๏ อุต์ส๎ฤช๎ย ทมยัน์ตึ ตุ นโล ราชา ๒๘๏ ฝ่ายนลบดี จากทมยันตี มีจิตร้าวราญ ทุกข์ร้อนรอนทรวง เปนห่วงเยาวมาลย์ รีบเข้าไพรสาณฑ์ เพื่อตัดอาไลย ๏ เดินไปมิช้า องค์พระราชา ก็แลเห็นไฟ แรงร้อนรุ่งโรจน์ ช่วงโชติแสงใส เปลวเพลิงเริงใหญ่ ในพนาลี ๏ ได้ยินเสียงร้อง อึกระทึกกึกก้อง จากกองอัคคี เสียงเหมือนคนเรา ถูกเผาและมี ทุกข์ท่วมทวี เหลือที่จะทน ๏ อาภิธาว นเลต๎ยุจ์ไจห์ ๑๖๏ โอย ๆ เร็วเถิดพระนล ฟังเสียงเพียงคน ที่ร้อนฤเหลือพรรณนา ๏ ปุณ๎ยโศ๎ลเกติ จาสก๎ฤต ๏ อีกร้องก้องราวอรัณยา เรียกองค์ราชา อ้าบุญโศลกฦๅไชย ๏ มา ไภร์ อิติ นลัศ๎ โจก์ต๎วา ๏ พระนลจึ่งตอบคำไป สำเนียงเสียงใส อย่ากลัวจะช่วยทันที ๏ มัธ๎ยัม์ อัค๎เนห์ ป๎รวิษ๎ยตัม์ ๏ ตรัสพลางทางพระภูมี ก็รีบจรลี เข้ากลางที่เพลิงเริงร้อน ๏ ททร๎ศ นาคราชานํ ศยานํ กุณ์ฑลีก๎ฤตํ ๒๘๏ ที่กลางเพลิงกาจ เห็นนาคราช อันใกล้ไฟฟอน กายขดเปนวง ทั่วองค์เหลือร้อน ปิ้มว่าจะมรณ บ่อาจหนีไป ๏ ส นาคห์ ป๎ราญ์ชลิร์ ภูต๎วา เวปมาโน นลํ ตทา อุวาจ ๏ กายนาคนั้นสั่น เพราะเกรงชีวัน จะต้องบรรไลย กราบลงตรงบาท นลราชฦๅไชย แล้วนาคจึ่งไข ขานข้อกิจจา ฯ
มาง วิท์ธิ ราชัน์ นาคํ กร๎โกฏกํ น๎ฤป |
|
๑๒๏ ดนูนี้นะกรรโก |
ฏะโกรคสุราชา |
ประณตแทบพระบาทา |
พระทรงภพมหิทธี |
มยา ป๎รลัพ์โธ มหร๎ษิร์ นารทห์ ส มหาตปาห์ |
|
๏ ประมาทองค์พระนารท |
มหาพรตมหรรษี |
ดนูหลอกพระโยคี |
เพราะว่าเหิมอหังการ |
เตน มัน๎ยุปรีเตน ศัก์โตส๎มิ มนุชาธิปห์ |
|
๏ มุนีเธอก็ขุ่นแค้น |
พิโรธแสนจะห้าวหาญ |
ธสาปข้าฤช้านาน |
ทุเรศแท้พระจอมคน |
ติษ์ฐ ต๎วํ ส๎ถาวร อิว ยาวเทว นล ก๎วจิต์ |
|
๏ ธสาปให้สถิตนิ่ง |
บ่ให้ติงกระดิกตน |
กระทั่งองค์นรินทร์นล |
จะเดินผ่านพนานต์มา |
อิโต เนตา หิ ตัต๎ร ต๎วํ ศาปาท์ โมก์ษ๎ยสิ มัต์ก๎ฤตาต์ |
|
๏ ณเมื่อองค์พระทรงคุณ |
ธการุญและช่วยพา |
ณเมื่อนั้นและตูข้า |
จะพ้นสาปสราญรมย์ |
ตัส๎ย ศาปาท์ น ศัก์โตส๎มิ ปทาท์ วิจลิตุม์ ปทัม์ |
|
๏ ก็อำนาจณคำแช่ง |
ฤรุนแรงทุโรดม |
และคำสาปประสิทธิ์สม |
ดนูนิ่งณกลางไพร |
อุปเทก์ษ๎ยามิ เต เศ๎รยัส๎ ต๎ราตุม์ อร๎หติ มาม์ ภวาน์ |
|
๏ ผิราชันธโปรดด้วย |
และทรงช่วยฤสมใจ |
จะตอบแทนพระคุณไท้ |
และช่วยให้ธหื่นหรรษ์ |
สขา จ เต ภวิษ๎ยามิ มัต์สโม นาส๎ติ ปัน์นคห์ |
|
๏ จะเปนมิตระดีแสน |
จะทดแทนคุณานันต์ |
คณานาคะทั้งนั้น |
มิมีสู้ดนูเดียว |
ลฆุศ๎จ เต ภวิษ๎ยามิ ศีฆ๎รัม์ อาทาย คัจ์ฉ มาม์ ฯ |
|
๏ จะทำตัวฤเหลือเบา |
พระผ่านเผ้ามิต้องเฉลียว |
พระหัดถ์เพียงพระหัดถ์เดียว |
ก็อาจยกดนูไหว ฯ |
๏ เอวัมํ อุก์ต๎วา ส นาเคน์โท๎ร พภูวางคุษ๎ฐมาตรกห์ |
|
๒๘๏ พอขาดวาจา จึ่งนาคราชา ผู้เรืองฤทธิไกร สำแดงแผลงฤทธิ์ นิมิตร์ตัวไซ้ร ให้ย่อมลงไป เพียงเท่าอังคุษฐ์ ๏ จึ่งนลนเรนทร์ หยิบตัวนาเคนทร์ ซึ่งเบาที่สุด ออกพ้นจากเพลิง เถกิงวรุตม์ ง่ายดายประดุจ ยกก้อนสำลี ๏ พานาคราช มาที่อากาศ เย็นโล่งโปร่งดี ถึงที่อันว่าง ห่างเปลวอัคคี พ้นภัยไม่มี อันตรายา ๏ พอพระจะวาง ลงที่ระหว่าง กลางวันมรรคา จึ่งกรรโกฎก อุรคราชา เผยพจนา แด่พระภูธร ฯ
๏ ปทานิ คณยัน์ คัจ์ฉ ส๎วานิ ไนษธ กานิจิต์ |
|
๑๒๏ พระจงค่อยลิลาศไป |
เถอะท้าวไนษะเธศร |
และเมื่อยามเสด็จจร |
พระจงนับนะย่างไป |
ตัต๎ร เตหัม์ มหาพาโห เศ๎รโย ธาส๎ยามิ ยัต์ ปรัม์ |
|
๏ กะตัญญูณราชา |
มหาพาหุทรงไชย |
จะตอบแทนถวายให้ |
ประสิทธิ์สิ้นณจินดา ฯ |
๏ ตตห์ สํข๎ยาตุม์ อารัพ์ธัม์ อทศัท์ ทศเม ปเท ๒๘๏ ครั้นเธอย่างไป พอบรรจบได้ สิบขุมบาทา จึ่งนาคราช เก่งกาจหนักหนา กัดพระราชา มิทันรู้ดี ๏ พอนาคราช กัดภูวนาถ บ่มิช้าที พระรูปราชัน อันเปล่งปลั่งศรี ก็กลายจากดี เปนรูปเลวทราม ๏ พระนลภูวนัย พะวงสงไสย บ่ได้ทราบความ ยืนพิศดูองค์ รูปทรงอร่าม กลับกลายหายงาม ฉนี้ฉันใด ๏ ฝ่ายว่านาคินทร์ กลับกลายกายิน จากรูปคนไป เปนรูปอย่างงู แลดูภูวนัย เห็นเธอสงไสย ใคร่รู้เหตุการณ์ ๏ จึ่งกรรโกฎก ภุชงคนายก ทูลพระภูบาล ด้วยมธุรส สุพจมาน แจ่มแจ้งแห่งสาร ถี่ถ้วนมวลมี ฯ
๏ มยา เตน์ตร๎หิตํ รูปํ น ต๎วํ วิท๎ยุร์ ชนา อิติ |
|
๑๒๏ พระรูปทรงธแผกผิด |
ก็เพื่อพิษดนูนี้ |
ประสงค์ให้ชนาชี |
มิรู้จักพระทรงธรรม์ |
ยัต์ ก๎ฤเต จาสิ นิก๎ฤโต ทุห์เขน มหตา นล |
|
๏ และผู้ใดนะใจโหด |
ประสาธโทษฤทุกข์สรรพ์ |
ทะลายศุขพระนลอัน |
มหายศะฦๅสาย |
วิเษณ ส มทีเยน ต๎วยิ ทุห์ขํ นิวัต์ส๎ยติ |
|
๏ จะร้อนกายและร้อนจิต |
เพราะเหตุพิษดนูร้าย |
จะให้ทุกข์มิวางวาย |
มโนกลุ้มและรุมผลาญ |
วิเษณ สํว๎ฤไต๎ร์ คาไตรร์ ยาวัต์ ต๎วาง นวิโมก์ษ๎ยติ |
|
๏ ณตราบใดพระบุญโศลก |
มิพ้นโศกวิโมกษ์พาล |
ณตราบนั้นปิศาจหาญ |
มิพ้นพิษดนูไป |
ตาวัต์ ต๎วยิ มหาราช ทุห์ขํ ไว ส นิวัต์ส๎ยติ |
|
๏ และตราบใดจะสิงอยู่ |
ณจิตภูธเรศร์ไท |
ก็ตราบนั้นและมันไซ้ร |
จะต้องทนทุเวทนา |
อนาคา เยน นิก๎ฤตัส๎ ต๎วัม์ อนร๎โห ชนาธิป |
|
โก๎รธาท์ อสูยยิต๎วา ตํ รัก์ษา เม ภวตห์ ก๎ฤตา |
|
๏ และผีใดทนงหาญ |
ทะลายศานติราชา |
ผิถูกแช่งมิทันช้า |
จะช่วยเธอปะลาศภัย |
น เต ภยํ นรว๎ยาฆ๎ร ทํษ๎ฏ๎ริภ๎ยห์ ศต๎รุโตปิ วา |
|
๏ สมิงมิ่งมนุษเก่ง |
บ่ต้องเกรงณสิ่งใด |
ฤหมูป่ากระเหิมไพร |
ฤข้าศึกกระเหิมราญ |
พ๎รห๎มร๎ษิภ๎ยัศ๎จ ภวิตา มัต์ป๎รสาทาท์ นราธิป |
|
๏ มิต้องเกรงพระฤๅษี |
และเหล่าชีทิชาจารย์ |
เพราะเหตุพิษดะนูศาน |
ติรักษานรินทร |
ราชัน์ วิษนิมิต์ตา จ น เต ปีฑา ภวิษ๎ยติ |
|
สํค๎ราเมษุ จ ราเชน์ท๎ร ศัศ๎วัช์ ชยัม์ อวาป์ส๎ยสิ |
|
๏ ก็แรงพิษนิมิตท่าน |
มิเผาผลาญบดีศร |
และยามยุทธะนากร |
จะมีไชยกะไพรี |
คัจ์ฉ ราชัน์ อิตห์ สูโต วาหุโกหมิติ พ๎รุวัน์ |
|
๏ พระแปลงนามะวาหุก |
จะพ้นทุกข์ทวีศรี |
และเปนสาระถีมี |
วิชาอัศวะโกศล |
สมีปํ ฤตุปร๎ณัส๎ย ส หิ เวทาก์ษไนปุณัม์ |
|
๏ เสด็จเฝ้าพระราชัน |
ฤตูบรรณะจุมพล |
ธรอบรู้วิเศษกล |
สะกาเล่นฤชำนาญ |
อโยธ๎ยาง นครึ รัม๎ยาม์ อัท๎ย ไว นิษเธศ๎วร |
|
ส เตก์ษห๎ฤทยํ ทาตา ราชาศ๎วห๎ฤทเยน ไว |
|
๏ อโยธยาฤรมเยศร์ |
พระภูเบศร์จะทรงสราญ |
วิชาดวดสะกาชาญ |
วิชาม้าสิแลกกัน |
อิก์ษ๎วากุกุลชห์ ศ๎รีมาน์ มิต๎รํ ไจว ภวิษ๎ยติ |
|
๏ พระอิกษวากุกุลชา |
ติทรงอานุภาวัน |
จะเปนมิตระสัมพัน |
ธะเลิศล้วนจะควรถวิล |
ภวิษ๎ยสิ ยทาก์ษัช๎ญ เศ๎รยสา โยก์ษ๎ยเส ตทา |
|
๏ ณเมื่อใดพระเชี่ยวชาญ |
สะกาการฤสมจินต์ |
ณเมื่อนั้นพระภูมินทร์ |
จะสิ้นทุกข์สุขารมย์ |
สเมษ๎ยสิ จ ทาไรส๎ ต๎วัม์ มา ส๎ม โศเก มนห์ ก๎ฤถาห์ |
|
๏ จะได้พบพระชายา |
สิเนหาสินิทชม |
พระองค์คงจะได้สม |
พระไทยถ้วนมิควรศัลย์ |
ราช๎เยน ตนยาภ๎ยาง จ สัต๎ยัม์ เอตัท์ พ๎รวีมิ เต |
|
๏ จะได้รัชชะคืนครอง |
จะพบสองดนัยพลัน |
ฉนี้แน่นะทรงธรรม์ |
ดนูทูลมิแสร้งเสริม |
ส๎วรูปํ จ ยทา ท๎รัษ๎ฏุม์ อิจ์เฉถาส๎ ต๎วํ นราธิป |
|
สํส๎มรตว๎ยัส๎ ตทา เตหํ วาสัศ๎เจทํ นิวาสเยห์ |
|
๏ ณบัดใดพระไทยจง |
จะดำรงพระรูปเดิม |
ระฦกถึงดนูเพิ่ม |
พระไทยเศกสะพัตร์นี้ |
อเนน วาสสาจ์ฉัน์นห์ ส๎วรูปัม์ ป๎รติปัต์ส๎ยเส ฯ |
|
๏ ณเมื่อห่มสะพัตร์ฉับ |
ก็คงกลับวรินทรีย์ |
พระรูปเดิมเฉลิมศรี |
มิได้แผกฤผิดไป ฯ |
๏ เการว ๒๘๏ ดูกรทรงภพ ผู้แก้วโกรพ ธรรมาธิปตัย ถึงเธอลำบาก ยากเย็นเข็ญใจ ควรอดทนได้ ดังเยี่ยงพระนล ๏ อิต๎ยุก์ต๎วา ป๎รทเทา ตัส๎ไม ทิว๎ยํ วาโสยุคํ ตทา ๏ เราจะแถลง ถ้อยคำสำแดง พจนานุสนธิ์ ภุชงค์พูดแล้ว ผ่องแผ้วกะมล ยื่นให้พระนล ซึ่งผ้าทิพสอง ๏ พระนลราชา ก็เปรมปรีดา รับผ้าเรืองรอง ทั้งเธอจดจำ ถ้อยคำทั้งผอง อันนาคนั้นปอง กล่าวแล้วด้วยดี ๏ ฝ่ายนาคราช พ้นภัยร้ายกาจ เกษมเปรมปรีดิ์ จึ่งบังคมลา นราธิบดี หายไปกับที่ ต่อหน้าภูบาล นั้นแล ฯ
๏ เรื่องพระนลสวรรคที่ ๑๔ ดังนี้ ฯ