โรตารี่ในประเทศเยอรมัน

​โรตารี่เป็นสมาคมซึ่งแผ่ทั่ว ๆ ไปในโลกแทบจะทุกประเทศมีโรตารี่สโมสร บางประเทศมีหลายสโมสร บางประเทศมีจำนวนสิบแลจำนวนร้อยสโมสร กระจายกันไปในท้องที่ต่าง ๆ สโมสรเหล่านั้นเป็นสมาชิกของสมาคมกลาง เรียกว่า โรตารี่อินเตอรเนชั่นนัล จึงถือว่าเป็นพวกเดียวกัน มีติดต่อถึงกันได้ทั่วโลก สมาชิกของสโมสรโรตารี่ในกรุงเทพนี้ ถ้าไปในประเทศใดหรือท้องที่ใดที่มีสโมสรโรตารี่ ก็เข้าร่วมประชุมแลกินอาหารกับเขาได้ แต่ต้องมีหนังสือสำคัญจากสโมสรของเราติดตัวไป แสดงว่าเป็นสมาชิกโรตารี่จริง มิใช่แอบอ้างเข้าไป กรรมการ​สโมสรโน้นเมื่อเขาได้จดชื่อสมาชิกของเราไว้แล้ว เขาก็เขียนจดหมายบอกมาถึงกรรมการสโมสรในกรุงเทพ การที่จะมีคนแอบอ้างเข้าไปว่า เป็นสมาชิกโรตารี่จากประเทศอื่นนั้น จะป้องกันทีเดียวก็คงจะไม่ได้ แต่การที่เขียนบอกไปถึงสโมสรของผู้ไปนั้น ย่อมเป็นการสอบได้ทางหนึ่ง เป็นการป้องกันในภายหน้า มิให้ผู้แอบอ้างทำบ่อยนัก

สมาชิกโรตารี่ที่แปลกหน้าเข้าไปในประเทศอื่น ถ้ายังไม่รู้จักกับใครในที่นั้น ก็ได้คนรู้จักทันที ย่อมจะเป็นประโยชน์ส่วนหนึ่ง

ความมุ่งหมายสำคัญของโรตารี่ข้อหนึ่ง ก็คือบำรุงไมตรีระหว่างประเทศ เคยมีตัวอย่างที่สองประเทศในอเมริกาใต้ขัดใจกันในเรื่องการค้าขาย ต่างฝ่ายก็ก่อกำแพงภาษีกั้นทางกัน เลยเป็นเหตุให้เกิดความเสื่อมด้วยกันทั้งสองข้าง แลราษฎรทั้งสองฝ่ายก็เกิดเกลียดหน้ากันขึ้น แต่พวกโรตารี่ทั้งสองประเทศมิได้เป็นเช่นนั้น จึงแต่งสมาชิกที่เป็นผู้ใหญ่ในสโมสร แลเป็นผู้ใหญ่ในการค้าขายไปพบแลสนทนากัน หาทางที่จะปลดเปลื้องความเสียหายทั้งสองประเทศ คนทั้งสอง​พวกนั้นเจรจาเป็นที่เข้าใจกันดี ครั้นกลับไปบ้านเมืองของตน ต่างฝ่ายต่างร้องเรียนต่อรัฐบาลให้เห็นประโยชน์ในการที่จะ รื้อกำแพงภาษีลงเสีย ในที่สุดก็เป็นอันได้รื้อลง แลการแลกเปลี่ยนสินค้าก็ดำเนินได้สดวกดังแต่ก่อน

เกาวนาโรตารี่คนหนึ่งได้เล่าให้ผู้เขียนฟังว่า เมื่อประเทศสองประเทศในอเมริกาทำสงครามกัน โรตารี่ทั้งสองฝ่ายได้นัดพบปรึกษากัน แล้วกลับไปร้องเรียนต่อรัฐบาลทั้งสองฝ่าย จนในที่สุดเลิกสงครามกันได้ เรื่องหลังนี้ผู้เขียนไม่เคยได้พบในหนังสือ แต่ได้ยินจากปากเกาวนาแห่งโรตารี่ดิสตฺริกต์นำเบอร์ ๘๐ เมื่อท่านผู้นั้นกลับมาจากไปประชุมใหญ่ของโรตารี่อินเตอร์เนชันนัล

เมื่อ ๒-๓ เดือนมานี้ พวกโรตารี่ในประเทศอังกฤษ ได้เชิญพวกโรตารี่ในประเทศเยอรมัน ให้ส่งลูกไปเที่ยวเมืองอังกฤษ พวกโรตารี่อังกฤษรับดูแลเด็กเยอรมันเหล่านั้น แลส่งแยกกันไปอยู่ตามบ้านของพวกโรตารี่อังกฤษ ปะปนกับลูกหลานของเขา เมื่อเด็กเยอรมันกลับไปบ้านเมืองของตนแล้ว พวกโรตารี่เยอรมันก็เชิญเด็กอังกฤษไปเป็นการตอบ​แทน แลช่วยดูแลเช่นเดียวกัน ก็ดูเป็นการเผื่อแผ่กันดีอยู่

แต่ผู้เขียนได้อ่านในหนังสือพิมพ์ยุโรปที่มาเมล์นี้ (ก.ย. พ.ศ. ๒๔๘๐) บัดนี้โรตารี่ในประเทศเยอรมันจะสิ้นอายุเสียแล้ว เพราะชมรมนาซีได้ออกบัญญัติว่า ตั้งแต่ปลายเดือนธันวาคมไป มิให้สมาชิกของชมรมนาซีเป็นสมาชิกโรตารี่เป็นอันขาด การปกครองในประเทศเยอรมัน เป็นการปกครองของชมรมนาซี ซึ่งมีแฮร์ฮิตเล่อร์เป็นหัวหน้า ชมรมการเมืองอื่น รัฐบาลไม่ยอมให้ตั้ง เพราะฉะนั้นการปกครองประเทศจึงเป็นการปกครองของชมรม ๆ เดียว แลเมื่อชมรมนาซีเอาดินหม้อป้ายโรตารี่ โรตารี่ก็อยู่ไปไม่ได้

หลักของโรตารี่มีข้อหนึ่ง ว่าไม่เกี่ยวกับการเมืองเลย แลจะทำอะไรก็เปิดเผยทั้งนั้น โรตารี่ในประเทศเยอรมันมีชีวิตยืนมานานกว่าลูกเสือ สหกรณ์แลฟรีเมซัน ซึ่งถูกห้ามไปนานแล้วทั้งนั้น

เหตุที่โรตารี่ในประเทศเยอรมันจะต้องตายนี้ กล่าวตามคำชี้แจงของเจ้าพนักงานผู้ใหญ่ในชมรมนาซีว่า เป็นเพราะโรตารี่ไม่รังเกียจพวกยิว แลทั้งพวกฟรีเมซันซึ่งถูกสั่ง​เลิกสมาคมหมดแล้วนั้น ก็พากันไปเข้าเป็นสมาชิกโรตารี่เป็นอันมาก อีกประการหนึ่ง โรตารี่เป็นของซึ่งกระจายไปทั่วโลก สโมสรในประเทศต่าง ๆ รวมกันเป็นดิสตฺริกต์ซึ่งมีเกาวนาเป็นหัวหน้า แลเกาวนารวมกันเป็นผู้เลือกเปรสิเด็นต์ ผู้เป็นนายใหญ่ของโรตารี่ เหตุฉะนี้สโมสรโรตารี่ในประเทศเยอรมัน อาจต้องปฏิบัติคำสั่งของชาวต่างประเทศ ผู้ได้รับเลือกเป็นเปรสิเด็นต์ อันเป็นคำสั่งซึ่งอาจไม่เป็นไปดีเพื่อประโยชน์แก่เยอรมันก็ได้