวีต์ ๏ จึ่งเผยพจนาตรัสประภาษ แด่ทรามสวาททมยันตี ด้วยสุนทรวาที ดั่งนี้ ฯ
๏ เยษาม์ ป๎รโกปาท์ ไอศ๎วร๎ยาต์ ป๎รจ๎ยุโตหัม์ อนิน์ทิเต |
|
๏ ศรีเอยลูกบาตตั้ง |
ชังชิง พี่ฮือ |
พี่จึ่งจากไอศวรรย์ |
แน่แท้ |
ป๎ราณยาต๎ราง น วิน์เท จ |
ทุห์ขิตห์ กษุธยาน์วิตห์ |
แม้แต่จะหาสิ่ง |
ยังชีพ กินนา |
ลำบากยากสุดแก้ |
ทุกข์เข็ญ |
เยษาง ก๎ฤเต น สัต๎การ |
อุก๎รวัน๎ มยิ ไนษธาห์ |
๏ เห็นชาวนิษัธแม้ |
เมตตา พี่ฤๅ |
บ่มิอาจต้อนรับ |
ดั่งกี้ |
ต อิเม ศกุนา ภูต๎วา |
วาโสป๎ยปหรัน์ติ เม |
บาตแปลงเช่นศกุนา |
มาอีก ซ้ำแฮ |
ฉวยโฉบผ้าห่มลี้ |
หลบไป |
ไวษัม๎ยัม์ ปรมัม์ ป๎ราป์โต |
ทุห์ขิโต คตเจตนห์ |
๏ โอ้ใจพี่โศกเศร้า |
ทรวงโทรม |
ท่วมทุกข์ทวีพูล |
จิตข้อง |
ภร๎ตา เตหํ นิโพเธทํ |
วจนํ หิตัม์ อาต๎มนห์ |
ฟังผัวพูดเถิดโฉม |
ศรีสวาท |
พี่จะเผยพจน์พร้อง |
เพื่อศรี |
เอเต คัจ์ฉน์ติ พหวห์ |
ปัน์ถาโน ทัก์ษิณาปถัม์ |
๏ แต่นี้ทางแยกย้าย |
ไปดี เจ้าเอย |
สู่ทักษิณประเทศ |
ใหญ่กว้าง |
อวัน์ตึ ฤก์ษวัน์ตํ จ |
สมติก๎รัม๎ย ปร๎วตัม์ |
ผ่านแคว้นอวันตี |
ไปสดวก |
อีกฤกษวานสล้าง |
บัพพตา |
เอษ วิน์โธ๎ย มหาไศลห์ |
ปโยษ๎ณี จ สมุท๎รคา |
๏ ข้างหน้าเขาชื่ออ้าง |
วินธัย แม่เอย |
นํ้าปะโยษณีลง |
สมุทร์โน้น |
อาศ๎รมาศ๎จ มหร๎ษีณาม์ |
พหุมูลผลาน๎วิตาห์ |
อาศรมที่อาไศรย |
ดาบส ท่านนา |
มูลผลาหารโพ้น |
สพรั่งมี |
เอษ ปัน์ถา วิทร๎ภาณาม์ |
อเสา คัจ์ฉติ โกศลาน์ |
๏ ทางนี้นำสู่ด้าว |
แดนวิทรรภ์ |
นี่สู่แคว้นโกศล |
อะคร้าว |
อต ปรํ จ เทโศยํ |
ทัก์ษิเณ ทัก์ษิณาปถห์ ฯ |
ต่อโพ้นประเทศอัน |
ไกลลิบ แม่เอย |
เดินสู่ทักษิณด้าว |
ทักษิณ ฯ |
๏ เอตัท์ วาก๎ยํ นโล ราชา |
ทมยัน์ตึ สมาหิตห์ |
๏ ภูมินทร์นลราช |
ตรัสประภาษเช่นนี้ |
เพื่อหวังประโยชน์ชี้ |
ช่องให้ทมยัน ตีนา |
อุวาจาสก๎ฤท์ อาร๎ต์โต หิ ไภมีม์ อุท์ทิศ๎ย ฯ |
|
๏ ทรงธรรม์เธอชี้ทาง |
แด่นางลูกภีมะแก้ว |
ชี้ทางหนหนึ่งแล้ว |
บอกซ้ำอีกหน ฯ |
ตตห์ ศา วาศ๎ปกลยา |
วาจา ทุห์เขน กร๎ษิตา |
๏ นฤมลแสนโศกสร้อย |
สุรเสียงละห้อย |
สระอื้นหมองศรี |
|
อุวาจ ทมยัน์ตี ตํ |
ไนษธํ กรุณํ วจห์ ฯ |
๏ ทมยันตีนอบเกล้า |
ทูลจอมนิษัธเจ้า |
ชัดถ้อยแถลงไข ฯ |
|
๏ อุเท๎วชเต เม ห๎ฤทยํ |
สีทัน์ต๎ยังคานิ สร๎วสห์ |
๏ อ้าใจเทวศเพี้ยง |
ภินท์พัง พระเอย |
ตัวก็สั่นเทิ้มดัง |
จับไข้ |
ตว ปาร๎ถิว สํกัล๎ปํ |
จิน์ตยัน์ต๎ยาห์ ปุนห์ ปุนห์ |
อกกรมระบมฟัง |
พระตรัส |
ยิ่งตรัสยิ่งหม่นไหม้ |
อกเพี้ยงเพลิงเรือง |
ห๎ฤตราช๎ยํ ห๎ฤตท๎รว๎ยํ |
วิวัส๎ต๎รํ ก๎ษุต์ต๎ฤศัน๎วิตัม์ |
๏ เสียเมืองเสียทรัพย์แม้ |
ผ้าทรง หมดแล |
ซํ้าอดเจียนพระองค์ |
จักม้วย |
กถัม์ อุต์ส๎ฤช๎ย คัจ์เฉยัม์ |
อหํ ต๎วาง นิร๎ชเน วเน |
จะทิ้งพระเดินดง |
แดนเถื่อน เดียวฤๅ |
ข้าจะมิไปด้วย |
เพื่อนท้าวเธอไฉน |
ศ๎ราน์ตัส๎ย เต ก๎ษุธาร๎ต์ตัส๎ย |
จิน์ตยานัส๎ย ตัต์ สุขัม์ |
๏ ยามไร้โภชนะทั้ง |
ทนทุกข์ |
หวลคิดเมื่อยามสุข |
เพื่อนท้าว |
วเน โฆร มหาราช |
นาศยิษ๎ยาม๎ยหํ ก๎ลมัม์ |
ยามพระจะจำบุก |
ไพรท่อง เถื่อนนา |
เมียจะตามทุกก้าว |
ปลอบไท้ทูลหัว |
น จ ภาร๎ยาสมํ กิญ์จิท์ |
วิท๎ยเต ภิษชาม์ มตัม์ |
เอาษธํ สร๎วทุห์เขษุ |
สัต๎ยัม์ เอตัท์ พ๎รวีมิ เต ฯ |
๏ ยามผัวเปนทุกข์เศร้า |
โศกศัลย์ |
เภษัชโอสถอัน |
วิเศษแล้ |
ไป่สู้มิ่งเมียขวัญ |
กลอยจิต ได้เลย |
แพทย์ฉลาดรู้แท้ |
ดั่งนี้สัตยา ฯ |
นล อุวาจ ๏ ฟังนารีรัตน์เว้า |
จึ่งพระนลผ่านเผ้า |
ตอบถ้อยแจ่มจันทร์ ฯ |
|
๏ เอวัม์ เอตัท์ ยถาต์ถ ต๎วํ |
ทมยัน์ตี สุมัธ๎ยเม |
๏ ทมยันตีแน่งน้อย |
กลอยใจ พี่อา |
หล่อนกล่าวพี่เห็นจริง |
แน่แล้ว |
นาส๎ติ ภาร๎ยาสมัม์ มิต๎รํ |
นรัส๎ยาร๎ต์ตัส๎ย เภษชัม์ |
เภษัชประเสริฐไหน |
ดับทุกข์ ได้ฮือ |
หาเทียบเทียมเมียแก้ว |
ไป่มี |
น จาหํ ต๎ยัก์ตุกามัส๎ ต๎วาง |
กิมร๎ถัม์ ภีรุ ศังกเส |
๏ อ้าศรีพี่จักทิ้ง |
นฤมล ได้ฤๅ |
เจ้าอย่าได้สงกา |
สักเทื้อ |
ต๎ยเชยัม์ อหัม์ อาต๎มานํ |
น ไจวํ ต๎วาม์ อนิน์ทิเต ฯ |
พี่นี้จะทิ้งตน |
ได้อยู่ นาแม่ |
แต่จะทิ้งนิ่มเนื้อ |
ไม่เลย ฯ |
ทมยัน์ตี อุวาจ ๏ ทรามเชยจึ่งนอบเกล้า |
เฉลยพจน์พระผ่านเผ้า |
พิระผู้ภรรดา ฯ |
|
๏ ยทิ มาง ต๎วัม์ มหาราช |
น วิหาตุม์ อิเหจ์ฉสิ |
๏ แม้มหาราชเจ้า |
เอนดู ข้านา |
จะไม่ทิ้งกลางผลู |
เวิกว้าง |
ตัต์ กิมร๎ถํ วิทร๎ภาณาม์ |
ปัน์ถาห์ สมุปทิษ๎ยเต |
เหตุไฉนจึ่งพระภู |
ธรนาถ |
หมั่นบอกวิถีกว้าง |
สู่แคว้นแดนวิทรรภ์ |
อไวมิ จาหํ น๎ฤปเต น ตุ |
มาง ต๎ยัก์ตุม์ อร๎หสิ |
๏ อันองค์นฤเบศร์ไซ้ร |
เมตตา ยิ่งแฮ |
จะเจตน์ทิ้งภรรยา |
ไป่ได้ |
เจตสา ต๎วปก๎ฤษ๎เฏน |
มาง ต๎ยเชถา มหีปเต |
หากจิตพระราชา |
คลุ้มคลั่ง นั้นแล |
จึ่งจะทอดทิ้งให้ |
ละห้อยกลางผลู |
ปันถานํ หิ มมาภีก์ษ๎ณัม์ |
อาข๎ยาสิ จ นโรต์ตม |
๏ ดูสิพระเฝ้าบอก |
ทางสถล |
ไฉนพระผู้มิ่งคน |
หมั่นชี้ |
อโตนิมิต์ตํ โศกัม์ เม |
วร๎ธยสยมโรปม |
โอ้พระปิ่นสากล |
สมมติเทพ |
ข้าโศกอยู่เช่นนี้ |
โศกซ้ำฤๅหาย |
ยทิ จายัม์ อภิป๎รายส๎ |
ตว ช๎ญาตีน์ ว๎รเชท์ อิติ |
๏ อภิปรายพระผ่านเผ้า |
ภูมินาถ ตรัสนา |
ว่าจุ่งไปสู่ญาติ |
แห่งข้า |
สหิตาว์ เอว คัจ์ฉาโว |
วิทร๎ภาน์ ยทิ มัน๎ยเส |
ข้ายอมจะลีลาศ |
ตามสั่ง พระเอย |
ต่อเมื่อพระบ่ายหน้า |
สู่แคว้นแดนวิทรรภ์ |
วิทร๎ภราชัส๎ ตัต๎ร ต๎วาง |
ปูชยิษ๎ยติ มานท |
๏ จอมขัณฑ์จักรับท้าว |
ด้วยดี แน่นา |
พระก็ตอบแทนที |
ถูกต้อง |
เตน ต๎วัม์ ปูชิโต ราชัน์ |
สุขํ วัต์ส๎ยสิ โน ค๎ฤเห ฯ |
พระจะเพิ่มสุขี |
สมยศ พระฮา |
เนาอยู่คฤหาสน์ห้อง |
แห่งข้าเกษมสานต์ ฯ |
๏ เรื่องพระนลสรรคที่ ๙ ดังนี้ ฯ