บทที่ ๒๕

นางกำนัลดีใจจะได้ตามเสด็จ

ต่อบทร้อง “ทั่วทุกนางในพระกำนัล” หน้า ๔๗

ดูเหมือนไม่ได้ร้องบท ใช้เจรจาแทนทีเดียว
(นางยาหยา นางมลาหรอ สองคนเดินกรอกันออกมา)

ยาหยา ฉันละอย่านึกเลยว่าจะทุกข์ มิไยว่าไปไย จริงจริงนะแม่มลาหรอ ฉันไม่เสกสรรว่าดอก สัญชาติคนเราละมันเห็นใครดีไม่ได้น้ะ ใจคนเคยคิดริษยาแลเห็นดีก็มันไส้ จริงนะจ๊ะ
มลาหรอ ฉันไม่รู้ไม่ชี้ ฉันจนก็ก้มหน้าจน ไม่ดิ้นไม่รนเข้าริมร้าย รักตัวสงวนตัว เหมือนเขาว่า “รักผ้าสงวนผ้า” ไม่ละแม่ฉันกลัว ท้าวนางเดี๋ยวนี้ท่านไม่ชั่ว ถ้ารู้ตัวว่าเขาพูดพาโลใส่ความจะเอาชะนะก็ต้องอย่าให้เป็นไปตามเขาว่า ฉันละทุกวันนี้ไม่อยากจะพูดจะชอบจะรู้จักกะใคร รู้จักเข้าเขาก็ว่าเป็น_
ยาหยา คนรู้_จักกันจะเป็นไรไป
มลาหรอ อ๋าย ไม่ใช่ เขาว่าเป็น_
ยาหยา คนชอบกันก็จะเป็นไร
มลาหรอ เขาไม่ว่ายังงั้นน่ะสิ เขาว่า ว่า อื้อ_
ยาหยา เราเป็นคู่พูดคู่ปรึกษาปรับทุกข์กัน เขาจะนินทาหล่อน เขาก็ปิดฉันเท่านั้นแหละ
มลาหรอ อุ๊ย หล่อนละก็ ฉันจะพูดละก็มาชิงฉันว่า ฉันว่าเขา_
ยาหยา จะติฉินนินทาว่าคบคนวาสนาน้อย ยังเช่นฉันหรือหล่อน
มลาหรอ ไฮ้ ฉันจะว่าเขาว่าเล่น_
ยาหยา เหมือนลูกเล็กเล็ก จะเล่นอะไรก็ต้องมีเพื่อน เหมือนกะเด็กเด็กหรือจ๊ะ
มลาหรอ เหมือนเด็กก็ดี จะเป็นไรไป กลัวมันจะเชือนไปเหมือนผู้ใหญ่
ยาหยา ก็เหมือนน้องรักพี่ รักกันไม่หาร้ายใส่กันดีก่าที่จะจงชิงจงชัง คอยแช่งคอยตี จริงแม้ละ หล่อนละก็มีแต่_
บุหรง (ขับในโรง) โอ้เวรกรรมทำไว้ไฉนหนอ
ยาหยา เสียงใครร้องอะไรน่ะหึ ดูเหมือนจะจำเสียงได้
มลาหรอ เสียงใครน่ะหล่อน แม่บุหรงหรือ แม่บุหรงมาฉันจะแอบเสียละ
บุหรง (ขับต่อไป) โอ้เวรกรรมทำไว้ไฉนหนอ มาสืบส่อส่งให้ต้องไร้คู่ ส่วนใครใครเขาได้มีที่ชื่นชู เราต้องอยู่คนเดียวเปลี่ยวอุรา ดวงบุหลันพันแสงยังแฝงใกล้ ถึงกระไรเช้าเย็นได้เห็นหน้า แต่ตัวเราเศร้าอับลับไนยนา อนิจากรรมเอ๋ยกรรมช้ำใจจิง
(ถึงคำที่สี่ให้ออกมานอกโรง)
ยาหยา แม่บุหรง บุญของฉันแท้แท้ ไม่ต้องไปหาหล่อนถึงที่ตำหนัก
(กระแอมเรียกนางมลาหรอ นางมลาหรอทำเหมือนเดินมาจากที่อื่น) อ้อ นั่นแม่มลาหรอก็มาหรือ แม่บุหรง แม่มลาหรอไปนั่งเล่นด้วยกันทางโน้นเถอะหล่อน
(นางสองคนนั่ง แต่นางยาหยาไม่ทันจะนั่งลงดี นางยิหวาวิ่งออกมา) อ้าว นั่นแม่ยิหวา แม่ยิหวาวิ่งไปไหนจนไหล่ดั้ง มานั่งที่นี่เถอะหล่อน
ยิหวา อย่าเซ้าซี้น่ะ จะรีบไป
ยาหยา บอกเสียก่อนน่ะ จะไปข้างไหน
ยิหวา จะให้คนออกไปบ้าน จะไม่ทันประตู
ยาหยา ไปทำไม ไปทำไม ไม่บอกให้รู้
ยิหวา จะให้เขาไปเอาปิ่นโตกับหม้อน้ำ จะไปตามเสด็จใช้บล
ยาหยา เมื่อไร ที่ไหน ใครบอก
ยิหวา ฉันได้ยินมาแต่บน อุ๊ยหล่อนอย่าเซ้าซี้ ฉันจะรีบไปนะ ประตูเขาจะปิด จะเอาของเข้ามาไม่ได้ (ไป เข้าโรง)
มลาหรอ แม่ยาหยา แม่ยาหยา แม่ยิหวาหล่อนว่ากะไรเมื่อตะกี้ หูฉันได้ยินว่าจะเสด็จไปใช้บล ถ้าจริงละต๊าย ฉันอายเขาป่น
บุหรง อุ๊ย ฉันดีใจละ ฉันไม่เคยไปสักหน คงจะจริงเหมือนยังในหนังสือว่า ชมนกชมไม้ชมเขาชมสัตว์ป่า
มลาหรอ แม่ยาหยายังไงละหล่อน ทำหน้าสะบาย จะได้ของที่ไหนแต่งตัวน่ะ อายเข้าต๊าย ตาย
ยาหยา เอ็ดตะโรไปน่ะไม่อายเขาหรือเจ้าคะคุณ
(นางบุหงา นางปะหนัน นางบุหลัน ออกจากโรงเดินมา)
บุหรง ดีใจแท้แท้ บุ๊ญบุญ จะร้องละครเสียให้สิ้นลำนำ จะเต้นจะโลดเสียให้สิ้นเพลงรำ ดูดูแม่บุหงา แม่ปะหนัน แม่บุหลัน หล่อนมา หน้าออกบานราวกะดอกชะบา
ยาหยา (จะหนีหน้า) ฉันจะต้องไปสืบ จะเสด็จเมื่อไร
บุหลัน แม่ยาหยา แม่ยาหยา หล่อนอย่าเพ่อไป แม่เจ้าแม่คุณเถอะ ทีนี้อย่าผัดเลย ไม่ได้ ฉันจะต้องใส่ไปตามเสด็จ แม่ปะหนันหล่อนจะซื้อเอาชุดทั้งเม็ด แม่บุหงาหล่อนจะเอากำไล เป็นการร้อนด้วยกันจริงจริง หล่อนอย่านิ่งนอนใจ
ยาหยา แม้ทำราวกะจะเข้าเกาะฉันไปศาลา ประเดี๋ยวเถอะหล่อน ฉันจะไปเอามา
มลาหรอ อ้ายเข็มกลัดอันนั้นน่ะหล่อนเอาไว้ที่ไหน คงจะทำเหมือนกับตุ้มหูแล้วหรือยังไง
ยาหยา อุ๊ย กลุ้มใจนัก เห็นท่านขี่คานหามสามมือรัดก้น ไม่มีความอาย
มลาหรอ อุ๊ยตามแต่หล่อนจะโกรธจะกริ้ว ที่จะให้ฉันนุ่งขี้ริ้วไม่ยอมจนตาย
พุโธ่ผ้าต่วนคุณพ่อซื้อเจ๊กจิ๋วมาให้ใหม่ใหม่ หล่อนก็เอาไปเสียทั้งสามผืน เสื้อจีบอกตัดขึ้นใหม่ใหม่ ใส่ทีเดียวแหละเมื่อวานซืนนี้ หล่อนก็เอาไปเมื่อเช้านี้เอง แล้วก็ยังซ้ำเอาสก๊อดไหม จนหมดตัวแล้วละ พับผ่าซิแม่บุหลัน ครั้งนี้ฉันจนใจจึงต้องว่า
ยาหยา เชิญคุณไปตีกลองร้องฎีกา ท่านจะได้เอาฉันไปข้างนอก ให้เขาตอกขื่อตอกคา
มลาหรอ อุ๊ยหล่อนอย่าประชดนะ ฉันพูดจริงจริง ถ้าแม้นไม่ได้ละฉันไม่นิ่ง
บุหลัน ของหล่อนน่ะแล้วถึงค่อยพูดกัน เดี๋ยวนี้ฉันจะว่าแต่ของของฉัน
ยาหยา แม่คุณเถอะ พรุ่งนี้แต่เช้าฉันจะเอาไปให้
บุหลัน อุ๊ย ท่านจะเสด็จก่อนเช้า ฉันคอยไม่ได้
ยาหยา ถ้ายังงั้นสักครู่ฉันถึงจะเอามา เขายืมไปนอกวัง จริงจริงพับผ่า
บุหลัน ว่าให้แน่นะหล่อน อย่าทำเหมือนแต่ก่อน ครั้งนี้มันร้อนจริงจริง
ยาหยา ยังงั้นฉันจะไปเดี๋ยวนี้ ให้คนวิ่งจี๋ออกไปเอามา
มลาหรอ ก็ของฉันล่ะแม่ยาหยา
ยาหยา ผ่าสิ แม่มลาหรอนี่ก็วุ่นวาย เอาไว้บ่ายบ่ายเถอะฉันจะไปหา
บุหงา ฉันแหละเป็นเข็ดเสียแล้วละ ไม่อยากว่า นึกขึ้นมาละราวกะจะเป็นบ้า
ยาหยา ฉันลาละนะแม่บุหลัน
บุหลัน วันวันนะหล่อน
ยาหยา จ้ะ (เข้าโรง)
บุหงา เออจริงนะแม่ปะหนัน ฉันเป็นทุกข์อยู่อย่างหนึ่งอ้ายเรื่องของกิน
บุหลัน เรื่องนั้นอย่าทุกข์ ฉันรับให้สิ้น ขนมปังที่เรือนก็มี ฉันจะเอาไป ขนมฝรั่งของคุณพี่ให้มามีอยู่ใหม่ใหม่ ลูกไม้แช่อย่างใหม่มาแต่ฟากคะโน้นก็มี เสียดายแต่น้ำแข็งเอาไปไม่ได้ไม่มีที่ กล่องถมใบใหญ่ของเรากินได้สักหกเจ็ดคน พวกเราทั้งหมดอย่าต้องขวายต้องขวน
บุหงา พ้นทุกข์ไปอย่าง แม่บุหลันช่วยปลิดเอาไป ยังแต่นุ่งแต่ห่ม เราจะนัดกันอย่างไร ส้าระบับกะตาดน่ะจะต้องใช้หรือไม่ต้องใช้
ปะหนัน อ๊าว นั่นน่ะเป็นแน่ละ ในวันใช้บล ของเราที่แต่งคราวนี้ก็มีอยู่ด้วยกันแล้วทุกคนทุกคน นั่นก็ต้องมีผ้านุ่ง ต่วนมั่งม่วงมั่งให้หลายหลายสี จะได้นุ่งเวลาละผืน เสื้อแพรใส่กลางวัน เสื้อขาวใส่กลางคืน แต่แพรน่ะเป็นต้องใช้ที่ได้เมื่อวานซืน ดวงจานดวงจักรของฉันได้ไว้ ฉันขึ้นไปช้าไป แม้เกือบจะเสียทีแนะหล่อน เหลืออยู่แต่สองแถบ ฉันฉวยไว้ได้ ใช้นั่นแหละดีหล่อน จะได้ไม่มีที่ไหน หมวกฝรั่งคราวนี้จะต้องเอาไป เข้าทุ่งเข้าป่าท่านเคยให้ใส่
บุหลัน ว่าแต่ทำไมถึงจะเหมือนเหมือนกัน
ปะหนัน อ้ายยังนั้นจนใจฉัน ว่าแต่อะไรของใครขาดอยู่ไม่มีจะได้ช่วยกันหา เที่ยวไขว่เที่ยวคว้าไปตามที ฉันหนักใจอยู่แต่เสื้ออย่างใหม่ของฉันแหละน้อยเต็มที จะตัดใหม่ก็แพงเหลือทน จะต้องรอไปจนเงินกลางปี แม่บุหลันวานซืนนี้หล่อนบอกกะฉันว่า ของหล่อนตัดใหม่มีหลายตัว ถ้าขอยืมใส่ได้บ้างจะยังชั่ว
บุหลัน ถมไป ใหม่ใหม่ อย่ากลัว ยังเย็บค้างอยู่ห้างแบดแมนก็หลายอย่างด้วยกัน ฉันเตือนแหม่มเมื่อตะกี้ แหม่มว่าจะเย็บให้ทัน ถุงตีนแพรคุณพ่อสั่งมาใหม่ใหม่ก็มีเป็นหลายคู่ ถมไปเครื่องนุ่งห่มฉันมีเป็นตู้
มลาหรอ อุ๊ย ยังงั้นละฉันไม่มีธุระอะไร ฉันร้อนใจอยู่แต่เรื่องกันหน้า ฉันไปละนะแม่บุหลัน ฉันจะไปหาคุณป้า
บุหลัน พรุ่งนี้ไม่ได้หรือ จะด่วนไปไหน
มลาหรอ โอ๊ย ไม่ได้หรอกหล่อน ฉันกลัวจะไม่ทัน ถ้าหน้ารกไม่ได้กันละก๊รรม กรรม จะรีบกันเสียวันวัน แล้วจะได้นอนหัวค่ำ จะตื่นแต่เช้า นอนดึกตาจะลึกเต็มที แม่บุหรงไปด้วยกันแมะล่ะหล่อน
บุหรง ไปสิคะ คุณพี่ (นางมลาหรอ นางบุหรง เข้าโรง)
บุหงา อุ๊ย อะไรฉันไม่เป็นทุกข์เหมือนกะของแต่งตัว เขารู้หมดว่าของมี จะไม่แต่งก็กลัว
บุหลัน มีก็ใส่ ทำไมจะไม่แต่ง ฉันขอถาม
บุหงา ฮื้อ คราวนี้ละเป็นแน่ คงเกิดความ คุณแม่รู้ละต๊าย ฉันไม่เป็นคน ท่านคงเข้ามาด่ามาว่าเอาป่น
บุหลัน ทำไม ทำไม บอกฉันเถิดจะได้ช่วยกันคิด
บุหงา ฮื้อ ฮื้อ ฉันเชื่อคนผิด แม่บุหลันไม่ช่วยฉันครั้งนี้ละคงไม่พ้นกรวนพ้นหวาย หล่อนโปรดช่วยไปเอามาไว้ที่หล่อนสักที เบี้ยหวัดหน้าฉันจะจัดให้ดี ตุ้มหูระย้าเพ็ชรหล่อนง้ามงาม คุณแม่ซื้อมาจากห้างยุเลียน เม็ดกลางกล่ำอ่อนแล้วก็เป็นเบรเลียน
บุหลัน เท่านั้นเองดอกหรือ
บุหงา ยังหล่อน ยังสายนาระกาฉันซื้อเองจากรายพันไว้สองร้อยห้าสิบห้า กับแหวนงูนพเก้างูดำอิกสองวง เป็นแหวนใหญ่ นั่นก็แหวนใส่เล่นอิกหลายใบ เรื่องรุงรังเหล่านี้ฉันหาเงินไว้ได้แล้วสิบชั่ง ยังขาดอิกสองชั่งสิบตำลึง ฉันไม่เห็นใคร เห็นแต่หล่อนเป็นที่พึ่ง
บุหลัน เป็นเสร็จอย่าทุกข์ร้อน อย่าพูดมากเสียเวลา ว่าแต่ไปคราวนี้เถอะ ฉันอยากขี่ม้า เมื่อฉันอยู่ที่บ้านขี่เสมอแทบจะทุกวัน ถ้าต้องไปช้างละตายละ ฉันกลัวจะตกหกคะเมนเหมือนเมื่อคราวนั้น
ปะหนัน ฮือ อย่าทะยานไปเลยหล่อน พวกเรามันไม่ได้ขี่ ถึงจะมีมั่งก็แต่ชั้นดีดี
บุหลัน ว่าแต่ใครเป็นคนจัดน่ะ คุณท้าวหรือใคร
ปะหนัน อ๊าย อย่างธรรมเนียมน่ะเคยทรง ใครจะไปจัดได้
บุหลัน แฮะ เราอย่ามัวพูดกันเพ้อเจ้อไปเลย มาไปเรือนเถอะ อะไรของใครขาดเหลือจะได้จัดแจง มาเถอะหล่อน (นางส้าหรี นางสุบัง ออกจากโรง)
บุหลัน ดู บ๊ะ วิ่งวุ่นไปทั้งนั้นแหละ มันไม่แต่เรา จริงจริงนะ อ้ายความสนุกความสบายนี้มันไม่ว่าใคร เกิดเป็นคนแล้วหล่อนเอ๋ย ใครเลยจะอดได้
ส้าหรี คุณพี่คะ ไปไหนมา ออกพร้อมหน้ากันทีเดียว
บุหลัน ก็หล่อนล่ะไปไหนมา หน้าออกเขียว
สุบัง อุ๊ย เวลานี้หรือคะไม่มีเรื่องอื่น
บุหลัน แน่ แน่ หล่อนว่าฉันตื่น
สุบัง อุ๊ย เปล่าหรอกค่ะ จริงจริง อีฉันจะว่าพากันร้อนพากันวิ่ง
บุหลัน หล่อนอย่าว่าฉันร้อนน่ะ ฉันโกรธนะ
ส้าหรี พุโธ่ คุณพี่คะ ไม่ทุกข์ยังไร แต่แหวนสักลูกหนึ่งก็ไม่มีจะใส่
ปะหนัน เออ ฉันซื้อแหวนชุดแล้ว แหวนเปียแมงปอของเก่าฉันมีทั้งสำรับ ฉันจะให้ใส่
ส้าหรี อุ๊ย พระเดชพระคุณของคุณพี่นักหนา แต่อีฉันรับประทานไม่ได้กลัวขายหน้า ถ้าได้แหวนเม็ดเดียวพอเป็นแหวนเพ็ชร ถึงไม่ได้ทั้งเม็ดก็ไม่เป็นไร ถ้าโดยว่าแหวนชุดไม่ได้ แหวนใส่เล่นก็พอใช้
บุหลัน กลุ้มใจนัก รำคาญอกรำคาญใจ (ถอดแหวน) เอ้าหล่อนใส่ได้ก็เอาไปใส่
ส้าหรี เจ้าประคุณ คุณพี่สงเคราะห์เมื่อยามกันดาร แต่ให้ยืมเท่านี้ดีกว่าให้เปล่าเมื่อไม่ต้องการ
ปะหนัน ฮุ้ย แม่บุหลัน แม่บุหลัน มานี่แน่ะ ฉันจะบอกอะไรให้ ฉันลืมไป ลืมไปจริงจริง เข็มขัดสายนอกฉันยังไม่มีใส่ ถ้าไม่ต้องแต่งตัวห่มตามแล้วไม่เป็นไร เข็มขัดอะไรอะไรก็ใช้ได้ นี่จะต้องห่มด้วย ฉันจะได้ที่ไหน
บุหลัน นี่อะไรหึ หล่อนนี่วุ่นไปด้วย เมื่อไปถึงเรือนอะไรมันไม่มีถึงค่อยทุกข์ค่อยว่าให้สะใจ นี่มันกลางถนนฉันจะไปเอามาแต่ไหน
ปะหนัน เถอะ เถอะนิ่ง นิ่งเป็นแล้วกัน ทึกทักตึงตัง เข็มขัดอันไหนฉันชอบฉันจะเอาไปใส่ อ้อ สายนาระกาด้วยนะหล่อน เหลือมั่งหรือยังไง ชั่งเป็นไร ขาดอะไรฉันจะเอากะหล่อนทั้งนั้นแหละ
บุหลัน จ๊า เอาเถอะคราวนี้ฉันจะรับเป็นที่ขุนคลัง แต่หล่อนจะต้องสัญญา อย่าพูดว่าทุกข์ว่าจนให้ฉันฟัง แม่ส้าหรี แม่สุบัง นี่หล่อนจะไปไหนต่อไป
สุบัง อีฉันจะไปหาตาดห่ม ไม่รู้ว่าจะได้ที่ไหน เที่ยววิ่งไปออกซานซม หาหาจนอ่อนใจมันไม่ได้ดี ถ้าได้ตาดเพียงอย่างเช่นเขาห่มไปเข้าไส้ก็พอใช้ กลัวแต่มันไพล่ไปถูกอ้ายคลุมบายศรี ถ้ายังงั้นละต๊าย ขายหน้าเต็มที
บุหลัน อะไรหึ ไอ้เข้าไส้กะไอ้คลุมบายศรีน่ะ
ปะหนัน อ๊อ อ้ายเมื่อวานซืนนี้นะหรือ ห่มตาดเปล่ากะยู่กะยี่ เขาว่าเหมือนผ้าคลุมบายศรี ฉันอดหัวเราะไม่ได้ อ้ายเข้าไส้น่ะ เข้าอยู่เสียกลางกองกอง เขาก็แลเห็นแต่หน้า ไอ้ผ้านุ่งผ้าห่มใครเขาจะมามอง
บุหลัน (หัวเราะ) อ้อ ของเขาใช้ได้ ฉันไม่หาอะไรละ ฉันจะไปเข้ากองเสีย
ส้าหรี คุณพี่หรือคะจะไปเข้ากอง ก็จะไปพราวอยู่ข้างใน ข้างนอกใครเขาจะมามอง
บุหลัน อุย มายอฉัน ฉันมีอะไร้
ส้าหรี ไม่ยอจริงจริงคุณพี่ สบถได้
บุหลัน ไปหรือยังล่ะแม่ปะหนัน แม่บุหงา จะได้ไปหาเข้าหาของ
ปะหนัน ไปสิคะคุณพี่ ธุระยังมีอยู่เป็นกอง
(นางบุหงา นางปะหนัน นางบุหลัน เข้าโรง นางสะเปีย นางยิหวา ถือห่อผ้าเดินออกมา)
ส้าหรี โอ๊ย ยังไร ได้แมะหล่อน
สะเปีย เต็มทีหล่อน วิ่งจนอ่อนใจ หาไม่ได้ดี
สุบัง ตายละ มิต้องครองอ้ายคลุมบายศรีหรือ
สะเปีย ไม่เป็นไรหรอกหล่อน มันก็พอใช้ ได้ใหม่มาสองผืน แต่ว่าราคาแพงเต็มที เบี้ยหวัดทั้งปีละไม่ลื้น ผืนหนึ่งสองร้อย ผืนหนึ่งร้อยยี่สิบบาท ยังขาดอยู่อิกสองผืน ฉันถึงไปเที่ยววิ่งหา ได้มาแต่ตำหนักโน้นมันอยู่ข้างคร่ำ แต่ว่าจะทำยังไรได้ ดีกว่าตาดเปล่า หาไม่จะต้องเข้าไส้
สุบัง ไหนขอน้องดูสักทีพอชื่นใจ
สะเปีย กลางถนนรนแคมจะแก้ออกยังไง มาไปดูที่เรือนเถอะ จะได้เลยเอาเงินไปใช้
(นางยิหวา นางสุบัง นางส้าหรี นางสะเปีย เข้าโรง ป้าลำไยออก นางบุหรง นางมลาหรอ นางตีถือเครื่องบูชา)
ลำไย มาสิ แม่มลาหรอ แม่บุหรง จะไปกันหน้ากันตาก็มา ไปเรือนด้วยกัน ตาฉันมันไม่ใคร่จะเห็นนะเย็นเย็น ไปเสียแต่วันวัน
มลาหรอ เจ้าค่ะ ดีฉันก็อยากกันเสียแต่วันวัน ดีฉันเที่ยวหาคุณป้ามาแต่กลางวัน
ลำไย โอ๊ย ฉันไปฟังเทศน์หล่อน ท่านเทศน์เพราะสุดใจ ให้ส่วนบุญแม่คุณทั้งสองคน
บุหรง ท่านเทศน์ยังไงนะเจ้าคะ
ลำไย อ้าว ท่านก็เทศน์ให้ทำบุญสุณธรรม์น่ะสิหล่อน ให้อดโทโสโมโหได้บุญมาก
มลาหรอ เท่านั้นแลหรือเจ้าคะ
ลำไย โอ๊ย ฉันจำไม่ได้แม่ แก่แล้วก็หลงหลงลืมลืม (ถึงเรือน) มาสิ แม่คนไหนจะมากันก็มา มากันเสียก็กัน
(นั่งกันหน้า นางยาหยาถือห่อของ นางหวันหยาถือห่อผ้า ออกมาทั้งสองคน เดินขึ้นไปบนเรือน เจอนางมลาหรอ)
มลาหรอ แม่ยาหยาน่ะเอาอะไรมาเป็นกอง ของของฉันด้วยหรือมิใช่
ยาหยา ฮุ้ย นี่อะไรทำใจร้อนใจไฟ ของมันอยู่ดีดีหรอกมันไม่หนีไปไหน บอกแล้วว่าบ่ายบ่ายถึงจะเอาไปให้
มลาหรอ นั่นอะไรในห่อ แก้ออกดูทีหรือ
ยาหยา แม่หวันหยา เอาห่อผ้านั่นมานี่ (แก้ห่อผ้าออกดู พูดกันด้วยของเบาเบา ตามแต่จะพูด)
(นางส้าหรี นางสุบัง นางยิหวา ออกประตูข้างหนึ่ง นางสะเปีย ออกประตูข้างหนึ่ง)
ส้าหรี แม่สะเปีย เงินค่าตาดใช้เขาแล้วหรือยังไง
สะเปีย ใช้แล้วละ นี่หล่อนจะพากันไปข้างไหน
ส้าหรี ฉันจะไปหาคุณป้าลำไยให้กันหน้า
สะเปีย แม้อะไร กันแต่วันนี้ทีเดียวหรือหล่อน ฉันละไม่ได้ จะไปเมื่อไรต้องกันเมื่อนั้น ถึงจะเช้าเท่าเช้าอย่างไร จะต้องกันให้ทัน ถ้ากันเสียแต่เดี๋ยวนี้ พรุ่งนี้มันจะขึ้นเขียวเป็นหน้าพระราม ถ้ายังงั้นละทนหน้ารกเอาดีกว่าหน้าคราม
สุบัง ไม่กันไม่ก้อยก็ตามใจ ไม่มีธุระอะไรมาได้ด้วยกัน
สะเปีย ไปสิหล่อน เที่ยวเสียยังงี้มันค่อยสบาย อยู่เรือนละมันวุ่นวายเป็นจ้าล่ะหวั่น มันให้รื้อนี่เย็บนั่น ดูมันพันละวันไปยังค่ำ ไปสิ (พากันไปที่เรือนป้าลำไย)
ส้าหรี แม้ แม่มลาหรอ แม่ยาหยา นั่นห่อผ้าอะไรเป็นกอง
มลาหรอ ของแม่ยาหยาเขาเอามาขาย เวลายังงี้ละไปไหนก็ตะพายราวกะตาย่ามใหญ่
สุบัง อย่าว่าหล่อนเล้ย แม่ยาหยาน่ะ เวลานี้ไม่หาจะให้หล่อนหาเมื่อไหร่ ขอฉันดูทีหรู มีอะไรมั่ง
ยาหยา ประเดี๋ยวเถอะหล่อน ฉันยังมีของสำคัญ จะขอบอกแก่แม่ส้าหรี หีบเพ็ชรเขาเอามาขายใบหนึ่งสามสิบชั่ง สีมือเขาทำดี๊ดี แต่ว่าเป็นของทำเมืองนี้
ส้าหรี มาแต่ไหนน่ะ รูปร่างเป็นอย่างไร
ยาหยา หลังประดับเพ็ชรทั้งนั้น แต่ว่าเป็นเพ็ชรซีก กลางเป็นตาตราง มีงูใหญ่ขดอยู่ในนั้น
มลาหรอ อ๊อ หีบใบนั้นฉันได้เห็นแล้ว หีบมะโรงงูใหญ่น่ะหรือ อ้อ อะไรเดี๋ยวนี้จะขายหรือ หีบใบนี้แหละลงทุนยี่สิบชั่ง เจ้าของบอกฉันเอง แต่ยังอยู่ในวัง เดี๋ยวนี้อะไรจะเอาเป็นสามสิบชั่ง
ส้าหรี หีบใคน่ะหล่อน ทำไมฉันไม่ได้เห็น
มลาหรอ หีบรายนั้นน่ะเป็นไร หีบรายปีมะโรงน่ะหล่อนไม่ได้เห็นหรือ เมื่อมีละครโรงหล่อ เขาไปกินป๋อออกโรง
ส้าหรี อะไรหึ ฉันนึกไม่ออก
สุบัง อ๊อ ฉันนึกได้แล้ว แม้ส้าหรีไม่เห็นหรอกแม่มลาหรอ
ส้าหรี เรื่องราวมันเป็นยังไง บอกให้ฉันรู้มั่ง
มลาหรอ รู้ละจะซื้อหรือ หีบรายนี้เจ้าของเขามั่งมีมาก เมื่อก่อนอยู่ที่ในวัง แม่ยาหยาแน่เขาเป็นคนสนิท เขาเป็นคู่คิดคู่อ่าน เขาเสียใจว่าอยู่ในวังมานานไม่ได้หีบทอง เขาถึงทำหีบเพ็ชรใบนี้ ให้เห็นว่ามีดอกมิใช่เต็มตรอง แต่ที่อยากได้หีบหลวงสักใบ พอจะได้เป็นเกียรติยศ คอยคอยอยู่นานเห็นไม่ได้การก็อ่อนใจ พอมีเหตุก็บอกออกเว้นแต่ยังไม่ไป ใคใคช่วยกันห้ามปรามก็ไม่ฟัง ว่าต่อรับสั่งถึงจะอยู่ได้ แล้วก็ให้ประทานหีบทองเสียสักใบ พออย่าให้ต้องขายหน้ากับคนที่เขามาใหม่ใหม่ มีคนรับแกก็รออยู่น้านนาน แต่เห็นไม่ได้การก็เสียใจ บอกว่าห่วงตึกจะออกไป
สุบัง อุ๊ย หมั่นไส้ ไปแล้วยังอวดดีว่านี่หนีออกมาได้ ท่านโปรดปรานมากมาย แต่ตัวไม่สบายไม่เต็มใจ ถึงจะได้หีบทองหีบหยองก็ไม่เห็นดีอะไร เขาว่าผู้ชายตอมกราวกราว ถ้าใคไปหาน้านนานโผล่ออกมาสักคราว เสียงออกชื่อลือออกฉาวไปทั้งนั้น แกอื้ออื้อไปแต่ในนี้คงได้ดีทันควัน
(นางบุหลัน นางปะหนัน นางบุหงา ออกจากโรง กำลังนางส้าหรีว่า)
บุหลัน ไปหาคุณป้าลำไยก่อนเถอะ เผื่อจะพบใคใคอยู่ที่นั่น
ปะหนัน จริงแหละหล่อน ไปเถอะดี ป่านนี้แหละคงตอมเกรียว เราไปฟังเขาพูดอะไรกันสักประเดี๋ยว (พากันเดินมา)
บุหลัน แม่ปะหนัน แม่ปะหนัน อย่าเพ่อขึ้นไปนะ แอบฟังดูเสียก่อน (ทั้งสามคนแอบฟัง)
ส้าหรี นี่หล่อนจะให้ฉันเป็นปีมะโรงหรือ ถึงจะให้ซื้อหีบใบนี้
ยาหยา ฉันเห็นว่าดีนะหล่อน
ส้าหรี ก็ฉันไม่มีตึกจะห่วง ไม่มีกระโถนจะเห็น จะให้ฉันเป็นยังไง (นางเหล่านั้นหัวเราะ)
ยาหยา ชั่งเป็นไร ฉันจะไปต่อเขาให้ ความจริงใจน่ะฉันเห็นว่าหล่อนควรจะกิน จะได้ดูแม่บุหลันหล่อนดิ้นไปเป็นไร เขาเป็นคนเฟ้อมั่งเฟ้อมี จะอวดดีไปอิกยังไร ไอ้วันมันอยู่อิกวันเดียว ถึงจะหาจนหน้าเขียวก็คงไม่ได้
ส้าหรี โอ๊ย หีบใบนี้เป็นหีบเก๊กินขายหน้า แล้วจะเห็นกะโถนกะเถนกลัวเป็นบ้า แม่บุหลันฉันไม่สู้หล่อนหรอกเรื่องของแต่งตัว ฉันกลัว ขืนทำวุ่นวายไปจะฉิบหายหมดตัว
มลาหรอ ฮุ้ย ดีก็แต่เอาเพ็ชรพอก ฉันไม่กลัวหรอกไอ้เรื่องแต่งตัว ในการกันหน้าหวีหัวละเป็นตายพวกเรา ถ้าฉันแต่งยังงั้นละฉันตาย ฉันอายเขา เข้าหน้าใครไม่ได้
(นางบุหลันโผล่หน้าขึ้นไป นางปะหนัน นางบุหงาตามไป)
บุหลัน แม้ แม่มลาหรอ ฉันนึกว่าหล่อนอยู่เปล่า ฉันจะมาวานกันหน้า กลัวว่าจะเร่อร่าอายเขา หล่อนไม่เปล่าแล้วก็แล้วไป ชั่งเถอะ ไปก็ไปเข้าไส้เสียก็ได้ จะใส่รัดเกล้าหรือชฎา ก็กลัวจะยิ่งบ้าไปใหญ่
มลาหรอ แม้ นี่หล่อนมาเมื่อไหร่ มาถึงก็มาเล่นใหญ่เทียวนะหล่อน
ยาหยา แม่บุหลันมานั่งที่นี่เถอะ ดูของดีดีมั่งสิจ๊ะ
บุหลัน นึกนึกก็ไม่อยากดู กลัวจะสู้ใครไม่ได้ แต่เอาดีละหล่อน ฉันกลัวจะซื้อไม่ทัน ด้วยวันน่ะมีอยู่วันเดียว
(นั่งห่างๆ นางปะหนัน นางบุหงา ไปนั่งพับเพียบดู)
ปะหนัน แหวนตุ้มหูนี่ห้างไหน ใครเอามา สำรับนี้ราคาเท่าไร
ยาหยา ของแม่พันเขาเอามา เขาว่าราคาสิบแปดชั่ง
บุหลัน แม่ปะหนันหล่อนมั่งมีนะ ไปนั่งดูของดีดีจะซื้ออิกหรือ
ปะหนัน ซื้ออะไร เอาที่ไหนมา ดูผ้าต่วนเถอะ เจ๊กจิ๋วหรือนี่
ยาหยา ผ้าเขาสั่งไปนานแล้ว แต่แม่ทองคำยังไม่ตาย เขาจะขายผืนละยี่สิบแปด ฉันเห็นว่าแพง ต่อก็ไม่ให้
ปะหนัน อุ๊ย ยี่สิบแปดใครจะซื้อได้ เอาเถอะถ้าให้ยี่สิบสี่ จะเอาสักสองผืน
ยาหยา เขาว่าที่ตำหนักโน้นท่านต่อไว้ยี่สิบหก เมื่อวานซืนซื้อเสียเป็นราคา เขาว่าเขาไม่ลดให้ใคร
ปะหนัน ยังงั้นละแล้วไปเถอะหล่อน
บุหลัน แม่ปะหนันนี่ก็ขันจริง ไม่ได้ยินหรือใครว่าเมื่อตะกี้ ยังมานั่งเซ้าซี้อยู่ได้ (หันหน้าไปว่ากับป้าลำไย) คุณป้าคะ ช่วยโปรดกันหน้าให้อีฉันสามคนจะได้หรือไม่ได้
ลำไย ได้สิแม่ แต่ฉันจะไปฟังเทศน์โรงทานเสียสักหน่อย แม่จะคอยหรือจะไปก่อนก็ตาม บ่ายบ่ายหน่อยเถอะ ฉันจะกันให้แม่ ให้ง้ามนะ แม่มหาจำเริญ
บุหลัน ยังงั้นอีฉันลาคุณป้าไปก่อน
(ไปทั้งสามคน เข้าโรง นางที่เหลืออยู่นั้น พูดทุกคนทุกคน) อีฉันลา คุณป้าคะ อีฉันลา อีฉันลา
ลำไย ไปเถอะแม่มหาจำเริญ (นางที่ลาเข้าโรงหมด) นางตีเอ๊ยนางตี ไหนกระบะเครื่องบูชาของข้าอยู่ไหน มาข้าจะไปเดี๋ยวนี้
นางตี มาแล้วเจ้าคะ (ป้าลำไยลุกขึ้นเดินบ่นพึมพำไป) ไปจะทันหรือไม่ทันก็ไม่รู้ ป่านนี้ท่านจะเทศน์ไปแล้วละกะมัง แต่ตั้งใจก็ได้บุญดอก สาธุ สาธุ สาธุ (เข้าโรง)
(ตอนนี้เจรจาจัดพลหัดทหาร ไม่มีบทพูด)

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ