๓
ทำไมข้าพเจ้าจึงมาพูดถึงจางหลินกับจวนฟาง? คนทั้งสองนี้เกี่ยวข้องกับข้าพเจ้าอย่างไร?
เมื่อระลึกถึงภาพของชีวิตในปักกิ่งทุกครั้ง จางหลินกับจวนฟางมักปรากฏตัวให้เห็นอยู่ด้วยเสมอ ข้าพเจ้าไม่อาจลืมเสียได้ว่า คนทั้งสองได้มอบความไว้วางใจในไมตรีจิตมิตรภาพให้แก่ข้าพเจ้าเพียงไร ชีวิตของจางหลินเป็นชีวิตที่ข้าพเจ้าจำเป็นต้องบันทึกไว้ในสมุดแห่งความหลัง เพราะเป็นชีวิตที่ตราตรึงความรู้สึกบางประการไว้ในส่วนลึกของดวงใจข้าพเจ้าไม่น้อยกว่าชีวิตของวารยา ราเนฟสกายา ท่านคงประหลาดใจที่ทำไมข้าพเจ้าจึงเที่ยวเก็บเอาชีวิตของคนนั้นคนนี้มาบันทึกไว้ในสมุด ซึ่งเป็นสมบัติอันมีค่าชิ้นเดียวของข้าพเจ้านี้ ข้าพเจ้าไม่ได้บอกท่านดอกหรือ ว่าชีวิตของคนในโลกอันไร้ความเที่ยงแท้แน่นอนนี้ เป็นบทเรียนอันประเสริฐเลิศค่าที่สอนให้เรารู้จักค่าของคน รู้จักอดทนต่อความทุกข์ยากและความผิดหวังทั้งหลาย ชีวิตของมนุษย์เป็นเครื่องเปรียบเทียบให้เราแลเห็นความดีกับความชั่ว........เป็นเครื่องช่วยให้เราตัดสินได้ว่า เวลานี้โลกมนุษย์ดีขึ้นหรือเลวลง........เป็นประจักษ์พยานที่แสดงให้เห็นอย่างชัดแจ้งว่า สมัยหินที่เราคิดไว้ว่าได้ทอดทิ้งไว้เบื้องหลังอย่างไกลสุดลูกหูลูกตานั้น ความจริงได้อยู่ห่างจากสมัยของเราแค่ไหน ชีวิตของวารยา ราเนฟสกายา ได้เตือนให้ข้าพเจ้าตั้งตนอยู่ในความไม่ประมาท วารยาสอนข้าพเจ้าว่า เราจะไม่ขอความยุติธรรมจากชีวิตเป็นอันขาด สำหรับจางหลินและจวนฟาง ชีวิตของเขาทั้งสองก็ได้สอนข้าพเจ้าเหมือนกันว่า การทำความดีไม่ใช่สิ่งเดียวที่โลกต้องการ การทำความชั่วบางครั้งดีกว่าการทำความดีเสียอีก ข้าพเจ้าแทบไม่เข้าใจว่าความดีกับความชั่วนี้คืออะไรกันแน่ เราจะตั้งทฤษฎีขึ้นได้ไหมว่า ความดีคืออะไรและความชั่วคืออะไร ข้าพเจ้าเคยคิดว่าบางทีการทำความดีอาจจะต้องการจังหวะบ้างดอกกระมัง ผลดีจึงจะเกิดแก่ผู้กระทำ ถ้าความคิดเช่นนี้เป็นของถูกต้อง ทฤษฎีอันแท้จริงของความดี ก็ย่อมจะวางใจไม่ได้ เพราะความดีไม่ใช่ ความจริง เสียแล้ว ในกรณีเช่นนี้ ความดีก็คือพฤติการณ์อันหนึ่งที่ต้องปฏิบัติตามสมัยเวลา ผลดีจึงจะสนองแก่ผู้กระทำ อย่างไรก็ตาม ข้าพเจ้าเชื่อแล้วละว่าจังหวะเวลาเป็นของสำคัญ ทุกสิ่งทุกอย่างต้องการจังหวะเวลาทั้งสิ้น ความไพเราะของดนตรีจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะจังหวะ นี่คือความเป็นจริงของชีวิต–ความเป็นจริงที่เราจะหลีกเลี่ยงเสียมิได้ ก็ดีแล้วนี่ท่าน ที่ชีวิตคนควรจะมีจังหวะ ผู้ใดไม่รู้จักจังหวะ ก็ต้องปล่อยให้เขางมงายอยู่ในความโง่อย่างน่าสงสาร ช่วยอะไรกันไม่ได้ดอก ข้าพเจ้าคิดว่าข้าพเจ้ารู้จักจังหวะบ้างแล้ว มันเป็นเรื่องที่ควรหัวเราะด้วยความเศร้าไม่ใช่หรือ ท่านผู้เจริญทั้งหลาย?
ชีวิตของจางหลินเป็นชีวิตที่ข้าพเจ้าต้องจดจำไว้ในส่วนลึกของหัวใจ ทั้งนี้ก็เพราะว่าจางหลินเป็นคนดีที่โลกไม่ต้องการ เขาเป็นคนที่ไม่รู้จักจังหวะ เขาเป็นคนโง่ที่น่าสงสารที่สุดในโลก!
